Պրահայի հրաձգություն (2023)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Հրաձգություն Պրահայի Կառլի համալսարանի Արվեստի ֆակուլտետում, 2023 թվականի դեկտեմբերի 21-ին տեղի ունեցած ահաբեկչական իրադարձություն, որի ժամանակ զոհվել է առնվազն 15 մարդ, այդ թվում՝ կասկածյալը[8][9][10][11][12][13]։ Եվս 25-ը վիրավորվել են, որոնցից ինը ծանր վիճակում են։ Ժամանած ոստիկանները փակել են կրակոցների վայրը շրջապատող մեծ տարածքը[13][14]։ Երբ ոստիկանությունը ժամանել է, զինված անձը ինքնասպան է եղել, իսկ համալսարանի շենքում գտնվողները տարհանվել են[13]։ Ոստիկանությունը հայտնել է, որ հանցագործի հորը մահացած են գտել ավելի վաղ՝ նախքան կրակոցների սկսվելը[15]։
| Պրահայի հրաձգություն | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Հրաձգություն կրթական հաստատությունում, զանգվածային կրակոցներ, սպանություն-ինքնասպանություն, կրակոցներ և հայրասպանություն |
| Երկիր |  Չեխիա |
| Տեղադրանք | Պրահայի Կառլի համալսարանի Արվեստի ֆակուլտետի շենք և Հոսթաուն |
| Տարեթիվ | դեկտեմբերի 21, 2023 |
| Զենք | ArmaLite AR-10?[1][2], Գլոք (ատրճանակ) և Škorpion vz. 61? |
| Զոհվածներ | 16 մարդ[3] |
| Վիրավորներ | 25[4][5][6] |
| Ահաբեկիչների քանակ | 1[7] |
 Faculty of Arts of Charles University shooting Վիքիպահեստում | |
Միջադեպը Չեխիայի պատմության մեջ՝ Չեխոսլովակիայի կազմալուծումից ի վեր ամենամահաբեր զանգվածային գնդակահարությունն է[16] և 2015 թվականի նոյեմբերին Բատակլան թատրոնի կոտորածից հետո Եվրոպայում ամենասարսափելի զանգվածային հրաձգություններից մեկն է[17]։
2023 թվականի դեկտեմբերի 15-ին Պրահայի արևելյան ծայրամասում գտնվող Կլանովիցե անտառ բնական արգելոցում գնդակահարվել են 32-ամյա հայրը և նրա մանկահասակ երեխան մանկասայլակի մեջ[18]։ Ոստիկանությունը հարյուրավոր ոստիկանների հետ մանրակրկիտ խուզարկություն է իրականացրել ամբողջ անտառում, ստեղծվել է հատուկ նշանակության խումբ՝ հանցագործին գտնելու համար։ Սակայն դեկտեմբերի 20-ին ոստիկանությունը հայտարարել է, որ իրենք գործի հետքեր չունեն, սակայն շարունակում են հանցագործին որոնել[19][20]։ Նույն օրը RKBA- ի վրա հիմնված zbrojnice.com կայքը նշել է դեպքի նմանությունը 2005 թվականին անտառային մարդասպանների սպանությունների հետ, երբ նախկին ոստիկանը սպանել էր երեք պատահական զոհերի անտառներում՝ որպես նախապատրաստություն ծրագրված Պրահայի մետրոյում զանգվածային սպանության, որը կանխվել էր հանցագործի նախապես ձերբակալությամբ. Հոդվածն ավարտվել է ընթերցողներին զգոն մնալու և իրենց թաքցրած հրազենը կրելու կոչով[21]։
Համալսարանում տեղի ունեցած հարձակումից հինգ ժամ անց ոստիկանությունը տեղեկություն է հրապարակել, որ հանցագործի տանը ապացույցներ են գտել, որոնք կապում են նրան Կլանովիցե անտառի սպանությունների հետ[22]։
