Ջերմադինամիկա

Ջերմադինամիկա, ֆիզիկայի ճյուղ, որն ուսումնասիրում է ջերմությունը, ջերմաստիճանը և նրանց կապը աշխատանքի և էներգիայի հետ։ Այն սահմանում է մակրոսկոպիկ փոփոխականները, ինչպես օրինակ՝ ներքին էներգիան, ճնշումը, էնտրոպիան, որոնք մասամբ մարմնավորում են ճառագայթումը և մատերիան։ Այն նշում է որ այս փոփոխականների վարքագիծը ընդհանուր հարկադրանքների հետևանք է, որոնք բոլոր մատերիաների համար ընդհանուր են։ Այս ընդհանուր հարկադրանքները արտահայտված են ջերմադինամիկայի օրենքներում։

Ջերմադինամիկան կիրառվում է գիտության և ճարտարագիտության լայն բնագավառներում։

Պատմականորեն ջերմադինամիկան առաջացել է ավելի արդյունավետ շոգեմեքենաներ կառուցելու ձգտումներից։ Մասնավորապես Ֆրանսիացի ֆիզիկոս Նիկոլա Լեոնար Սադի Կառնոի աշխատանքի միջոցով։ Նա կարծում էր, որ ֆրանսիան կարող էր հաղթող դուրս գալ նապոլեոնյան պատերազմներից ավելի արդյունավետ շոգեմեքենաներ կառուցելով^[1]։ Իռլանդական ծագում ունեցող անգլիացի ֆիզիկոս Վիլյամ Թոմսոնը առաջինն էր, որ 1854 թ-ին տվեց ջերմադինամիկայի սահմանումը^[2]։

Ջերմադինամիկան գիտություն է ջերմության և մարմնի մասերի միջև գործող ուժերի, ջերմության և էլեկտրականության ազդեցության հարաբերությունների մասին։

Սկզբում ջերմադինամիկան՝ որպես գիտություն ջերմային շարժիչների մասին, ուսումնասիրում էր ջերմային շարժիչները «աշխատեցնող նյութերի», ինչպես օրինակ՝ գոլորշու ջերմային հատկություները՝ փորձելով բարձրացնել ջերմային շարժիչներ ՕԳԳ-ն։ Սակայն ջերմադինամիկան հետագայում սկսեց ուսումնասիրել նաև էներգիայի շարժը քիմիական գործընթացներում^[3]։

Ծանոթագրություն

1. Clausius, Rudolf (1850). On the Motive Power of Heat, and on the Laws which can be deduced from it for the Theory of Heat. Poggendorff's Annalen der Physik, LXXIX (Dover Reprint). ISBN 0-486-59065-8.
2. Thomson, W. (1854). "Part V. Thermo-electric Currents". "On the Dynamical Theory of Heat". Transactions of the Royal Society of Edinburgh 21 (part I): 123.doi:10.1017/s0080456800032014. reprinted in Sir William Thomson, LL.D. D.C.L., F.R.S. (1882). Mathematical and Physical Papers 1. London, Cambridge: C.J. Clay, M.A. & Son, Cambridge University Press. p. 232. Hence Thermo-dynamics falls naturally into two Divisions, of which the subjects are respectively, the relation of heat to the forces acting between contiguous parts of bodies, and the relation of heat to electrical agency.
3. Hess, H. (1840). Thermochemische Untersuchungen, Annalen der Physik und Chemie(Poggendorff, Leipzig) 126(6): 385–404.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջերմադինամիկա» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 179)։