Վակուոլներ (ֆր.՝ vacuole, լատին․՝ vacuole՝ դատարկ), խոռոչներ բուսական, կենդանական և միաբջիջ օրգանիզմների բջիջներում։ Որոշ նախակենդանիների, բազմաբջիջ անողնաշարավորների (սպունգներ, աղեխորշավորներ, թարթիչավոր որդեր և այլն) և բարձրակարգ կենդանիների ֆագոցիտներին հատուկ են մարսողական ֆերմենտներ պարունակող մարսողական վակուոլներ։ Բարձրակարգ կենդանիների մյուս բջիջների վակուոլները պարունակում են աղեր, ֆերմենտներ և նյութափոխանակության արգասիքներ։ Բազմաթիվ միաբջիջ օրգանիզմներ ունեն նաև կծկվող կամ բաբախող վակուոլներ, որոնք պարբերաբար արտաքին միջավայր են նետում իրենց պարունակությունը։ Նախակենդանիների կծկվող վակուոլները հիմնականում ծառայում են օսմոտիկ ճնշման կարգավորման և քայքայման արգասիքների արտազատման համար։ Բուսական բջիջների վակուոլները ցիտոպլազմայից բաժանվում են կիսաթափանցիկ թաղանթով, պարունակում են շաքարներ, ալկալոիդներ, դաբաղանյութեր և այլն, օսմոսի ուժի շնորհիվ ապահովում են ջրի և սննդանյութերի մուտքը բջիջ, ստեղծում բջիջների ու հյուսվածքների մեխանիկական լարվածություն (Տուրգոր)։ Բջջի աճմանը զուգընթաց վակուոլներն աճելով միավորվում են մեկ մեծ վակուոլում։
Վակուոլ | |
---|---|
Տեսակ | բջջի բաղադրիչ |
Ենթադաս | intracellular membrane-bounded organelle?[1] |
Մասն է | Ցիտոպլազմա[1] |
MeSH | A11.284.430.214.190.875.190.920 |
Նկարագրված է | Հայկական սովետական հանրագիտարան, Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան և Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան |
Vacuole Վիքիպահեստում |
Նշանակություն
- Ջրա-աղային փոխանակության կարգավորում։ Քանի որ վակուոլների բջջահյութի խտությունը բարձր է, ուստի դրանք բջջի գլխավոր օսմոտիկ մասերն են, որոնք պահպանում են տուգորը
- Կուտակում են ցածրամոլեկուլային ջրալույծ նյութեր:
- Նյութափոխանակության գործընթացում հեռացնում են թունավոր նյութերը:
- Կատարում են նաև լիզոսոմներին բնորոշ գործառույթ, որի հետևանքով բույսերի բջիջներում լիզոսոմները քիչ են:
Ծանոթագրություններ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.