2023 թվականի դեկտեմբերի 21-ին, ժամը 12:20-ին, հանցագործի մայրը ոստիկանություն ահազանգել է, որ իր որդին պատրաստվում էր ինքնասպան լինել, և որ նա իր հայրենի Հոստուն քաղաքից Պրահա էր գնում։ Ըստ Ինտերպոլի աշխատակցի՝ կասկածյալը սպանել է հորը իրենց ընտանեկան տանը՝ Հոստունում[23], Կլադնոյում[8]։ Ոստիկանությունը հայտնաբերել է կասկածյալի հոր մարմինը CET մոտավորապես 12:40-ին[8]: Տան մանրակրկիտ խուզարկությունը բարդացել է ինքնաշեն պայթուցիկ սարքերի պատճառով, որոնք, սակայն, չեն պայթել[24]։ Ոստիկանությունը պարզել է, որ հանցագործը Կառլի համալսարանի արվեստների ֆակուլտետի ուսանող է, և որ նա պետք է ներկա գտնվեր համալսարանում ժամը 14։ 00-ի դասախոսությանը։ Խուզարկության հրաման է տրվել և հրապարակվել անմիջապես հետո. հրամանում նշվում էր, որ հանցագործը զինված է և վտանգավոր։ Ոստիկանությունը նաև անվտանգության գործողություն է սկսել Պրահայի Վացլավ Հավելի օդանավակայանում, որտեղ զինված անձի հայրը աշխատել է օդանավակայանի անվտանգության բաժնում[25]։
Ոստիկանությունը սկսել է Չելետնա փողոցում գտնվող Արվեստի ֆակուլտետի շենքի տարհանումը, որտեղ պետք է տեղի ունենար դասախոսությունը. Տարհանումն ավարտվել է ժամը 14:22-ին, սակայն հանցագործը շենքում և շրջակայքում չի հայտնաբերվել[26]։
Ժամը 14:59 CEST-ին, մինչ որոնողական աշխատանքները շարունակվում էին, ոստիկանությունը ստացել է առաջին կրակոցների մասին։ ահազանգերը Յան Պալաչի հրապարակում գտնվող Արվեստի ֆակուլտետի գլխավոր շենքից, որը գտնվում էր Չելետնա փողոցի տարհանված շենքից քայլով տասներկու րոպե հեռավորության վրա[26]։
Մոտակա Ռուդոլֆինում պատկերասրահի տնօրեն Պավել Նեդոմայի խոսքով՝ պատշգամբում տեսել են մի տղամարդու, որը կրակում է դեպի Մանեսի կամուրջ՝ Վլտավա գետի վրայով։ Ավելի ուշ ոստիկանները պայթուցիկ նյութեր փնտրելու համար խուզարկել են հրապարակը և պատշգամբը[15]։ The New York Times-ը հայտնել է, որ կրակոցները հնչել են Պրահայի Կառլի համալսարանի արվեստի ֆակուլտետի շենքի տանիքից[8]։
Զինված անձը պատահական կրակ է բացել շենքի միջանցքների և դասասենյակների ներսում, մինչդեռ աշխատակիցներն ու ուսանողները պատնեշվել են սենյակներում՝ օգտագործելով կահույք։ Ներսում գտնվողներից մի քանիսը փախել են շենքից՝ ցատկելով մոտակա կառույցների մեջ արտաքին եզրերից։ Կրակոցները նաև խուճապ են առաջացրել դրսում, և ամբոխը փախել են Կառլի կամուրջից[27] :
Ըստ Daily Telegraph-ի հոդվածում արված լուսանկարի՝ հրաձիգը, կարծես, կարճ շագանակագույն մազեր է ունեցել, իսկ կրակոցների ժամանակ օգտագործել է օպտիկայով երկար հրացան[28]։ Պրահայի Ինտերպոլի ոստիկանությունը հայտնել է, որ հանցագործը համաշխարհային պատմության ֆակուլտետի 24-ամյա ուսանող՝ Դավիդ Կոզակն էր Պրահայից 24 կմ հեռավորության վրա գտնվող Կլադնո քաղաքից։ Ենթադրվում է, որ հրաձիգը ոգեշնչվել է արտերկրում տեղի ունեցած այլ զանգվածային կրակոցներից[8][15]։ Ըստ ոստիկանության, կասկածյալը, ենթադրաբար, երկու սպանություն է կատարել Կլանովիչկի անտառում[29]։
Պրահայի Ինտերպոլի ոստիկանը բացահայտել է, որ հանցագործը Դավիդ Կոզակն է՝ 24-ամյա համաշխարհային պատմության ուսանող[30] Պրահայից 21 կիլոմետր հեռավորության վրա գնվող Հոստուն բնակավայրից[31], որն ունի պատմության բակալավրի աստիճան և սովորում է Կառլի համալսարանի Արվեստի ֆակուլտետում[32]։
Ոստիկանությունը հայտնել է, որ Կոզակը նախկինում քրեական անցյալ չի ունեցել[33] Նրան վերագրվող Տելեգրամ հաշիվը պարունակում էր գրություններ, որոնք գովաբանում էին դպրոցական այլ հրաձիգներին, մասնավորապես Ռուսաստանում[33][33]։ Այս տեղեկությունը տարածել են չեխական լրատվամիջոցները, սակայն ոստիկանությունը պաշտոնապես չի հաստատել[33]։
