Լիլի Թոմլին

Մերի Ջին «Լիլի» Թոմլին (անգլ.՝ Mary Jean «Lily» Tomlin, սեպտեմբերի 1, 1939(1939-09-01)^{[1][1][2][…]}, Դետրոյթ, Միչիգան), ամերիկացի դերասանուհի, կոմիկ, սցենարիստ և պրոդյուսեր։ Մերի Թոմլինը Էմմի, Թոնի, Գրեմմի մրցանակների դափնեկիր է, ինչպես նաև Օսկարի հավակնորդ։

Լիլի Թոմլին
Ծննդյան թիվ՝	սեպտեմբերի 1, 1939(1939-09-01)[1][1][2][…] (85 տարեկան)
Ծննդավայր՝	Դետրոյթ, Միչիգան
Քաղաքացիություն՝	ԱՄՆ
Մասնագիտություն՝	թատրոնի դերասանուհի, կինոդերասանուհի, հեռուստատեսային դերասանուհի, ձայնային դերասանուհի, գրող և սցենարիստ
Պարգևներ՝	«Էմմի» մրցանակ մինի սերիալի, ֆիլմի կամ դրամատիկ ծրագրի սցենարի համար [3] «Թոնի» մրցանակ կնոջ լավագույն դերակատարման համար պիեսում Միչիգանի կանանց փառքի սրահ [4] ԱՄՆ կինոդերասանների գիլդիայի մրցանակ կինեմատոգրաֆում ներդրման համար Ամերիկական հումորի Մարկ Տվենի պարգև «Արծաթե արջ» մրցանակ լավագույն կանացի դերի համար Քրիստալ մրցանակ Lucy Award Լոս Angeles Times-ի "Տարվա կանայք"արծաթե գավաթ Drama Desk Award for Outstanding Actress in a Play? «Էմմի» մրցանակ մինի սերիալի, ֆիլմի կամ դրամատիկ ծրագրի սցենարի համար Primetime Emmy Award for Outstanding Variety, Music or Comedy Series? Փրայմթայմ Էմմի մրցանակ լավագույն ձայնային կատարման համար «Թոնի» հատուկ մրցանակ և «Գրեմմի» մրցանակ կավագույն կատակերգական ալբոմի համար
IMDb։	ID 0005499
lilytomlin.com

Կենսագրություն

Լիլի Թոմլինը ծնվել է 1939 թվականի սեպտեմբերի 1-ին Միչիգան նահանգի Դետրոյթ քաղաքում՝ բուժքույր և տնային տնտեսուհի Լիլի Մեյ Ֆորդի և գործարանային աշխատող Գայ Թոմլինի ընտանիքում^[5]։ Լիլիի ծնողները, որոնք Հարավային բապտիստական կոնվենցիայի կազմում են եղել, Մեծ ճգնաժամի ժամանակ Դետրոյթ են տեղափոխվել Կենտուկի նահանգի Պադուկա քաղաքից^[6][7][8]։

1957 թվականին Լիլին ավարտել է տեխնիկական միջնակարգ դպրոցը, այնուհետև ընդունվել է Ուեյնի պետական համալսարան, որտեղ էլ սկսել է հետաքրքրվել թատրոնով։ Ավարտելուց հետո Լիլին կատակերգական համարներ է կատարել Դետրոյթի փաբերում, իսկ ավելի ուշ՝ Նյու Յորքում։ 1965 թվականին նա իր առաջին հեռուստատեսային ելույթն է ունեցել The Merv Griffin Show-ում։

1975 թվականին Լիլին մարմնավորել է Լիննի Ռիզին՝ Ռոբերտ Օլթմանի «Նեշվիլ» ֆիլմում։ Այդ դերի համար նա առաջադրվել է Օսկարի՝ որպես երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի։ 1980 թվականին նկարահանված «Իննից հինգը» ֆիլմում Լիլին խաղացել է Վիոլետ Նյուստեդի քարտուղարուհու դերը։ Այդ ֆիլմում նկարահանվել են նաև Դոլլի Պարթոնը և Ջեյն Ֆոնդան։

