Շակիրա Իզաբել Մեբարակ Ռիպոլլ (իսպ.՝ Shakira Isabel Mebarak Ripoll, փետրվարի 2, 1977[1][2][3], Բառանկիլյա, Կոլումբիա[4], հայտնի է որպես Շակիրա), կոլումբիացի երգչուհի, երգերի հեղինակ, պարուհի, երաժշտական պրոդյուսեր, մոդել։ Երաժշտական գործունեությունը սկսել է Կոլումբիայում ու 1990-ական թվականների սկզբներին։ Մեծ ճանաչում է ստացել հատկապես 2000-ական թթ. սկզբին։ Երգչուհու անունը արաբերենից թարգմանաբար նշանակում է «երախտապարտ» (արաբ․՝ شاكِرة šākira), իսկ հինդիից` «լույսի աստվածուհի»[7]։
01.jpg)
Շակիրան ծնվել և մեծացել է Կոլումբիայի Բարանկիլիա քաղաքում։ Սկսել է ելույթներ ունենալ դեռ դպրոցական տարիներից՝ հետաքրքրություն ցուցաբերելով լատինաամերիկյան ու արաբական երաժշտության նկատմամբ։ Իր առաջին ստուդիական ալբոմները՝ Magia և Peligro, Շակիրան թողարկել է 1990-ական թվականներին, որոնք նրան մեծ շահույթ չբերեցին։ Սակայն նա մեծ ճանաչում ձեռք բերեց Լատինական Ամերիկայում իր դեբյուտային՝ Pies Descalzos (1996) գլխավոր լեյբլի ու չորրորդ՝ Dónde Están los Ladrones? (1998) ալբոմի շնորհիվ։
Շակիրան բազմաթիվ մրցանակների դափնեկիր է, այդ թվում՝ հինգ «MTV Video Music Awards», երկու Գրեմմի, ութ «Լատինական Գրեմմի», յոթ Billboard Music Awards, քսանութ «Billboard Latin Music Awards», ինչպես նաև ներկայացվել է Ոսկե գլոբուսի։ Նա իր աստղն ունի Հոլիվուդի փառքի ծառուղում և մեկն է բոլոր ժամանակների ամենաշատ ալբոմներ վաճառած արտիստներից. նրա ալբոմներից վաճառվել է ավելի քան 70 միլիոն օրինակ (այլ տվյալներով` ավելի քան 60 միլիոն ձայնագրություններ[8]) ամբողջ աշխարհում[9]։ Շակիրան՝ որպես աշխարհի ամենաազդեցիկ 100 կանանցից մեկը, Ֆորբսի ցանկում ընդգրկվել է 2013[10] և 2014[11] թվականներին։
Կենսագրություն
Մանկությունը
Շակիրան ծնվել է 1977 թվականի փետրվարի 2-ին Կոլումբիայի Բարանկիլիա քաղաքում։ Նա Վիլյամ Մեբարակ Չադիդի ու Նիդիա Ռիպոլլի միակ զավակն է[12][13][14][15]։ Նրա մորական կողմի նախնիներն իսպանացիներ են ու իտալացիներ[16][17]։ Շակիրան մեծացել է որպես կաթոլիկ և հաճախել է կաթոլիկական դպրոց[18]։ Նա ութ ավագ քույրեր ու եղբայրներ ունի հոր նախորդ ամուսնությունից[19]։ Իր մանկությունը Շակիրան անցկացրել է Բարանկիլիայում, որ տեղակայված է Կարիբյան ծովի հյուսիսային ափին։ Իր առաջին բանաստեղծությունը, որը վերնագրված էր "La Rosa De Cristal" («Բյուրեղյա վարդ»), Շակիրան գրել է ընդամենը չորս տարեկան հասակում։ Նա հիացած դիտում էր, թե ինչպես է հայրը պատմություններ գրում գրամեքենայով և խնդրեց Սուրբ Ծնունդին իրեն նվիրել գրամեքենա։ Յոթ տարեկանում նա նվեր ստացավ գրամեքենա և շարունակեց գրել բանաստեղծություններ, որոնք հետագայում վերածվում էին երգերի։ Երբ Շակիրան երկու տարեկան էր, նրա ավագ եղբայրը (հոր կողմից) զոհվել էր մոտոցիկլային վթարի ժամանակ։ Ութ տարեկանում Շակիրան գրեց իր առաջին երգը՝ "Tus gafas oscuras" ("Քո սև ակնոցը"). այն նվիրված էր հորը, ով տարիներ շարունակ սև ակնոց էր կրում, որպեսզի թաքցնի իր վիշտը[20]։
