Ամոց Զահավի
իսրայելցի կենսաբան From Wikipedia, the free encyclopedia
իսրայելցի կենսաբան From Wikipedia, the free encyclopedia
Ամոց Զահավի (եբր.՝ אמוץ זהבי, օգոստոսի 14, 1928, Պետահ Տիկվա, Կենտրոնական մարզ, Իսրայել - մայիսի 12, 2017[1][2][3], Թել Ավիվ, Իսրայել), իսրայելցի կենսաբան, Թել Ավիվի համալսարանի կենդանաբանական ֆակուլտետի նախկին պրոֆեսոր, Իսրայելի շրջակա միջավայրի պաշտպանության միության հիմնադիրներից մեկը։ Զահավիի հիմնական հետազոտությունները վերաբերվում են կենդանական ազդանշանների ուսումնասիրությանը և նրանց ներազդեցությանը տեսակների հարմարվածության վրա[5]։
Ամոց Զահավի אמוץ זהבי | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | օգոստոսի 14, 1928 Պետահ Տիկվա, Կենտրոնական մարզ, Իսրայել |
| Մահացել է | մայիսի 12, 2017[1][2][3] (88 տարեկան) Թել Ավիվ, Իսրայել |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Մանդատային Պաղեստին և  Իսրայել |
| Մասնագիտություն | կենդանաբան, թռչնաբան, համալսարանի դասախոս և կենսաբան |
| Հաստատություն(ներ) | Թել Ավիվի համալսարան |
| Գործունեության ոլորտ | Էվոլյուցիոն կենսաբանություն |
| Ալմա մատեր | Թել Ավիվի համալսարան |
| Տիրապետում է լեզուներին | եբրայերեն |
| Պարգևներ | |
| Ամուսին(ներ) | Avishag Zahavi? |
 Amotz Zahavi Վիքիպահեստում | |
Զահավին ծնվել է 1928 թվականին Իսրայելի Պետախ֊Տիկվա քաղաքում։ 1941-1946 թվականներին հաճախել է Պարադես Հանայի ավագ դպրոց։ 1947 թվականին անդամակցել է սկաուտական շարժմանը։ 1948-1949 թվականներին ծառայել է Իսրայելի պաշտպանության բանակում։ 1954 թվականին Զահավին ավարտել է Երուսաղեմի հրեական համալսարանը, ստացել է գիտությունների մագիստրոսի աստիճան կենդանաբանության բնագավառում։ Նրա ատենախոսության թեման էր «Հուլե լճի և ճահիճի թռչունները»։ Զահավին արժանանում է Բրիտանական խորհրդի կրթաթոշակին և 1955 թվականին ուսումը շարունակում է Օքսֆորդի համալսարանում։ 1956-1969 թվականներին նա հանդիսանում է Իսրայելի Շրջակա միջավայրի պաշտպանության միության գլխավոր քարտուղարը։ 1965-1984 թվականներին հիմնադրել և գլխավորել է բնության պահպանության և հետազոտությունների բաժինը Թել Ավիվի համալսարանում։ 1970 թվականին հետազոտությունները շարունակել է Օքսֆորդի համալսարանի Էդվարդ Գերյի դաշտային թռչնաբանության բաժնում։ Այստեղ նա առաջ է քաշել թռչունների խմբային կուտակումների որպես ինֆորմացիայի կենտրոնների մասին վարկածը։ 1970 թվականին ստանում ա գիտությունների դոկտորի աստիճանը Թել Ավիվի համալսարանում։ Դոկոտորականի թեման էր «Սպիտակ խաղտտնիկ ձմեռային վարքագիծը»։ 1971-1997 թվականներին աշխատում է Թել Ավիվի համալսարանի կենդանաբանության ամբիոնում։ 1975 թվականին Զահավին հրապարակում է իր ամենահայտնի հանդիկապի սկզբունքի մասին տեսությունը։ 1984-1987 թվականներին հանդիսանում է Թել Ավիվի համալսարանի կենդանաբաննության ամբիոնի վարիչ։ 1997 թվականին լքում է ամբիոնը և շարունակում է հետազոտական աշխատանքները թռչնաբանության ոլորտում։ 1998 թվականին նշանակվում է Հազեվայի դաշտային հետռազոտությունների կենտրոնի պատվավարոևր տնօրեն։ Շարունակում է դասավանդել Թել Ավիվ համալսարանում։
Զահավին աշխարհին հայտնի իր հանդիկապի սկզբունքի մասին տեսությամբ։ Այն առաջարկում է սեռային ընտրության այնպիսի մի մոդել, որը բացատրում էր բոլոր այն արտաքին, վարվելակերպային և համակարգային առաձնահատկությունները, որոնք հակասության մեջ են գտնվում Դարվինյան տեսության հետ և նվազեցնում են առանձին կենդանիների հարմարվածությունը բնական պայքարում[6]։
Իր «Զուգընկերի ընտրությունը – հանդիպակի ընտրությունը» հոդվածում Զահավին անդրադառնում է էվոլյուցիայի տեսանկյունից թանկարժեք սեռային հատկանիշներին և դրսևորումներին, մի երևույթի, որը տարածված է նաև մարդկային հասարակություններում։ Նման հատկանիշների շարքում են, օրինակ, սիրամարգի պոչը, կամ թանկարժեք իրերի ձեռքբերումը մարդկանց պարագայում։ Այդ հատկանիշները կենդանական պոպուլյացիաներում կատարում են սեռական գովազդի դեր։ Զահավին ցույց է տալիս, որ օրգանզիմի ռեսուրսների նման ոչ օպտիմալ օգտագործումը, որը նպատակ է հետապնդում գրավել զուգընկերոջ ուշադրությունը, կարող է օգտակար լինել և՛ ազդանաշանը ուղարկողի, և՛ այն ստացողի համար։ Ռեսուրսների վատնումը ցուցամոլական և անպետք հատականիշների վրա վկայում են այդ ռեսուրսների առկայության և տվյալ անհատի ֆիզիկական առողջության մասին։ Զահավին լրացնում Դարվինի կողմից առաջ քաշած սեռային ընտրության տեսությունը և բացատրում է, թե ինչում են էգերը նախընտրում ամենագունեղ և ամենաթակարժեք սեռային հատկանիժենր ունեցող արուներին։ Էվոլյուցիոն կենսաբանությունից զատ՝ հանդիկապի մասին տեսությունը կարևոր դեր է խաղում էվոլյուցիոն հոգեբանության, սոցիոլոգիայի, բժշկության և բնապահապանության ասպարեզներում։
1980 թվականին Իսրայելի շրջակա միջավայրի պաշտպանության միության և երկու այլ գործընկերների հետ համատեղ արժանացել է Իսրայելի շրջակա միջավայրի պաշտպանության միության մրցանակին, որը տրվում է պետության և հասարակության կողմից առանձնացված այն գործիչներին, որոնք անգնահատելի ավանդ են ունեցել շրջակա միջավայրի պաշտպանության գործում[7] ։
2011 թվականին Զահավին ստանում է Ֆիսենի միջազգային մրցանակը իր էվոլյուցիայի և սոցիալական հարաբերությունների ոլորտներում կատարված ուսումնասիրությանների համար[8]։
2016 թվականին Զահավին ստանում է Իսրայելի բնապահպանական գիտությունների միության կյանքի նվաճման մրցանակը[9]։
Ամոց Զահավին ամուսնացած է կենսաբան Ավիշաղ Զահավիի հետ, ով նաև նրա բազմաթիվ գիտական հրապարակումների համահեղինակն է[10]։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
