Remove ads
Վյուրցբուրգ (գերմ.՝ Würzburg [ˈvʏɐ̯tsbʊɐ̯k]), միջն. Վիրցեբերկ, Վյուրտցբուրգ, քաղաք Մայն գետի վրա, Գերմանիայի հարավում, Բավարիա երկրամասում։ Ունի «ազատ քաղաքի» կարգավիճակ, Ստորին Ֆրանկոնիա վարչական շրջանի, Վյուրցբուրգի շրջանի կենտրոնն է։ Առաջին գրավոր հիշատակումը 704 թվականին է եղել, 2010 թվականի դրությամբ բնակչությունը 133 799 է (Բավարիայում 5-րդը)։ Ժամանակակից Վյուրցբուրգը սննդի արդյունաբերության (գինեգործություն և գարեջրագործություն), մեքենաշինության (այդ թվում՝ ավտոմոբիլաշինության), տպագրական մեքենաների և էլեկտրատեխնիկական սարքավորումների արտադրության կենտրոն է։ Այստեղ են գտնվում բազում տպագրատներ, կոնսերվատորիա, վարչական-գյուղատնտեսական ակադեմիա, ինչպես նաև Վյուրբուրգի համալսարանը։ Վերջինիս շնորհիվ Վյուրցբուրգը համարում են Գերմանիայի դասական «համալսարանական քաղաքներից» մեկը։
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Վյուրցբուրգ (այլ կիրառումներ)
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Վյուրցբուրգ | |||||
| Würzburg | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Գերմանիա | ||||
| Երկրամաս | Բավարիա | ||||
| Շրջան | Ստորին Ֆրանկոնիա | ||||
| Համայնք | Ստորին Ֆրանկոնիա | ||||
| Ներքին բաժանում | Frauenland?, Sanderau?, Zellerau?, Heidingsfeld?, Lengfeld?, Heuchelhof?, Grombühl?, Versbach?, Lindleinsmühle? և Rottenbauer? | ||||
| Օբերբուրգոմիստր | Քրիստիան Շուհարդտ | ||||
| Մակերես | 87, 63 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 177 մ | ||||
| Բնակչություն | 133 799 մարդ (2010) | ||||
| Խտություն | 1543 մարդ/կմ² | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+1, ամառը UTC+2 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 0931 | ||||
| Փոստային ինդեքս | 97070—97084 | ||||
| Փոստային դասիչ | 97070, 97072, 97074, 97076, 97078, 97080, 97082 և 97084 | ||||
| Ավտոմոբիլային կոդ | WÜ | ||||
| Պաշտոնական կոդ | 09 6 63 000 | ||||
| Պաշտոնական կայք | adelzhausen.de | ||||
| |||||
Միջնադարյան ժամանակներից Վյուրցբուրգը Ֆրանկոնիայի խոշորագույն քաղաքներից մեկն էր և վաղուց արդեն հայտնի էր իր գինեգործությամբ։ Հայտնի ճարտարապետական հուշարձաններն են Մարիենբերգի ամրոցը (XI—XVI դար), Մայնֆրանկի թանգարանը (Թիլման Ռիմենշնայդերի և այլոց արձաններով), եպիսկոպոսի Վյուրցբուրգի նստավայրը (1719—53 թթ., ճարտարապետ Բալթազար Նեյման և այլք, գեղանկարներ՝ Ջովանի Բատիստա Տյեպոլո)։
Remove ads
Քաղաքը գտնվում է Մայն գետի ափին։ Մայնի արևմտյան ափին տեղակայված է Մարիենբերգ ամրոցը, որից դուրս գալով և անցնելով Հին կամուրջը (գերմ.՝ Alte Mainbrücke)՝ կարելի է հայտնվել Հին քաղաքում։
Վյուրցբուրգում բնակչության թվով առանձնացվում է 13 շրջան.
- Հին քաղաք (18 145)
- Ցելեռաու (11 675)
- Դյուրբախտալ (6 019)
- Գրոմբյուլ (8 723)
- Լինդլայնսմյուլե (4 899)
- Ֆրաուենլյանդ (17 469)
- Սանդեռաու (13 709)
- Հայդինգսֆելդ (10 429)
- Հոյխելհոֆ (9 903)
- Շտայնբախտալ (4 589)
- Ֆերսբախ (6 754)
- Լենգֆելդ (10 605)
- Ռոտենբաուեր (3 989)
Հնագիտական պեղումների ժամանակ քաղաքի տարածքում հայտնաբերվել են կելտական շինությունների հետքեր, որ վերաբերում են մոտավորապես մ.թ.ա 1000 թվականին։
Քաղաքի վերաբերյալ առաջին գրավոր հիշատակումները թվագրվում են 704 թվականով։
- 741. հիմնվեց Վյուրցբուրգի եպիսկոպոսությունը, որ գործում է մինչ օրս և մեծ ազդեցություն է ունեցել քաղաքի պատմության վրա։
- 1127. գերմանական հողերում անցկացվեց առաջին ասպետական մենամարտը։