Չեխիայի ոստիկանապետը ասել է, որ կրակողը ունեցել է զենք կրելու թույլտվություն և ութ զենք[26]։ Որպես Եվրամիության անդամ երկիր՝ Չեխիայում օրինական կերպով հրազեն պահելու համար անձը նախ պետք է ձեռք բերի հրազենի լիցենզիա, որը պահանջում է բժշկական զննում, զենքի իմացության քննություն և մաքուր քրեական անցյալ։ Երկրում հրազենային հարձակումները հազվադեպ են[26]։ Ըստ ոստիկանության պաշտոնական վիճակագրության՝ 2022 թվականին երկրում կային 313,000 զենքի թույլտվություն ունեցողներ, որոնք միասին ունեին մոտ մեկ միլիոն գրանցված հրազեն[34]։
Համալսարանում զոհվել է 14 մարդ, վիրավորվել՝ 25-ը։ Կրակողը հորը սպանել է իրենց տանը։ Բոլոր մահացածները, որոնցից մի քանիսը հանցագործի համակուրսեցիներն են եղել, ավելի ուշ հաստատվել են իշխանությունների կողմից, որ մահացել են շենքի ներսում։ Նշվում է, որ տուժածներից տասը ծանր վիճակում են։ Հաղորդվում է, որ վիրավորների թվում կան երեք օտարերկրյա քաղաքացիներ՝ մեկ Նիդերլանդների և երկուսը ԱՄԷ-ի քաղաքացիներ[8]։ Երեք մարդ վիրավորվել է փողոցներում, երբ հանցագործը տանիքից կրակ է բացել, հանցագործը հարվածել է նաև քաղաքացիական մեքենային և ոստիկանական մեքենաներին[35]։
Հարձակման հետևանքով սպանվածների թվում էր Արվեստի ֆակուլտետի պրոֆեսոր, Երաժշտագիտության ինստիտուտի ղեկավար, միջնադարյան երաժշտության մեջ մասնագիտացած և Քեմբրիջի Academia Europaea գիտական ասոցիացիայի անդամ Լենկա Հլավկովան[36][37][38]։
Չեխիա
Չեխիայի ներքին գործերի նախարար Վիտ Ռակուշանը հայտարարել է, որ այլ կրակողներ չեն եղել, սակայն բոլորին հորդորել է համագործակցել ոստիկանության հետ։ Վարչապետ Պետր Ֆիալան չեղարկել է Օլոմոուցում նախատեսված իր միջոցառումները և հրաձգությունից անմիջապես հետո մեկնել է Պրահա[8][39]։ Չեխիայի նախագահ Պետր Պավելն իր ցավակցությունն է հայտնել զոհվածների ընտանիքին և ընկերներին հրաձգության կապակցությամբ[40]։ Ռակուշանն ասել է, որ քննիչները չեն կասկածում, որ կապ ունի ծայրահեղականության կամ այլ գաղափարախոսությունների հետ[41]։
Արտասահման
Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենը հայտարարել է, որ իր «խորին ցավակցությունն է հայտնում զոհվածների ընտանիքներին և ամբողջ չեխ ժողովրդին»։ Սպիտակ տան մամուլի քարտուղար Կարին Ժան-Պիերը հայտարարել է, որ նախագահ Ջո Բայդենը և նրա կինը՝ Ջիլը, աղոթում են զոհերի ընտանիքների համար[42]։
Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին X-ի միջոցով հայտարարել է, որ «վիրավորներին մաղթում է շուտափույթ ապաքինում» և որ իր «անկեղծ ցավակցությունն է հայտնում զոհվածների ընտանիքներին»[43]։
Իսրայելի նախագահ Իսահակ Հերցոգն ասել է, որ խորապես վշտացած է կրակոցներից և ցավակցություն է հայտնել Չեխիայի նախագահ Պետր Պավելին և երկրի քաղաքացիներին։ Նա նաև մաղթել է «արագ ապաքինում» վիրավորներին և ցավակցություն հայտնել հարազատներին կորցրած ընտանիքներին[44][45]։
Կանադայի վարչապետ Ջասթին Թրյուդոն իր ցավակցությունն է հայտնել՝ նշելով. «Մեր չեխ ընկերներին. Կանադան սգում է ձեզ հետ»[46]։
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