1988 թվականին Բեթ Միդլերի հետ նա նկարահանվել է «Մեծ բիզնես» կատակերգությունում, որտեղ նրանք խաղացել են երկու զույգ երկվորյակների դերեր։

1985 թվականին Լիլին նկարահանվել է Բրոդվեյի «Բանական կյանքի նշանների որոնում տիեզերքում» շոուում, որի համար արժանացել է Թոնի մրցանակի։ Իսկ 1989 թվականին Չիկագոյի թատրոններում իր աշխատանքի համար Թոմլինը արժանացել է Սառա Սիդոնսի մրցանակի։

1994 -1998 թվականներին Թոմլինը «The Magic School Bus» անիմացիոն մուլտսերիալում հնչյունավորել է տիկին Ֆրիզլիին։

2008-2009 թվականներին Լիլի Թոմլինը «Հուսահատ տնային տնտեսուհիները» հեռուստասերիալում կատարել է տիկին Մաքլասկիի քրոջ՝ Ռոբերտայի դերը։

Լիլի Թոմլինը «Ի պաշտպանություն կենդանիների» (անգլ.՝ In Defense of Animals, IDA) կազմակերպության ակտիվիստներից է և կենդանաբանական այգիներում փղերի պաշտպանության համաշխարհային օրվա նախաձեռնողներից մեկը^[9]։

2012-2013 թվականներին Թոմլինը «Մալիբու երկիր» սիթքոմում խաղացել է հերոսուհի Ռեբա Մակինթայրի մոր դերը^[10]։ 2015 թվականին նա սկսել է նկարահանվել «Գրեյս և Ֆրենկի» սիթքոմում^[11]։

Անձնական կյանք

2001 թվականի հունվարին Լիլին հայտարարել է, որ ինքը լեսբուհի է և վերջին 30 տարիներին հարաբերությունների մեջ է ամերիկացի սցենարիստ, ռեժիսոր և պրոդյուսեր Ջեյն Վագների հետ։ 2013 թվականի դեկտեմբերի 31-ին նրանք ամուսնացել են^[12][13]։

