Ջոն Դալթոն

Ջոն Դալթոն (անգլ.՝ John Dalton, սեպտեմբերի 6, 1766(1766-09-06)^{[1][2][3][…]}, Կամբերլենդ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն^[2] - հուլիսի 27, 1844(1844-07-27)^{[1][4][2][…]}, Մանչեսթեր, Լանքաշիր, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն^[5][2]), անգլիացի քիմիկոս և ֆիզիկոս։ Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ (1822 թ.)։ Ուսումնասիրել է գազերի խառնուրդների հատկությունները, հայտնաբերել գազերի պարցիալ ճնշումների օրենքը (1801 թ.) և գազերի լուծելիության կախումը պարցիալ ճնշումից (1803 թ.)։

Ջոն Դալթոն անգլ.՝ John Daltonn Greenup
Ծնվել է	սեպտեմբերի 6, 1766(1766-09-06)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Կամբերլենդ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն[2]
Մահացել է	հուլիսի 27, 1844(1844-07-27)[1][4][2][…] (77 տարեկան)
Մահվան վայր	Մանչեսթեր, Լանքաշիր, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[5][2]
Քաղաքացիություն	Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մայրենի լեզու	անգլերեն
Ազդվել է	John Gough?
Երկեր	History of atomic theory?, զանգվածի ատոմական միավոր, Դալթոնիզմ, Բազմապատիկ հարաբերությունների օրենք, Դալտոնի օրենք և A New System of Chemical Philosophy?[6]
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս, մաթեմատիկոս, օդերևութաբան, քիմիկոս և բուսաբան
Աշխատավայր	Օքսֆորդի համալսարան
Ծնողներ	հայր՝ Joseph Dalton?[7]
Զբաղեցրած պաշտոններ	ընկերության նախագահ և քարտուղար
Պարգևներ և մրցանակներ	Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ Թագավորական մեդալ և Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամ
Անդամություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա[8], Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Manchester Literary and Philosophical Society?
Ստորագրություն
John Dalton Վիքիպահեստում

Հետազոտել է հեղուկների գոլորշիացման երևույթը։ 1802 թ., Գեյ-Լյուսակից և Շառլից անկախ, գտել է, որ հաստատուն ճնշման և ջերմաստիճանի միատեսակ բարձրացման դեպքում բոլոր գազերն ընդարձակվում են միանման։ Դալթոնը զարգացրել է ատոմիստական ուսմունքը և այն կիրառել քիմիայում։ Հայտնաբերել է (1803 թ.) բազմապատիկ հարաբերությունների օրենքը, տվել քիմիական տարրերի հարաբերական ատոմական կշիռների առաջին աղյուսակը։ 1794 թ. առաջինն է նկարագրել դալթոնիզմը։

Վախճանվել է 1844 թվականի հուլիսի 27-ին Մանչեստերում ։

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. https://www.biography.com/people/john-dalton-9265201
3. Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
4. Ross S. Encyclopædia Britannica
5. Дальтон Джон // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
6. https://library.si.edu/digital-library/book/newsystemofchemi11dalt
7. Pas L. v. Genealogics — 2003.
8. Notable Names Database — 2002.

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Դալթոն» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Դալթոն» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 263)։