Երբ Շակիրան չորս տարեկան էր, հայրը նրան իր հետ տարավ Միջինարևելյան ռեստորան, որտեղ նա առաջին անգամ լսեց դումբեկ՝ էթնիկական թմբուկ, որ օգտագործվում է արաբական երաժշտության մեջ և որի ներքո սովորաբար կատարում են պորտապար[21]։ Նա սկսեց պարել սեղանի վրա և հասկացավ, որ իրեն դուր է գալիս բեմում ելույթ ունենալը։ Նա սիրում էր երգելկաթոլիկական դպրոցի ուսուցիչների (և նույնիսկ միանձնուհիների) ու դասընկերների համար։ Երկրորդ դասարանում Շակիրան ստիպված է լինում թողնել դպրոցական երգչախմբից իր ձայնի պատճառով. երաժշտության դասատուն ասել էր, թե նա կաղկանձում է «այծի նման»[21][22]։ Դպրոցում նա ծանոթացավ պորտապարի պարուհու հետ, ով ամեն ուրբաթ պարապում էր նրա հետ[21]։ «Այա թե ինչպես ես հայտնաբերեցի, որ շատ եմ ցանկանում ելույթ ունենալ բեմում», — ասել է նա[19][23]։ Որպեսզի դուստրը երախտապարտ լինի ծնողներին իր դաստիարակության համար, հայրը նրան տանում է այգի, որպեսզի նա տեսնի, թե ինչպես են ապրում որբ երեխաները։ Այդ տեսարանը ընդմիշտ մնում է նրա հիշողության մեջ, և այդ ժամանակ նա ինքն իրեն ասում է. «Երբևէ ես կօգնեմ այս երեխաներին, երբ կդառնամ հայտնի արտիստ»[19]։
Շակիրան 10-13 տարեկան հասակում ելույթներ էր ունենում Բարանկիլայում կազմակերպվող տարբեր միջոցառումների ժամանակ, ինչի շնորհիվ ճանաչում է ձեռք բերում[24]։ Այդ ժամանակ նա ծանոթանում է թատերական պրոդյուսեր Մոնիկա Արիզայի հետ, ով փորձեց նպաստել Շակիրային կարիերայի առաջընթացին։ Բարանկիլայից Բոգոտա թռիչքի ընթացքում Արիզան Sony Colombia ընկերության գործադիր տնօրեն Չիրո Վարգասին համոզեց լսել Շակիրայի ձայնագրություններից։ Սակայն Վարգասը բնավ հիացած չէր և կարծում էր, որ Շակիրան «անհույս դեպք է», սակայն դա չխանգարեց, որ նա Բոգոտայում կազմակերպեզ լսումներ և հրավիրեց Sony Colombia ընկերության ղեկավարությանը՝ ցանկանալով զարմացնել նրանց Շակիրայի ելույթով։ Վերջինս կատարեց երեք երգ, ինչը բավական եղավ, որ նրա հետ պայմանագիր կնքվեր[25]։
1990–1994 թվականներ
Շակիրայի առաջին՝ Magia ալբոմը ձայնագրվել է Sony Music Colombia ստուդիայում 1990 թվականին, երբ նա դեռ 13 տարեկան էր[26]։ Այս հավաքածուում ընդգրկված էին այն երգերից, որ նա գրել էր 8 տարեկանում։ Դրանք փոփ-ռոք բալլադներ ու դիսկո երգեր էին, սակայն չէին տարածվել ձայնագրման ու արտադրության անհամաձայնությունների պատճառով։ Ալբոմը թողարկվեց 1991 թվականի հունիսին։ Թողարկվեցին նաև երեք սինգլներ։ Ալբոմը դրականորեն ընդունվեց կոլումբիական ռադիոկայանների կողմից ու ճանաչում բերեց Շակիրային, սակայն կոմերցիոն հաջողություն չունեցավ. դրանից ամբողջ աշխարհում վաճառվեց ընդամենը 1,200 օրինակ[21]։ Լեյբլի պնդմամբ Շակիրան ձեռնամուխ եղավ նոր ալբոմի ձայնագրությանը։ Չնայած քիչ հայտնիությանը՝ Շակիրան հրավիրվեց 1993 թվականի փետրվարին ելույթ ունենալու Չիլիում կայանալիք Երգի փառատոնում։ Փառատոնը լատինաամերիկացի երիտասարդ երգիչներին հնարավորություն էր տալիս կատարել սեփական երգերը, իսկ հաղթողները որոշվում էին հանձնաժողովի կողմից։ Շակիրան կատարեց "Eres" («Դու») բալլադն ու զբաղեցրեց երրորդ տեղը։ Նրա օգտին քվեարկած հանձնաժողովի անդամներից մեկը Ռիկի Մարտինն էր, ով այդ ժամանակ դեռ 20 տարեկան էր[26]։
