Ճապոնական այգի

Ճապոնական այգի (ճապ.՝ 日本庭園, にほんていえん` նիհոն մեյեն կամ ճապ.՝ わふうていえん` վաֆուն մեյեն), այգու տեսակ, որի ձևավորման սկզբունքները ստեղծվել են Ճապոնիայում 8-18-րդ դարերում։

Ճապոնական այգի
Տեսակ	type of garden?
Կազմված է	suikinkutsu?

Սյուկեյեն այգին Հիրոսիմայում

Վակայամա ամրոցի այգին

Սկսելով բուդդայական միաբանների և ճգնավորների կողմից հիմնադրված առաջին տաճարների այգիներից` աստիճանաբար ավելացել է ճապոնական այգեգործական արվեստի ամբողջ գեղեցիկ և բարդ համակարգը։

794 թվականին Ճապոնիայի մայրաքաղաքը Նարաից տեղափոխվեց Կիոտո։ Առաջին այգիները հիշեցնում էին բաց երկնքի տակ տոների, խաղերի և համերգների անցկացման վայրեր։ Այդ շրջանի այգիներին հատուկ է դեկորատիվությունը։ Դրանցում տնկում էին բազմաթիվ ծաղկող այգիներ (բալ, գիլաս), լեռնավարդեր, ինչպես նաև ոլորվող բույսեր` գլիցինիաներ։

Սակայն Ճապոնիայում կան նաև այգիներ առանց կանաչի։ Դրանցում ավելի շատ քարեր են և ավազ։ Գեղարվեստական տեսանկյունից նրանք հիշեցնում են աբստրակտ գեղանկարներ։

Ճապոնական այգին խորհրդանշում է ձմեռային բնության կատարյալ աշխարհը, իսկ երբեմն Տիեզերքի մարմնավորումն է դառնում։ Այգու կոմպոզիցիայի բնորոշ տարրերն են արհեստական սարերն ու ձորերը, կղզիները, հոսող ջուրն ու ջրվեժները, արահետները և ավազային հատվածները` զարդարված ոչ սովորական քարերով։ Այգու բնապատկերը ձևավորվում է ծառերի, թփերի, բամբուկի, հացազգիների, գեղեցիկ ծաղկող խոտաբույսերի, ինչպես նաև մամուռների օգնությամբ։ Այգու տարածքում կարող են լինել նաև քարե լապտերներ տաղավարներ, թեյի տնակներ։

Ճապոնական այգեգործության ձևավորման հիմքում ընկած է ճապոնական ճարտարապետության էվոլյուցիայի ազդեցությունը, ինչպես նաև ճապոնական ազնվականության հոգևոր-փիլիսոփայական պատկերացումները։ Ի սկզբանե այգին հանդիսանում էր ազնվականների նստավայրը, սակայն հետագայում այնտեղ կառուսվեցին բուդդայական տաճարներ և սկսեցին անցկացվել սամուրայների պարապմունքներ։ 19-րդ դարում այգիները տարածում գտան ճապոնացի ռամիկների շրջանում` դառնալով շատ առանձնատների անբաժան մասը։ 20-րդ դարում ճապոնական այգիները հայտնի դարձան նաև Ճապոնիայի սահմաններից դուրս։

Ճապոնիայի 3 հայտնի այգիները

• 
  Կենրոկու-էն
• 
  Կորակու-էն
• 
  Կայրակու-էն

Վանական այգիներ

• 
  Րյոան-ձի
• 
  Թոֆուկու-ձի
• 
  Սայհո-ձի
• 
  Դայտոկու-ձի

Տես նաև

• Քարերի այգի

Գրականություն

• 『岩波 日本庭園辞典』小野健吉 岩波書店 ISBN 4-00-080207-0
• 『植治の庭 小川治兵衛の世界』尼崎博正編 田畑みなお撮影 淡交社 ISBN 4-473-01158-5
• 『枯山水』 重森三玲 河原書店 ISBN 4-7611-0159-8
• 『古代庭園の思想―神仙世界への憧憬』金子裕之編 角川選書 角川書店 ISBN 4-04-703339-1
• 『庭園の中世史』足利義政と東山山荘 歴史文化ライブラリー 飛田範夫 吉川弘文館 ISBN 4-642-05609-2

Արտաքին հղումներ

• Ճապոնական այգիների մասին «Խորհրդավոր Ճապոնիա» կայքում (ռուս.)
• Կիոտոյի այգիների պատմություն Արխիվացված 2018-10-24 Wayback Machine (ճապոներեն)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ճապոնական այգի» հոդվածին։