Կեսարիա

Կեսարիա կամ Կայսերի^[1] (թուրքերեն՝ Kayseri, լատին․՝ Caesarea in Cappadocia, նախկին անվանումը Փոքր Հայքի՝ Մաժաք), քաղաք ժամանակակից Թուրքիայի տարածքում, որը նախկինում պատկանում էր Բյուզանդական կայսրությանը։ Մ.թ. 4-րդ դարի առաջին կեսին, մինչև Պապ թագավորը, այնտեղ էին օծվում և օրհնություն ստանում բոլոր հայոց կաթողիկոսները։

Քաղաք
Կեսարիա
Kayseri
Երկիր	Թուրքիա
Երկրամաս	Կայսերիի մարզԻլ
Համայնք	Կայսերիի մարզ
ԲԾՄ	1050±1 մետր
Բնակչություն	844․656 մարդ (2011)
Ժամային գոտի	UTC+2, ամառը UTC+3
Հեռախոսային կոդ	352
Փոստային դասիչ	38x
Պաշտոնական կայք	kayseri.bel.tr
Կեսարիա (Թուրքիա)
Կեսարիա Վիքիպահեստում

Անվանում

Մովսես Խորենացու վկայությամբ՝ հայոց ավանդական թագավոր Արամը Կապադովկիայում կուսակալ է նշանակել Մշակին։ Վերջինս այստեղ՝ հետագա Կեսարիայի տեղում կառուցել է դաստակերտ, պատել պարիսպներով և այն անվանել իր անունով, որը հետագայում աղավաղվելով դարձել է Մաժաք։ Մ․ թ․ 17 թվականից Կապադովկիան դարձել է Հռոմեական նահանգ, իսկ Մաժաքը՝ ի պատիվ Գայոս Հուլիոս Օկտավիանոս կայսեր, վերանվանվել է Կեսարիա։

Քաղաքը թուրքերենում կոչվում է Կայսերի, որը թուրքերենի հնչյունաբանությանը հարմարեցված «Կեսարիա» անվանումն է^[2]։

Աշխարհագրություն

Քաղաքի մոտ գտնվում է Այվասիլ լեռնագագաթը^[3], իսկ շրջակայքում՝ Կարմիրավան քաղաքի մոտ, Խորխունջաձորը^[4]։

Պատկերասրահ

• 
  Հայկական Ջամալյան ընտանիք, 1892 թվականին
• 
  Միհրան Քեսաբյան, հայ բժիշկ, 1909 թվական
• 
  Տիգրան Քելեկյան, հասարակական գործիչ, դիվանագետ, հավաքորդ, 1902 թվական
• 
  Տիրան Քելեկյան, հայ լրագրող, գրող, դասախոս, խմբագիր, մինչև 1915 թվականը

Աղբյուրներ և գրականություն

• Հիմնական կանոնք և ծրագիր ուսմանց ժառանգաւորաց վարժարանի Ս. Կարապետի վանուց ի Կեսարիա, Գ. տիպ, Զմիւռնիա, տպ. Մատթէոս Մամուրեանի, 1897, 44 էջ։
• Սենեքերիմ Խըտրեան, Համառօտ պատմութիւն Կեսարիոյ Նիրզէ գիւղի, Ուոթրթաո՞ւն, 1918, 146, 2 էջ։
• Արշակ Ալպօյաճեան, Պատմութիւն հայ Կեսարոյ. Տեղագրական, պատմական և ազգագրական ուսումնասիրութիւն, հտ. Ա, Գահիրէ, 1937, ԼԴ+1-1295 էջ։
• Արշակ Ալպօյաճեան, Պատմութիւն հայ Կեսարոյ. Տեղագրական, պատմական և ազգագրական ուսումնասիրութիւն, հտ. Բ, Գահիրէ, 1937, 1295-2479 էջ։
• Տրդատ եպս. Պալեան, Հայ վանորայք, հրատարակութեան պատրաստեց Կարինէ Աւետեանը, Ս. Էջմիածին, 2008։ Արխիվացված 2016-03-22 Wayback Machine
• Արիս Տ. Կ. Գալֆայեան, Չօմախլու (Կեսարիա), Նիւ Եորք, Տպ. Կոչնակ, 1930, 168 էջ։
• Ալէքս Գրիգորեան և Սեդրաք Գարակէօզեան, Յիշատակարան Էվէրէկ-Ֆէնէսէի, Փարիզ, տպ. Տէր Յակոբեան, 1963, 967 էջ։
• Aleksan Krikorian, Evereg-Fenesse. Its Armenian history and traditions, Detroit, 1990, 186 p..
• Garabed Kalfayan, Chomaklou. The history of an Armenian village, trans. Krikor Asadourian, New York, 1982։
• Raymond H. Kevorkian, Paul B. Paboudjian, Les Arméniens dans l'Empire ottoman à la veille du génocide, Paris։ Arhis, 1992.

Տես նաև

• Կեսարիայի բարբառ

Ծանոթագրություններ

1. Հովհաննես Բարսեղյան (2006). «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու. Երևան: 9-րդ հրաշալիք. էջ 55. ISBN 99941-56-03-9.
2. Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».
3. Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի համալսարանի հրատարակչություն», 1986, էջ 238 — 992 էջ։
4. Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի համալսարանի հրատարակչություն», 1986, էջ 155 — 992 էջ։

Արտաքին հղումներ

• Կեսարեա. Հայրենագիտական կայք։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կեսարիա» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 386)։