Երկրորդ ստուդիական ալբոմը՝ Peligro, թողարկվեց մարտին, սակայն Շակիրային դուր չեկավ վերջնական արդյունքը։ Ալբոմն ավելի մեծ հաջողության արժանացավ, քան Magia ալբոմը, սակայն սա ևս կոմերցիոն հաջողություն չունեցավ, քանի որ Շակիրան հրաժարվեց մասնակցել դրա գովազդին։ Հետո Շակիրան որոշեց ընդմիջում կատարել և ավարտել ավագ դպրոցը[26]։ Նույն տարում Շակիրան նկարահանվեց "The Oasis" սերիալում՝ կատարելով գլխավոր դերը։ Սերիալը հիմնված էր իրական դեպքերի վրա, որ տեղի էին ունեցել 1985 թվականին՝ Նեվադո դել Ռուիսայի ողբերգությունից հետո[27]։ Դրանից հետո երկու նախորդ ալբոմներն էլ հանվեցին վաճառքից և համարվում են Շակիրայի ոչ պաշտոնական ալբոմներ։ 1995 թվականին Շակիրան ձայնագրեց "¿Dónde Estás Corazón?" երգը (հետագայում ընդգրկվեց Pies Descalzos ալբոմում) Nuestro Rock հավաքածուի համար, որ բացառիկ տարբերակով թողարկվեց Կոլումբիայում[28]։ Pies Descalzos ալբոմը Շակիրային Լատինական Ամերիկայում մեծ ճանաչում բերեց հատկապես "Estoy Aquí," "Pies Descalzos, Sueños Blancos" և "Dónde Estás Corazón" հիթերի շնորհիվ[26]։ Շակիրան պորտուգալերենով ձայնագրեց երեք երգեր՝ "Estou Aqui", "Um Pouco de Amor" և "Pés Descalços"։
1995-2000. լատինաամերիկյան հաջողություն
Շակիրան վերադարձել է «Sony Music» լեյբլով Columbia-ի հետ երգերի ձայնագրմանը 1995 թվականին Լուիս Ֆ. Օչոայի հետ՝ օգտագործելով բազմաթիվ երկրների երաժշտական ուղղություններն ու Ալանիս Մորիսսետի ոճը, ով ազդել է նրա երկու հաջորդ ալբոմերի վրա[29]։ Այդ ձայնագրությունները թողարկվել են նրա երրորդ՝ Pies Descalzos ալբոմում։ Ալբոմի ձայնագրությունն սկսվել է 1995 թվականի փետրվարին՝ «¿Dónde Estás Corazón?» հաջողությունից հետո։ Sony-ին Շակիրային հատկացրել է $100,000 ալբոմի ստեղծման համար, քանի որ իրենք ենթադրում էին, որ ալբոմը կվաճառվի 100,000-ից պակաս օրինակով։ Այդ ալբոմից Շակիրան սկսել է ստեղծել իր երաժշտությունը՝ կատարելագործելով վոկալն ու ավելի ստեղծագործական մոտեցում ցուցաբերելով իր երաժշտությանը։
Անձնական կյանք
Շակիրան մանկուց խոսում է իսպաներեն, սակայն ազատ տիրապետում է նաև անգլերենին, պորտուգալերենին, իտալերենին ու կատալոներենին[30][31][32], ինչպես նաև որոշ չափով գիտի ֆրանսերեն և արաբերեն։ Շակիրան կաթոլիկ է[33]. նա ունկնդրություն է ունեցել Հովհաննես Պողոս II պապի մոտ 1998 թվականին։
Երգչուհին հետաքրքրվում է համաշխարհային պատմությամբ և հաճախ ուսումնասիրում է իր այցելած երկրների պատմությունն ու լեզուն[34]։ Oral Fixation համերգային շրջագայության ավարտից հետո՝ 2007 թվականի ամռանը, Շակիրան ընդունվել է Կալիֆոռնիայի համալսարան Լոս Անջելեսում՝ սովորելու «Արևմտյան քաղաքակրթության պատմություն»։ Համալսարանում Շակիրան օգտագործել է իր երկրորդ անունը՝ Իզաբել Մեբարակ և դասախոսին ասել է, որ եկել է Կոլումբիայից, որպեսզի իրեն չճանաչեն[35]։ Հայտնի է, որ Շակիրայի IQ-ն 140 է, ինչի շնորհիվ նա հավանաբար ժամանակակից էստրադայի ամենախելացի երգչուհին է ու ամենախելացի արտիստներից մեկը ներկայիս երաժշտական ինդուստրիայում[36]։ Շակիրայի ազգականուհին է մոդել և 2005-2006 թվականների Միսս Կոլումբիա Վալերի Դոմինգեսը[37][38]։ The Paul O'Grady Show-ին տված հարցազրույցում Շակիրան նշել է, որ իր նախնիների շարքում կան տարբեր ազգերի ներկայացուցիչներ, այդ պատճառով էլ ինքը գրել է «Gypsy» երգը[39]։
