Մեծ Մենդերես

Մեծ Մենդերես (թուրքերեն՝ Büyük Menderes, Մեանդրոս^[2], հուն․՝ Μαίανδρος), պատմականորեն՝ Մեանդր, գետ ներկայիս Թուրքիայի հարավ-արևմուտքում։ Երկարությունը 548 կմ է։ Սկիզբ է առնում Անատոլիական սարահարթից, թափվում է Էգեյան ծով։ Ստորին հոսանքում առաջացնում է բազմաթիվ գալարներ։ Մեծ Մենդերեսի հին անվանումը դարձել է գետային գալար նշանակող հասարակ անուն^[3]։

Այս հոդվածը գետի մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Մեանդր (այլ կիրառումներ)։

Մեծ Մենդերես
Բնութագիր
Երկարություն	548 կմ
Ավազանի մակերես	25 000 կմ²
Ջրի ծախս	90 մ³/վ
Գետաբերանի տեղակայում	Եգեյան ծով[1]
Կոորդինատներ	38°12′55″ հս․. լ. 29°49′41″ ավ. ե.HGЯOL
Տեղակայում
Հոսող հոսքեր	Akçay?, Q3577263?, Banaz Çayı? և Lycus?
Ջրի մարմիններ	Lake Işıklı?
Երկիր	Թուրքիա
Երկրամաս	Աֆյոնքարահիսարի մարզ

Մեանդրը խոր գետ է^[4], սակայն՝ ոչ այնքան լայն. շատ տեղերում նրա լայնությունը հավասար է խորությանը։ Գետը նավարկելի է միայն փոքր նավերի համար^[5]։ Այն հաճախ դուրս է գալիս իր ափերից, զգալի քանակությամբ տիղմ է տանում մինչև գետաբերան, ինչի հետևանքով ժամանակի ընթացքում ծովափը 20-30 ստադիա հեռացել է նախկին դիրքից, և մի քանի փոքր կղզիներ միացել են ցամաքին^[6]։

Առասպելաբանություն

Զուգադրվող գետային աստվածը նույնպես Մեանդր է կոչվում. նա Օվկիանոսի և Թետիսի որդիներից մեկն է^[7]։

Ըստ մի ավանդազրույցի՝ Մեանդրը Էլիդայում երկրի խորքում կապվում է Ալֆեյոս գետի հետ^[8][9]։

Ծանոթագրություններ

1. Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. — Т. 3.
2. Maeander // Դասական հնությունների իրական բառարան / հեղ.-կազմող. Ֆրիդրիխ Լյուբկեր ; Խմբագրվել է Բանասերների և պեդագոգների դասական համայնքի անդամներ՝ Ֆրիդրիխ Գելբկեի, Լև Գեորգիևսկիի, Թադեոս Զելինսկիի, Վասիլի Կանսկիի, Միխայիլ Կուտորգայի և Պյոտր Նիկիտինի կողմից։. — Սանկտ Պետերբուրգ, 1885.
3. Հայկական Սովետական Հանրագիտարան, Երևան, 1981 հատոր 7, էջ 437
4. Niketas Choniates, p. 125; Livy l. c.
5. Strabo xii. p. 579, xiv. p. 636.
6. Pausanias viii. 24. § 5; Thucydides viii. 17.)
7. Hesiod, Theogony, 334
8. Pausanias il. 5. § 2.
9. Павсаний, VIII. 24. 5; Фукидид VIII. 17.

Գրականություն

• Marc Müllenhoff: Geoarchäologische, sedimentologische und morphodynamische Untersuchungen im Mündungsgebiet des Büyük Menderes (Mäander), Westtürkei. Marburger Geographische Schriften, 141, Marburg/Lahn 2005.
• Peter J. Thonemann: The Maeander Valley : a historical geography from antiquity to Byzantium. Cambridge 2011.
• Большой Мендерес // Бари — Браслет. — М. : Советская энциклопедия, 1970. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 3).
• Maeander // Դասական հնությունների իրական բառարան / հեղ.-կազմող. Ֆրիդրիխ Լյուբկեր ; Խմբագրվել է Բանասերների և պեդագոգների դասական համայնքի անդամներ՝ Ֆրիդրիխ Գելբկեի, Լև Գեորգիևսկիի, Թադեոս Զելինսկիի, Վասիլի Կանսկիի, Միխայիլ Կուտորգայի և Պյոտր Նիկիտինի կողմից։. — Սանկտ Պետերբուրգ, 1885.

Արտաքին հղումներ

• Bewässerung am Menderes, արբանյակային պատկեր
• (չաշխատող հղում) (PDF; 1,6 MB)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մեծ Մենդերես» հոդվածին։