Օժեգովի բառարան

«Ռուսաց լեզվի բառարան» (ռուս.՝ «Словарь русского языка»), ռուսաց լեզվի մեկ հատորանոց նորմատիվ^[1] բացատրական բառարան, ստեղծված է հայտնի խորհրդային լիզվաբաններ Սերգեյ Օժեգովի «Ռուսաց լեզվի բացատրական բառարանի» հիման վրա՝ Դմիտրի Ուշակովի խմբագրությամբ^[2]։

АЖУ́Р, -а, м. 1. В бухгалтерии: такое ведение дел, при к-ром каждая операция регистрируется немедленно после её совершения (спец.) 2. Ажурная вышивка, строчка, вязка. Воротник с ажуром. ♦ В ажуре (разг.) — в полном порядке. Все дела в ажуре^[1]:19.

Նատալյա Շվեդովայի և Սերգեյ Օժեգովի Ռուսաց լեզվի բացատրական բառարանի չորրորդ հրատարակությունից օրինակ

Օժեգովի բառարան ռուս.՝ Словарь русского языка
Հեղինակ	Սերգեյ Օժեգով
Տեսակ	Բացատրական բառարան և dictionary of the Russian language?
Ժանր	տեղեկատու
Բնօրինակ լեզու	ռուսերեն
Երկիր	ԽՍՀՄ
Հրատարակման տարեթիվ	1949

Պատմություն և հրատարակություն

Սերգեյ Օժեգովի բառարանի առաջին պարբերականը (եղել է Դմիտրի Ուշակովի Ռուսաց լեզվի բացատրական բառարանի հիմնական հեղինակներից մեկը) լույս է տեսել 1949 թվականին Մոսկվայում^[3]։ Ս. Օժեգովի կենդանության ժամանակ լույս են տեսել բառարանի վեց հրատարակությունները, որոնցից երկրորդը (1952) և չորրորդը (1960 թվական^[4])՝ ուղղված և լրացված^[1]:3։ Երրորդ նույն պարբերականը առաջին անգամ լույս է տեսել 1953 թվականին և նրա մեջ մտնում էր 51533 բառ, այդ թվում 18054 ածանցավոր բառեր։

1972 թվականին Նատալյա Շվեդովայի խմբագրությամբ առաջին անգամ լույս է տեսել իններորդ հրատարակությունը՝ ուղղված և լրացված։ Բառարանի 13-րդ (1981 թվական) և 16-րդ (1984 թվական) պարբերականները նաև պարունակել են ուղղումներ։ 21-րդ հրատարակությամբ, որի պատրաստման ժամանակ բառարանի կմախքը թարմացվել և համալրվել է Ն. Շվեդովայի կողմից, բառարանի ծավալը աճել է 57 000-ից մինչև 70 000 բառ։

1992 թվականին բառարանը առաջին անգամ հրապարակվել է երկու համահեղինակների անուններով՝ Ս․ Օժեգովի և Ն. Շվեդովայի։ Նորացված բառարանի չորրորդ հրատարակությունը թողարկվել է 1997 թվականին, նախորդ հավաքածուի հետ համեմատած այն համալրվել է ավելի քան 3000 տարբեր բնույթի բառերով^[1]:5։

Գոյություն ունեն Ս․ Օժեգովի կենդանության օրոք վերահրատարակված վերջին 4-րդ հեղինակային հրատարակությունները, որոնք ստեղծվել են 4 հատորանոց դարձած բառարանի էական փոփոխություններից հետո։ Այնպիսին է Լ. Սկվորցովի 24-րդ հրատարակությունը^[5]։

Ծանոթագրություններ

1. Ожегов С. И., Шведова Н. Ю. Толковый словарь русского языка: 80 000 слов и фразеологических выражений / Российская академия наук. Институт русского языка им. В. В. Виноградова. — 4-е изд., дополненное. — М.: Азбуковник, 1999. — 944 с. — ISBN 5-89285-003-X
2. Современный русский язык. Учеб. для студентов пед. ин-тов по спец. № 2101 «Рус. яз. и лит.» В 3 ч. Ч. 1. Введение. Лексика. Фразеология. Фонетика. Графика и орфография / Н. М. Шанский, В. В. Иванов. — 2-е изд., испр. и доп.. — М.: Просвещение, 1987. — С. 96—97. — 192 с.
3. Гак В. Г. Словарь հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում 
4. Ожегов С. И. «Словарь русского языка». Филологический факультет СПбГУ. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 26-ին.
5. Ожегов С. И. Словарь русского языка: Ок. 53 000 слов / Под общ. ред. проф. Л. И. Скворцова. — 24-е изд., испр.. — М.: Оникс, Мир и Образование, 2007. — 1200 с. — ISBN 5-488-00727-X, 5-94666-347-X

Գրականություն

• Евгеньева А. П. К вопросу о типе однотомного толкового словаря русского языка советской эпохи // Вопросы языкознания. — 1953. — № 3. — С. 48—68. Архивировано из первоисточника 5 Ապրիլի 2015.
• Гельгардт Р. Р. С. И. Ожегов. Словарь русского языка, 2-е изд. // Вопросы языкознания. — 1953. — № 3. — С. 131—139. Архивировано из первоисточника 5 Ապրիլի 2015.

Արտաքին հղումներ

• Шиц М. (2003 թ․ մայիսի 7). «Нет слов». Российская газета. Արխիվացված է օրիգինալից 2003 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 4-ին.
• Добровольский М. (2007 թ․ մարտի 2). «Словарь раздора». Газета «Дело №». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 4-ին.
• Никитин О. В. Неизвестные страницы из истории создания и обсуждения «Словаря русского языка» С. И. Ожегова