Ֆիլմագրություն

Տարի		Հայերեն անուն	Իրական անուն	Դեր
1975	ֆիլմ	Նեշվիլ	Nashville	Լիննի Ռիզ
1977	ֆիլմ	Ուշ շոու	The Late Show	Մարգո Սպերլինգ
1980	ֆիլմ	Իննից հինգը	Nine to Five	Վայոլետ Նյուստեդ
1981	ֆիլմ	Անհավանականորեն փոքրացող կինը	The Incredible Shrinking Woman	Պետ Կրեյմեր/Ջուդիտ Բիսլի
1984	ֆիլմ	Ես ամբողջովին	All Of Me	Էդվինա Կաթուոթեր
1988	ֆիլմ	Մեծ բիզնես	Big Business	Ռոուզ Ռետլիֆ, Ռոուզ Շելտոն
1991	ֆիլմ	Բանական կյանքի նշանների որոնում տիեզերքում	The Search for Signs of Intelligent Life in the Universe	տարբեր կերպարներ
1992	ֆիլմ	Ստվերներ և մառախուղ	Shadows and Fog	մարմնավաճառ
1993	ֆիլմ	Կարճ պատմություններ	Short Cuts	Դորին Պիգոտ
1993	ֆիլմ	Ձգձգված երաժշտությունը	And The Band Played On	բժիշկ Սելմա Դրիտզ
1993	ֆիլմ	Գեղջկուհին Բեվերլի Հիլզում	The Beverly Hillbillies	Ջեյն Հեթուեյ
1995	ֆիլմ	Հուսահատ դեմքով	Blue In The Face	վաֆլի ուտողը
1996	ֆիլմ	Մահացու խումբը	Homicide: Life on the Street	Ռոուզ Հալլիգան
1996	ֆիլմ	Մի՛ արթնացրեք քնած շանը	Flirting with Disaster	Մերի Շլիհթինգ
1996	ֆիլմ	Անհաջողության զիգզագը	Getting Away with Murder	Ինգա Մյուլլեր
1998	ֆիլմ	Կրիպենդորֆի ցեղը	Krippendorf’s Tribe	Ռութ Ալլեն
1999	ֆիլմ	Թեյ Մուսոլինիի հետ	Tea With Mussolini	Ջորջի Ռոքվել
2000	ֆիլմ	Փոքրիկը	The Kid	Ջենետ
2002	ֆիլմ	Տարօրինակների երկիրը	Orange County	Շարլոտ Կոբ
2004	ֆիլմ	Սրտի կոտրիչները	I Heart Huckabees	Վիվիան
2006	ֆիլմ	Ուղեկիցները	A Prairie Home Companion	Ռոնդա Ջոնսոն
2006	ֆիլմ	Մրջյունների փոթորիկը	The Ant Bully	Մոմմո
2007	ֆիլմ	Էքսկորտ կանանց համար	The Walker	Էբիգեյլ Դելորին
2009	ֆիլմ	Վարդագույն հովազը 2	The Pink Panther 2	տիկին Բերենջեր
2013	ֆիլմ	Քննություն երկուսի համար	Admission	Սյուզաննա
2013	ֆիլմ	Տատիկը	Grandma	Էլ Ռիդ
2019	ֆիլմ	Խենթությունը ներսում	The Madness Within	Լիլի
1993	ֆիլմ	Կարճ պատմություններ	Short Cuts	Դորին Պիգոտ
1970-1973	սերիալ	Ռոուենի ու Մարտինի ծիծաղը	Laugh-In	մշտական դերասանուհի
2002-2006	սերիալ	Արևմտյան թևը	The West Wing	Դեբորա Ֆիդերեր
2008-2009	սերիալ	Հուսահատ տնային տնտեսուհիները	Desperate Housewives	Ռոբերտա Սիմմոնս
2010	սերիալ	Վնասներ	Damages	Մերիլին Թոբին
2011-2015	սերիալ	Ինտերնետ-թերապիա	Web Therapy	Փաթսի Հոջ
2012-2013	սերիալ	Մալիբու երկիրը	Malibu Country	Լիլի Մեյ Մաքենզի
2015-2020	սերիալ	Գրեյս և Ֆրենկի	Grace and Frankle	Ֆրենկի Բերգսթայն
2018	մուլտֆիլմ	Սարդ-Մարդ։ Դեպի Սարդեզերք	Spider-Man: Into the Spider-Verse	Մեյ