- 1156. կայացավ Ֆրիդրիխ I Բարբարոսայի և Բեատրիքս Բուրգունդցու ամուսնությունը։
- 1168. եպիսկոպոս Հերոլդը Ֆրիդրիխ Առաջինից ստացավ դուքսի տիտղոս։
- 1402. հիմնվեց Վյուրցբուրգի համալսարանը։
- 1427. փակվեց Վյուրցբուրգի համալսարանը՝ ռեկտորի սպանության հետևանքով[1]։
- 1582. վերաբացվեց Վյուրցբուրգի համալսարանը։
- 1626—1630. Վյուրցբուրգը դարձավ «Վհուկների որսի» կենտրոն։ Այրվեցին ավելի քան 900 կախարդներ։
- 1720—1744. Կառուցվեց եպիսկոպոսի Վյուրցբուրգի նստավայրը, որը ներառված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում։
- 1806—1814. Նապեոլեոնի պատերազմների ժամանակ սկսեց գործել Վյուրցբուրգի մեծն դքսությունը։ Հետագայում այն միացավ Բավարիայի թագավորությանը։
- 1817. Վյուրցբուրգը դարձավ բավարական մարզերից մեկի՝ Ստորին Ֆրանկոնիայի մայրաքաղաքը։
- 1878. Սկսվեց Ռինգպարկի շինարարությունը։
- 1892. Բացվեց Վյուրցբուրգի տրամվայի առաջին գիծը։
- 1895. Վիլհելմ Կոնրադ Ռենտգենը հայտնաբերեց X ճառագայթները։
- 1933. Վյուրցբուրգի համալսարանում մտցվեց «Führerprinzip»-ը՝ համաձայն որի բոլոր հրեա ուսանողները պետք է հեռացվեին։
- Մարտի 16 1945 Բրիտանիայի օդային զորքերի ռմբակոծության պատճառով քաղաքը գրեթե ամբողջովին (89 %-ով) ավերվեց։
Remove ads
- Քրիստինա Ֆիլանջյերի, կինոդերասանուհի։
- Սուրբ Կիլիան, Վյուրցբուրգի առաջին եպիսկոպոսը։
- Վալտեր ֆոն դեր Ֆոգելվեյդե, հանրահայտ մինեզինգեր, թաղված է Վյուրցբուրգում։
- Հանս Բյոմ, հոգևոր հովիվ և քարոզիչ, դատապարտվել է և այրվել հերետիկոսության համար։
- Թիլման Ռիմենշնայդեր, ուշ գոթիկայի ժամանակաշրջանի գերմանացի խոշորագույն ճարտարապետ, աշխատել է Վյուրցբուրգում։
- Հուլիոս Էխտեր ֆոն Մեսպելբրուն, Վյուրցբուրգի իշխան-եպիսկոպոսը, քաղաքում շինարարության կազմակերպիչը, Վյուրցբուրգի համալսարանի և Հուլիոսական հիվանդանոցի հիմնադիրը։
- Իոհան Բալթազար Նեյման, ռոկոկո ժամանակաշրջանի ճարտարապետ, Վյուրցբուրգի նստավայրի հեղինակը։
- Ջովանի Բատիստա Տյեպոլո, ռոկոկո ժամանակաշրջանի իտալացի նկարիչ։
- Իվան Անդրեևիչ Վեյման, ռուս կենսաբան-ֆլորիստ։
- Ֆիլիպ Ֆրանց ֆոն Զիբոլդ, բնախույզ, Ճապոնիայի առաջին եվրոպացի հետազոտողներից մեկը։ Վյուրցբուրգում գործում է Զիբոլդի թանգարանը։
- Գոթլիբ Ավգուստ Հերիխ-Շեֆեր, միջատաբան, սովորել է Վյուրցբուրգում։
- Լուիտպոլդ Բավարացի, Բավարիայի արքայազն (1886—1912), ծնվել է Վյուրցբուրգի նստավայրում։
- Վիլհելմ Կոնրադ Ռենտգեն, գերմանացի ֆիզիկոս, հայտնաբերել է X ճառագայթները, հետազոտություններ է անցկացրել Վյուրցբուրգի համալսարանում։
- Մաքս Դաութենդեյ, նկարիչ և գրող։
- Ալբերտ Ադամկևիչ, բժիշկ։
- Ալֆրեդ Յոդլ, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Վերմախտի վերին իշխանության օպերատիվ ղեկավարության շտաբի պետ։
- Ֆրանց Հալդեր, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Վերմախտի ցամաքային զորքերի շտաբի ղեկավար։
- Վերներ Հեյզենբերգ, գերմանացի ֆիզիկոս։
- Իեհուդա Ամիհայ (Լյուդվիգ Պֆայֆեր), իսրայելցի բանաստեղծ։
- Վալտրաուդ Մայեր, օպերային երգչուհի։
- Դիրկ Նովիցկի, բասկետբոլիստ։
Remove ads
Իռլանդիա, Բրեյ (անգլ.՝ Bray, իռլանդերեն՝ Bré)
Միացյալ Թագավորություն, Դանդի (անգլ.՝ Dundee, գաել.՝ Dùn Dèagh)
Գերմանիա, Զուլ (գերմ.՝ Suhl)]
Ֆրանսիա, Կան (ֆր.՝ Caen)
Տանզանիա, Մվանզա (անգլ.՝ Mwanza)
Ճապոնիա, Օցու (ճապ.՝ 大津市)
ԱՄՆ, Ռոչեստեր (անգլ.՝ Rochester)
Իսպանիա, Սալամանկա (իսպ.՝ Salamanca)
Շվեդիա, Ումեո (շվեդ.՝ Umeå)- ԱՄՆ, Ֆերիբո (անգլ.՝ Faribault)
Չեխիա, Տրուտնով (չեխ.՝ Trutnov, գերմ.՝ Tratenau)
- Վյուրցբուրգ - Würzburg
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads