Ներսես Դ Կլայեցի

Սուրբ Ներսես Շնորհալի (Ներսես Դ Կլայեցի, Ներսես Երգեցող, հունիսի 4, 1102^[1][2], Ծովք, Հայաստան^[3] - օգոստոսի 13, 1173^[1][2][3], Հռոմկլա, Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն^[3]), հայ եկեղեցական գործիչ, աստվածաբան, բանաստեղծ, երաժշտագետ, երգահան, պատմիչ, 1166 թվականից՝ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս։ Իր բազմատաղանդության համար ժամանակակիցների կողմից կոչվել է Շնորհալի։

Ներսես Դ Կլայեցի
Կառավարում
Տիտղոս	Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս (68-րդ)
Ժամանակամիջոց	1166-1173 թթ.
Եկեղեցի	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Անձնական տվյալներ
Կրթություն	Կարմիր վանք
Ծնվել է	1102 թ.
Ծննդավայր	Կիլիկյան ՀայաստանԾովք դղյակ
Մահացել է	Օգոստոսի 13, 1173 թ.
Մահվան վայր	Կիլիկյան ՀայաստանՀռոմկլա
Ձեռնադրում	1166 թ.
← Գրիգոր Գ        Գրիգոր Դ →

Կենսագրություն

Ծնվել է Հայոց Միջագետքի Տլուք գավառի Ծովք (բերդ) դղյակում, հոր՝ իշխան Ապիրատ Պահլավունու ազնվական ընտանիքում։ Ներսես Շնորհալին Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունու ծոռն է և Գրիգոր Գ (Փոքր Վկայասեր) Պահլավունու կրտսեր եղբայրը։ Իր ժամանակի ամենակրթված մարդկանցից մեկն է եղել։ Ստացել է հիմնավոր կրթություն Կարմիր վանքի դպրոցում՝ եպիսկոպոս Ստեփանոս Մանուկի մոտ։

1166 թվականից Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս։ Վախճանվել է 1173 թվականի օգոստոսի 13-ին, Հռոմկլայում։ Թաղվել է Հռոմկլա ամրոցում։ Հայ եկեղեցին նրան դասել է սրբերի շարքը և նրա հիշատակը նշվում է ամեն տարի Թարգմանչաց տոնին։

Երկերի մատենագիտություն

• Յիսուս որդի, Ամստերդամ, 1661, 616 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, ա. տ. եւ թ., 44 էջ։
• Յիսուս որդի, Կ. Պոլիս, 1746, 432 էջ։
• Յիսուս որդի, Կ. Պոլիս, 1746, 484 էջ։
• Յիսուս որդի, Սանկտ Պետերբուրգ, 1785, 440 էջ։
• Ընդհանրական, Սանկտ Պետերբուրգ, 1788, 336 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Վենետիկ, 1815, 172 էջ։
• Գիրք, որ կոչի Յիսուս որդի, Կ. Պոլիս, 1824, 108 էջ։
• Թուղթ ընդհանրական, Կ. Պոլիս, 1825, 233 էջ։
• Մեկնութիւն սուրբ Ավետարանին, որ ըստ Մատթէոսի, Կ. Պոլիս, 1825, 658 էջ։
• Ողբ Եդեսիոյ, Փարիզ, 1827, 112 էջ։
• Ողբ Եդեսիոյ, Տփղիս, 1829, 112 էջ։
• Բանք չափաւ, Վենետիկ, 1830, 621 էջ։
• Թուղթ ընդհանրական, Վենետիկ, 1830, 84 էջ։
• Հռչակաւոր աղոթք, Մոսկուա, 1830, 112 էջ։
• Ժամագիրք Հայաստանեայց եկեղեցիոյ, Կ. Պոլիս, 1833, 597 էջ։
• Նամականի, Վենետիկ, 1838, 332 էջ։
• Ժամագիրք Հայաստանեայց եկեղեցիոյ, Կ. Պոլիս, 1849, 649 էջ։
• Ժամագիրք Հայաստանեայց եկեղեցիոյ, Վաղարշապատ, 1853, 452 էջ։
• Ընդհանրական թուղթք, Կ. Պոլիս, 1853, 152 էջ։
• Սրբոյն Ներսէս Շնորհալիոյ պատմութիւն վարուց, Վենետիկ, 1854, 88 էջ։
• Ժամագիրք Հայաստանեայց եկեղեցիոյ, Կ. Պոլիս, 1856, 649 էջ։
• Ժամագիրք Հայաստանեայց եկեղեցիոյ, Կ. Պոլիս, 1861, 652 էջ։
• Թուղթ ընդհանրական, Էջմիածին, 1865, 498 էջ։
• Թուղթ ընդհանրական, Երուսաղէմ, 1871, 336 էջ։
• Թուղթք, Վենետիկ, 1873, 332 էջ։
• Ժամագիրք Հայաստանեայց եկեղեցիոյ, Երուսաղէմ, 1881, 680 էջ։
• Ժամագիրք Հայաստանեայց եկեղեցիոյ, Վաղարշապատ, 1892, 792 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Վենետիկ, 1923, 52 էջ։
• Բանք չափաւ, Վենետիկ, 1928, 676 էջ։
• Ժամագիրք Հայաստանեայց եկեղեցիոյ, Երուսաղէմ, 1955, 736 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Հալէպ, 1961, 32 էջ։
• Յաղագս երկնի եւ զարդուց նորա (Հանելուկներ։ Ողբ Եդեսիոյ), Երևան, 1968, 112 էջ։
• Ընդհանրական թուղթք, Իսթանպուլ, 1973, 93 էջ։
• Ողբ Եդեսիոյ, Երեւան, 1973, 168 էջ։
• Յիսուս որդի, ա. տ., 1974, 80 էջ։
• Թուղթ ընդհանրական, Անթիլիաս, 1977, 132 էջ։
• Հոդվածների ժողովածու, Երևան, 1977, 228 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Պէյրութ, 1979, 32 էջ։
• Վիպասանութիւն (պոեմ), Երեւան, 1981, 164 էջ։
• Եդեսիայի ողբը։ Տաղեր, Երևան, 1982, 216 էջ։
• Առաւօտ լուսոյ, Նիւ Եորք, 1983, 92 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Թորոնթօ, 1985, 48 էջ։
• Ժամագիրք Հայաստանեայց եկեղեցիոյ, Նիւ Եորք, 1986, 736 էջ։
• Տաղեր և գանձեր, Երևան, 1987, 448 էջ։
• Թուղթ ընդհանրական, Երևան, 1991, 126 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Նիւ Եորք, 1991, 24 էջ։
• Հիսուս որդի, Երևան, 1991, 224 էջ։
• Թուղթ ընդհանրական, Երեւան, 1995, 176 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Թեհրան, 2000, 33 էջ։
• Հավատով խոստովանում եմ, Երևան, 2003, 32 էջ։
• Տաղեր և շարականներ, Երևան, 2003, 44 էջ։
• Առավոտ լուսո (շարականներ), Երևան, 2007, 74 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Ստամպուլ, 2008, 144 էջ։
• Մեկնություն Մատթեոսի Ավետարանի, Էջմիածին, 2008, 300 էջ։
• Թուղթ ընդհանրական, Երեւան, 2009, 224 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Անթիլիաս, 2009, 550 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Էջմիածին, 2009, 56 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Բրբանք, 2011, 64 էջ։
• Նամականի, Էջմիածին, 2011, 320 էջ։
• Ժամերգեր, Երևան, 2012, 252 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Անթիլիաս, 2012, 24 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Երեւան, 2012, 32 էջ։
• Հավատով խոստովանում եմ, Երևան, 2012, 608 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Երեւան, 2013, 598 էջ։
• Հիսուս որդի, Երևան, 2013, 220 էջ։
• Հաւատով խոստովանիմ, Էջմիածին, 2015, 55 էջ։

Գրականություն Ներսես Շնորհալու և նրա գործունեության մասին

• Ղևոնդ Ալիշան, Շնորհալի և պարագայ իւր, Վենետիկ, 1873։
• Գրիգոր Հակոբյան, Ներսես Շնորհալի, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1964, 298 էջ։
• Գրիգոր Հակոբյան, Ներսես Շնորհալի (բնագրեր), Երևան, «Հայաստան», 1969, 220 էջ։
• Նիկոլ Թահմիզյան, Ներսես Շնորհալին երգահան և երաժիշտ, Երևան, 1973։
• «Ներսես Շնորհալի», հոդվածների ժողովածու, Երևան, 1977։

Ծանոթագրություններ

1. Catalogue of the Library of the Pontifical University of Saint Thomas Aquinas
2. datos.bne.es (իսպ.): El portal de datos bibliográficos de la Biblioteca Nacional de España — 2011.
3. Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 254—255.

Արտաքին հղումներ

• Ներսես Շնորհալու ստեղծագործությունների աուդիոտարբերակը
• Ներսէս Շնորհալու տաղերն անգլերէն
• Ներսես Շնորհալու կենսագրությունը, հանելուկները և անգլերեն թարգմանություններ
• Ներսես Շնորհալու «Հաւատով խոստովանիմ» աղոթքը Արխիվացված 2021-02-25 Wayback Machine

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ներսես Դ Կլայեցի» հոդվածին։

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ներսես Դ Կլայեցի» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ներսես Դ Կլայեցի» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 254)։

Նախորդող՝ Գրիգոր Գ Պահլավունի	Կաթողիկոս 1166–1173	Հաջորդող՝ Գրիգոր Դ Տղա