Ռոբերտ Հյուսեն

Ռոբերտ Հյուսեն (իսկական ազգանունը՝ Հյուսնյան, մայիսի 20, 1934(1934-05-20), Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ - նոյեմբերի 17, 2018(2018-11-17), Ֆրեզնո, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ^[1], անգլ.՝ Robert H. Hewsen), ամերիկահայ գիտնական-կովկասագետ, հայագետ^[2][3], Հայաստանի և Աղվանքի պատմության ուսումնասիրող։

Ռոբերտ Հյուսեն անգլ.՝ Robert H. Hewsen
Ծնվել է	մայիսի 20, 1934(1934-05-20) Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Մահացել է	նոյեմբերի 17, 2018(2018-11-17) (84 տարեկան) Ֆրեզնո, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մասնագիտություն	համալսարանի դասախոս, հայագետ և պատմաբան
Հաստատություն(ներ)	Ռոուեն համալսարան, Չիկագոյի համալսարան, Կոլումբիայի համալսարան, Կալիֆոռնիայի նահանգային համալսարան, Ֆրեզնո և Լոս Անջելեսի կալիֆոռնյան համալսարան
Գործունեության ոլորտ	կովկասագիտություն, Պատմական աշխարհագրություն և հայագիտություն
Ալմա մատեր	Մերիլենդի համալսարան և Ջորջթաունի համալսարան (1967)
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայության դոկտոր (1967)
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Գիտական ղեկավար	Կիրիլ Թումանով

Կենսագրություն

Ծնվել է 1934 թվականին։

Ավարտել է Մերիլենդի համալսարանը, դիսերտացիան պաշտպանել է Ջորջթաունի համալսարանում (1967) Կիրիլ Թումանովի ղեկավարության ներքո։ 1967-1999 թվականներին դասավանդել է Ռոուենի համալսարանում, որի պատվավոր պրոֆեսորն է։ Հետագայում լեքցիաներով է հանդես եկել որպես հրավիրված պրոֆեսոր Կոլումբիայի, Կալիֆորնիայի, Չիկագոյի և ԱՄՆ-ի այլ առաջատար բուհերում։

Բազմամյա հետազոտական աշխատանքի արդյունք է դարձել Հյուստենի 2001 թվականին հրապարակած «Հայաստանի պատմական ատլասը»^[4], որը ընդգրկում է 278 քարտեզ բաշխված հինգ բաժինների, որոնցից ամեն մեկը բացվում է պատմական ներածությունով և ժամանակագրական աղյուսակով.

• Հին Հայաստան (անգլ.՝ Ancient Armenia), մինչև 4-րդ դարը (20—81 էջեր)
• Միջնադարյան Հայաստան (անգլ.՝ Medieval Armenia), 4-րդ դարավերջից մինչև 1478 թվականը (Ակ Կոյունլու տոհմից Ուզուն Հասանի մահը) (81—144 էջեր)
• Նոր Հայաստան (անգլ.՝ Early Modern Armenia), 1480—1877/78 (145—176 էջեր)
• Նորագույն Հայաստան (անգլ.՝ Modern Armenia), 1878—1920 (177—238 էջեր)
• Ժամանակակից Հայաստան (անգլ.՝ Contemporary Armenia), 1920 թվականից^[5]

Հյուսենը «Մերձավոր Արևելքի Թյուբինգենյան ատլասի» համար պատրաստել է Հայաստանի և Կովկասի քարտեզները (Wiesbaden։ Dr. Ludwig Reichert Press, 1987—1991)։ Նույն հրատարակության համար կատարել է Անանիա Շիրակացու «Աշխարհացույցի» անգլերեն թարգմանությունը^[6] և գրել է այդ գրքի բնօրինակ հայկական տեքստերի վերտպված հրատարակության նախաբանը^[7]։

Աշխատություններ

• Robert H. Hewsenian, The Legend of Akhtamar (A Ballad) (pp. 64–66), The Armenian Review, VOLUME 12, Number 2, Summer 1959
• Robert H. Hewsenian, The Autumn Glossary (pp. 90–93), The Armenian Review, VOLUME 13, Number 3, Autumn 1960
• Robert H. Hewsen. Ethno-history and the Armenian influence upon the Caucasian Albanians. Classical Armenian culture։ Influence and creativity, Scholars press, Philadelphia, 1982
• Robert H. Hewsen. Science in Seventh-Century Armenia: Ananias of Širak Արխիվացված 2013-10-08 Wayback Machine, Isis, vol. 59, No. 1, (Spring, 1968), pp. 32–45. (անգլ.)
• Robert H. Hewsen. Anatolia and Historical Concepts // The California Institute for Ancient Studies (անգլ.)
• Robert H. Hewsen. «The Kingdom of Arc’ax» in Medieval Armenian Culture (University of Pennsylvania Armenian Texts and Studies). Thomas J. Samuelian and Michael E. Stone (eds.) Chico, California։ Scholars Press, 1984
• The Geography of Ananias of Širak։ Ašxarhacʻoycʻ, the Long and the Short Recensions / Ed. R.H. Hewsen. Reichert, 1992 (Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients (77)

Ծանոթագրություններ

1. Hewsen R.H. Armenian Names in America // American Speech. 1963. Vol. 38. № 3. P. 214—219.

   A good example of this shift is seen in the surname Hewsnian, which should be pronounced [hjuz’njan], but which is actually pronounced [hju’sEnian], with a wholly arbitrary [e] inserted in the second syllable. This [e] is not represented at all in the Armenian orthography and alters the sound of the name completely.

2. «Ամեն դեպքում հայկական անունների կրճատումները եզակի դեպքերում են ամերիկյան ձևով հնչում, և իմ՝ Հյուսեն ազգանունը այն բանի հազվադեպ օրինակն է, երբ ավանդական վերջավորությունից հրաժարվելու արդյունքում ստացվել է իսկապես անգլասաքսոնյան ազգանուն» (անգլ.՝ In any case, abbreviation of Armenian names seldom achieves an American ring, and my surname, Hewsen, is a rare instance in which the dropping of the traditional termination has resulted in a name of genuine Anglo-Saxon character). Hewsen R.H. Armenian Names in America // American Speech. 1963. Vol. 38. № 3. P. 214—219.
3. Robert H. Hewsenian, Research Project, Ararat magazine, Vol. II No. 3 Summer 1961. Արխիվացված 2012-03-31 Wayback Machine

   «When I first made up my mind to become better acquainted with my Armenian heritage I decided to go about it in a very methodical and scholarly manner.»

4. Կաղապար:Գիրք։Robert Hewsen:Armenia: A Historical Atlas
5. Valentina Calzolari. Publications received by the secretary // Association Internationale des Études Arméniennes. Newsletter n° 32. (ֆր.)
6. «Ashkharhats’oyts'»; Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Press, 1992
7. Delmar, New York: Caravan Press, 1994

Արտաքին հղումներ

• The Velikovsky Encyclopedia. Robert H. Hewsen
• Robert H. Hewsen Appointed Henry S. Khanzadian Kazan Visiting Professor for Fall 2001 at Fresno State Արխիվացված 2006-12-15 Wayback Machine