Քենա

Քենա (արաբ․՝ قنا‎‎, locally: [ˈɡena]; ղպտ.՝ ⲕⲱⲛⲏ Konē) քաղաք է Վերին Եգիպտոսում և հանդիսանում է Քենա նահանգի մայրաքաղաքը։ Գտնվելով Նեղոսի արևելյան ափին, այն հին ժամանակներում հայտնի էր որպես Քեյն (հունարեն Καινή, նշանակում է «նոր (քաղաք)», լատինացված տառադարձություն՝ Caene) և Մաքսիմիանոպոլիս անուններով։^[1][2] Գոթիեն Քենան նույնացնում է հին Շաբթի հետ^[3]: Քենա նշանակում է արաբերեն «շատ կարմիր» բերրի հող^[4]:

Բնակավայր
Քենա
قنا
Երկիր	Եգիպտոս
Շրջան	Քենա
Համայնք	Քենա
Մակերես	31,60 կմ2 (12,20 քառակուսի մղոն) կմ²
ԲԾՄ	80 մ (260 ֆտ) մ
Բնակչություն	252,883 մարդ
Խտություն	8000/կմ2 (21000/ք.մ.) մարդ/կմ²
Ժամային գոտի	UTC+2
Հեռախոսային կոդ	(+20) 96
Քենա (Եգիպտոս)
Քենա Վիքիպահեստում

Ընդհանուր ակնարկ

Քենայի մզկիթ

Այս նահանգային մայրաքաղաքը գտնվում է Էլ Բալյանայից մոտ 95 կմ հեռավորության վրա և Լուքսորից 63 կմ հյուսիս: Այն առավել հայտնի է Դանդարայի ավերակներին մոտիկ լինելու շնորհիվ: Այն իր ժամանակակից բարգավաճման համար պարտական ​​է դեպի Կարմիր ծով Վադի Քենա ճանապարհի բացմանը, որը հանդիսանում է Վերին Եգիպտոսի և Կարմիր ծովի միջև երթևեկության հիմնական ճանապարհը: Լյուքսորի և Կարմիր ծովի միջև ճանապարհորդող զբոսաշրջիկները, անշուշտ, կանցնեն այս քաղաքով, քանի որ միայն մեկ լավ ճանապարհային կապ կա: Քենան հայտնի է իր խեցեգործությամբ։ Քենան հայտնի է նաև իր գեղեցիկ հսկայական լեռներով և կանաչ բնությամբ։

Հարավային Վելի համալսարանն ունի մասնաճյուղ Քենայում^[5]:

Քենան մեծ շուկայական քաղաք է Նեղոս գետի վրա, որը գտնվում է Դանդարայի հայտնի հունահռոմեական տաճարների կողքին: Նույնպես գտնվելով Նեղոսի վրա, Լուքսորը երկար ժամանակ զբոսաշրջային թեժ կետ է, որը մեծ մասամբ գրավում է հարյուր հազարավոր այցելուների՝ իր տաճարների, դամբարանների և հնագույն մայրաքաղաք Թեբեի տեղում գտնվելու շնորհիվ: Հին Թեբեն այժմ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության տեսարժան վայր է հանդիսանում:

Քենայում են ապրում Եգիպտոսի ղպտի քրիստոնյաների մեծամասնությունը (ընդհանուր բնակչության մոտ 35%-ը):

Պատմություն

Ի հավելումն իր հին եգիպտական ​​ժառանգության՝ որպես Կանեպոլիս քաղաք,^[6] Քենան ունի զգալի իսլամական ժառանգություն և բազմաթիվ եզակի ճարտարապետական ​​մզկիթներ։ Քենայում վերակառուցման խոշոր աշխատանքներ են տարվել, և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի «Քաղաքի գեղեցկության» մրցույթում երրորդ տեղն է զբաղեցրել^[7]:

Կլիմա

Քենան ունի տաք անապատային կլիմա (BWh)՝ ըստ Կյոպպենի կլիմաների դասակարգման, շատ շոգ ամառներով և շատ քիչ տեղումներով ամբողջ տարվա ընթացքում: Ձմեռները ցերեկը տաք են, բայց գիշերները դառնում են զով: Միջին հաշվով ամենաշոգ ամիսները հավասարապես հուլիսն ու օգոստոսն են, մինչդեռ ամենացուրտ ամիսը հունվարն է: Լուքսորը, Մինիան, Քենան և Ասյուտը Եգիպտոսի ցանկացած քաղաքի համեմատ ունեն ջերմաստիճանի ամենալայն տարբերությունը ցերեկվա և գիշերվա միջև՝ գրեթե 16 °C (29 °F) տարբերությամբ:

Ամենաշոգ ջերմաստիճանը գրանցվել է 1991 թվականի մայիսի 15-ին, որը եղել է 50 °C (122 °F), իսկ ամենացուրտ ջերմաստիճանը՝ −1 °C (30 °F), եղել է 1989 թվականի հունվարի 6-ին^[8]:

Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Քենայում
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	տարին
բացարձակ առավելագույնը (°C)	33	37	43	46	50	50	49	49	46	44	40	37	50
միջին առավելագույնը (°C)	21,4	23,7	28,1	33,6	38,4	39,8	39,8	39,8	36,6	33,7	28,4	23,2	32,2
միջին ջերմաստիճանը (°C)	13,4	15,2	19,5	24,8	29,8	31,4	31,8	32,0	29,1	26,1	20,4	15,2	24,1
միջին նվազագույնը (°C)	5,4	6,7	10,9	16,0	21,2	23,1	23,8	24,2	21,7	18,5	12,4	7,3	15,9
բացարձակ նվազագույնը (°C)	−1	−1	1	6	12	12	15	13	13	10	1	0	−1
տեղումների քանակը (մմ)	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0

Տրանսպորտ

Քենան ունի փողոցների, ճանապարհների և մայրուղիների ցանց՝ կանաչապատված և ծաղկապատ մայթերով: Քաղաքից ճանապարհ կա, որն անցնում է Արևելյան անապատով դեպի Կարմիր ծովի Սաֆագա նավահանգիստ։

Միացյալ Նահանգների ռազմաօդային ուժերը 1970-ականներից մինչև 1990-ական թվականները Վադի Քենա օդանավակայանից դասակարգված գործողություններ են իրականացրել՝ Coronet Scabbard, Coronel Aspen, Coronet Drake և Coronet Mallard ծածկագրերով^[9]: 4401-րդ մարտական ​​աջակցության ջոկատը (Ժամանակավոր) պահպանում էր Իններորդ օդային ուժերի (CENTAF) գրեթե մշտական ​​ներկայությունը այնտեղ: Այս գործողությունների մի մասը, հավանաբար, ներառում էր Lockheed MC-130 թռիչքները 1970-ականների վերջին «Գործողություն արծվի ճանկ (Desert One)»-ում ԱՄՆ պատանդներին Թեհրանում փրկելու փորձերի ժամանակ^[10]:

Տես նաև

Եգիպտոս

• Դանդարա
• Լուքսոր

Ծանոթագրություններ

1. Trismegistos, "Kaine (Qena)"
2. Alan B. Lloyd (editor), A Companion to Ancient Egypt (John Wiley & Sons 2010), p. 459 978-1-44432006-0
3. Gauthier (1926) էջ 147
4. «معنى قنا meaning of Qena». Arabic dictionaries (Arabic). «qena is extreme red color قنا لون أحمر شديد»{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
5. «TISC Directory: Egypt - Qena (TICO- South Valley University)». www.wipo.int (անգլերեն). Վերցված է 2023-03-09-ին.
6. «Explore Qena», tripadvisor.com, Վերցված է Հունիսի 30, 2020-ին
7. «UNESCO-Qena [Egyptian National UNESCO Commission]», whc.unesco.org, Վերցված է Հունիսի 30, 2020-ին
8. «Qena, Egypt». Voodoo Skies. Արխիվացված է օրիգինալից Ապրիլի 22, 2016-ին. Վերցված է Հունիսի 22, 2013-ին.
9. Code Names, 325.
10. Thigpen, Col. Jerry L. (2001). The Praetorian STARShip: The Untold Story of the Combat Talon, Air University Press/Diane Publishing. 1-58566-103-1, էջեր 196, 213-215.

Արտաքին հղումներ

• Early Morning Qena – a short film on Qena

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քենա» հոդվածին։