Մրցանակներ ու անվանակարգեր

Մրցանակ	Տարի	Կատեգորիա	Աշխատանքի անուն	Արդյունք
Օսկար	1976	Երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի	Նեշվիլ	Առաջադրված
Ոսկե գլոբուս	1972	Երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի մինի-սերիալում, հեռուստասերիալում կամ հեռուստաֆիլմում	Ռոուենի ու Մարտինի ծիծաղը	Առաջադրված
	1976	Երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի ֆիլմում	Նեշվիլ	Առաջադրված
		Լավագույն դերասանուհու դեբյուտ		Առաջադրված
	1978	Կատակերգության կամ մյուզիքլի լավագույն դերասանուհի	Ուշ շոու	Առաջադրված
	1985		Ես ամբողջովին	Առաջադրված
	1994	Հատուկ մրցանակ լավագույն դերասանական կազմի համար	Կարճ պատմություններ	Հաղթանակ
	2016	Կատակերգության կամ մյուզիքլի լավագույն դերասանուհի	Տատիկը	Առաջադրված
		Հեռուստատեսային կատակերգության կամ մյուզիքլի լավագույն դերասանուհի	Գրեյս և Ֆրենկի	Առաջադրված
Էմմի	1994	Երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի մինի սերիալում կամ հեռուստաֆիլմում	Ձգձգված երաժշտությունը	Առաջադրված
	1996	Լավագույն հրավիրյալ դերասանուհի դրամատիկական հեռուստասերիալում	Մահացու խումբը	Առաջադրված
	2010		Վնասներ	Առաջադրված
	2013	Լավագույն հնչյունավորում	Ի պաշտպանություն փղերի	Հաղթանակ
	2015	Լավագույն դերասանուհի կատակերգական հեռուստասերիալում	Գրեյս և Ֆրենկի	Առաջադրված
	2016			Առաջադրված
	2017			Առաջադրված
	2018			Առաջադրված
BAFTA	1976	Ամենախոստումնալից դեբյուտանտ	Նեշվիլ	Առաջադրված
	1978	Լավագույն դերասանուհի	Ուշ շոու	Առաջադրված
Բեռլինի կինոփառատոն	1977	Լավագույն դերասանուհի		Հաղթանակ
«Անկախ հոգի»	1992	Լավագույն դերասանուհի	Բանական կյանքի նշանների որոնում տիեզերքում	Առաջադրված
	1997	Երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի	Մի՛ արթնացրեք քնած շանը	Առաջադրված
ԱՄՆ Սցենարիստների Գիլդիայի մրցանակ	2003	Լավագույն դերասանուհի հեռուստատեսային դրամատիկական սերիալում	Արևմտյան թևը	Առաջադրված
		Լավագույն դերասանական կազմ դրամատիկական սերիալում		Առաջադրված
	2005			Առաջադրված
	2017	Կինեմատոգրաֆիայում ունեցած ներդրման համար	Չկա տվյալ	Հաղթանակ
		Լավագույն կանացի դեր կատակերգական հեռուստասերիալում	Գրեյս և Ֆրենկի	Առաջադրված
	2018			Առաջադրված
	2019			Առաջադրված
Արբանյակ	2006	Երկրորդ պլանի լավագույն կանացի դեր ֆիլմում	Ուղեկիցները	Առաջադրված
	2016	Լավագույն դերասանուհի հեռուստատեսային կատակերգության կամ մյուզիքլի մեջ	Գրեյս և Ֆրենկի	Առաջադրված
Սատուրն	1982	Լավագույն դերասանուհի	Անհավանականորեն փոքրացող կինը	Առաջադրված
Թոնի	1986	Ներկայցման լավագույն դերասանուհի	Բանական կյանքի նշանների որոնում տիեզերքում	Հաղթանակ

Ծանոթագրություններ

1. Internet Broadway Database — 2000.
2. Tikkanen A. Encyclopædia Britannica
3. http://www.kennedy-center.org/programs/specialevents/honors/
4. http://www.michiganwomen.org/Images/Tomlin,%20Lily.pdf
5. «Lily Tomlin Biography». filmreference. 2008. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 29-ին.
6. Bob Fischbach (2008 թ․ հոկտեմբերի 1). «Stage holds the magic for Tomlin». Omaha World-Herald. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 29-ին. {{cite news}}: Invalid |url-status=404 (օգնություն)
7. Kevin Kelly (1985 թ․ օգոստոսի 11). «Lily Tomlin Mysterious Modest and Multifaceted». The Boston Globe. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 6-ին. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 29-ին.
8. Alonso Duralde (2005 թ․ մարտի 15). «Thoroughly Modern Lily». The Advocate. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 29-ին.
9. «Сострадание к животным / Animal Compassion: Первый Всемирный день защиты слонов в зоопарках / IDA: 1st Annual International Day Of Action For Elephants In Zoos». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 18-ին.
10. NELLIE ANDREEVA (2012 թ․ փետրվարի 23). «Lily Tomlin To Star In Reba McEntire's ABC Comedy Pilot». Deadline.com. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 6-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 25-ին.
11. Lesley Goldberg (2014 թ․ մարտի 19). «Jane Fonda, Lily Tomlin to Star in Netflix Comedy From 'Friends' Creator». The Hollywood Reporter. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 14-ին.
12. Shulman, Randy (2006 թ․ ապրիլի 27), «Lily Tomlin - The actress discusses her career, her upcoming show at Bethesda's Strathmore, and life with her partner Jane Wagner», Metro Weekly, Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 12-ին, Վերցված է 03-07-2007-ին
13. «Famed US actress Lily Tomlin marries writer partner Jane Wagner on New Year's Eve». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 7-ին.

Արտաքին հղումներ

• Լիլի Թոմլինի պաշտոնական կայքը

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լիլի Թոմլին» հոդվածին։