Շակիրան սկսել է հանդիպել արգենտինացի փաստաբան Անտոնիո դե լա Ռուայի հետ 2000 թվականին։ 2009 թվականին՝ հարցազրույցի ժամանակ, Շակիրան հայտարարել է, որ իրենց հարաբերությունները լուրջ են, ինչպես ամուսնացած զույգինը, և «դրա համար իրենց պետք չեն թղթի կտորներ»[40]։ 2011 թվականի հունվարի 10-ին Շակիրան իր կայքում հայտարարել է, որ տասնմեկ տարի միասին լինելուց հետո ինքն ու դե լա Ռուան բաժանվել են 2010 թվականի օգոստոսին՝ այն բանից հետո, որբ համատեղ որոշում են կայացրել ապրել առանձին։ Երգչուհին գրել է, որ զույգի համար «դա ժամանակավոր բաժանման շրջան է, և դա ժամանակ է անհատապես զարգանալու համար, դեռևս մենք կմնանք գործընկերներ բիզնեսում և պրոֆեսիոնալ կյանքում», քանի դեռ դե լա Ռուան կշարունակի «հետաքրքրվել Շակիրայի բիզնեսով ու կարիերայով, ինչն ինքը միշտ արել է»[41]։ 2012 թվականի սեպտեմբերին հայտնի է դարձել, որ դե լա Ռուան մտադիր է Շակիրայի դեմ հայց ներկայացնել՝ պահանջելով $250 միլիոն դրամական փոխհատուցում որպես բիզնես-մենեջեր իր աշխատանքի համար, ինչպես նաև համատեղ ձեռք բերված ունեցվածքի համար[42]։ 2013 թվականի ապրիլին դե լա Ռուան Կալիֆոռնիայում հայց է ներկայացրել Շակիրայի դեմ՝ պահանջելով $100 միլիոն, որոնք, իր կարծիքով, պատկանում են իրեն այն բանից հետո, երբ Շակիրան իրենց բաժանումից տասը ամիս անց՝ 2011 թվականի հոկտեմբերին անսպասելիորեն որոշել է դադարեցնել իր հետ համագործակցությունը բիզնեսի ոլորտում[43]։
Ներկայում Շակիրան հարաբերությունների մեջ է իսպանացի ֆուտբոլիստ, «Բարսելոնա» ֆուտբոլային ակումբի և Իսպանիայի ազգային հավաքականի պաշտպան Ժերար Պիկեի հետ[44][45]։ Նրանք հանդիպել են 2010 թվականի գարնանը, երբ Պիկեն նկարահանվել է երգչուհու «Waka Waka (This Time for Africa)» երգի տեսահոլովակում, որ դարձել է 2010 թվականի ֆուտբոլի աշխարհի առաջնության պաշտոնական երգը[42]։ Շակիրան իրենց հարաբերությունների մասին պաշտոնապես հայտարարել է 2011 թվականի մարտի 29-ին՝ Ֆեյսբուքի ու Թվիթերի իր էջերում հրապարակելով նրա լուսանկարը «Ձեզ եմ ներկայացնում իմ արևին»։ Դա առաջին անգամն էր, որ նա իր հարաբերությունների մասին հայտարարություն էր անում մամուլում արդեն մի քանի ամիս շրջանառվող լուրերից հետո[46]։ 2012 թվականի սեպտեմբերին Շակիրան հաստատել է, որ իրենք երեխա են ունենալու[47][48]։ Նրանց առաջնեկը՝ Միլան Պիկե Մեբարակը, ծնվել է 2013 թվականի հունվարի 22-ին Բարսելոնայում, որտեղ ապրում է երգչուհու ընտանիքը[49]։ 2015 թվականի հունվարի 29-ին ծնվել է զույգի երկրորդ որդին[50], որին կոչել են Սաշա[51]։
2022 թվականի հունիսի 2-ին նրանք բաժանվել են։
Սկավառակագրություն
- Magia (1991)
- Peligro (1993)
- Pies Descalzos (1995)
- Dónde Están los Ladrones? (1998)
- Laundry Service (2001)
- Fijación Oral Vol. 1 (2005)
- Oral Fixation Vol. 2 (2005)
- She Wolf (2009)
- Sale el Sol (2011)
- Shakira (2014)
- El Dorado (2017)
- Las Mujeres Ya No Lloran (2024)
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
