Կալմար (քաղաք)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Կալմար (շվեդ.՝ Kalmar), համարվում է Շվեդիայի ամենահին քաղաքներից մեկը՝ Կալմարի լենի կենտրոնը։
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Կալմար | ||
| շվեդ.՝ Kalmar[1] | ||
 | ||
| Երկիր |  Շվեդիա | |
| Համայնք | Կալմար[2] | |
| Հիմնադրված է | 1100 թ. | |
| Մակերես | 2052±0,5 հեկտար | |
| ԲԾՄ | 8±1 մետր | |
| Բնակչություն | ▲41 388 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2020)[3] | |
| Ժամային գոտի | Կենտրոնական եվրոպական ժամանակ, UTC+1 և UTC+2 | |
| Հեռախոսային կոդ | 480 | |
| Փոստային դասիչ | 390 02–398 09[4] | |
| Պաշտոնական կայք | kalmar.se | |
| ||
Միջնադարում մեծությամբ եղել է պետության երրորդ քաղաքը և հանդիսացել է առևտրի կենտրոն, հիմնականում երկաթի արտահանման գծով, որով հիմնականում զբաղվում էին գերմանացի առևտրականները։ Քաղաքը կազմավորվել է Կալմար ամրոցի շուրջը, որն էլ իր հերթին կառուցվել էր 12-րդ դարում և նախատեսված էր ծովահեններից և դանիացիներից պաշտպանվելու համար[5]։
Այլ տեսարժան վայրերից են Կալմարի մայր տաճարը, որը նախագծվել է Տեսսինի կողմից։
Աշխարհագրություն
Գտնվում է երկրի հարավ-արևելքում՝ Բալթիկ ծովի ափին։ Կալմար քաղաքում է գտնվում Շվեդիայի ամենաերկար Էլանդի կամուրջը, որը կապում է Էլանդ կղզին Սկանդինավյան թերակղզու հետ։
Պատմություն
Կալմարի շրջակայքում գտնվող տարածքը բնակեցված է եղել հին ժամանակներից։ Պեղումների արդյունքում հայտնաբերվել են Քարի դարի հետքեր։ Կալմար քաղաքի գոյության ամենահին ապացույցը սկսվում է 11-րդ դարից։
Քաղաքի ամենահին դրոշմը համընկնում է 1255-ից մինչև 1267 թվականներին, որն էլ համարվում է Սկանդինավիայի հայտնի ամենահին քաղաքի կնիքը։
Ամրոցի հիմքը դրվել է 12-րդ դարում պաշտպանության և դիտարկման համար կլոր աշտարակի կառուցմամբ։ Աշտարակն անընդհատ ընդլայնվում էր 13-րդ դարում, ինչի արդյունքում Մարգարիտ թագուհին ամրոցում անցկացնում էր Շվեդիայի և Նորվեգիայի պետությունների ղեկավարների միջև հանդիպումները, իսկ 1397 թվականի հուլիսի 13-ին ստորագրվեց Կալմարի միության վերաբերյալ համաձայնագիր, որը գոյատևեց մինչև 1523 թվականը։ Կալամարը գտնվում է Դանիայի սահմանից ոչ հեռու (Սկանանի տարածքները, այսինքն՝ Բլեկինջի, Հալանդի և Սկանիայի նահանգները հանձնվեցին Դանիային), այնտեղ կար նաև նավահանգիստ և կազմակերպվում էր առևտուր, որն էլ մեծ նշանակություն ուներ։
1540-ական թվականներին առաջին թագավոր Գուստավ I Վազան, այնուհետև նրա որդիները Էրիկ XIV-ը և Յուհան III-ը կազմակերպեցին ամրոցի վերակառուցումը Վերածննդի դարաշրջանի հոյակապ ոճով։ Կալմարը 1603-1915 թվականներին թեմական քաղաք էր։ 1634 թվականին հիմնադրվեց Կալմար կոմսությունը։ 1660 թվականին սկսվեց Կալմարի մայր տաճարի շինարարությունը, որի նկարազարդումները կատարել է Նիկոդեմոս Տեսսի Ավագը։ Տաճարը բացվեց 1703 թվականին։ 1611-1613 թվականներին քաղաքը տուժեց կալմարյան պատերազմի ժամանակ, որը սկսվեց Կալմար ամրոցի դանիացիների կողմից պաշարմամբ։ 1611 թվականը համարվում է Կալմարի պատմության ամենադժվար ժամանակահատվածը, բայց ոչ միակը. դանիա-շվեդական պատերազմի ժամանակ ամրոցը 22 անգամ պաշարվեց, բայց երբեք չգրավվեց։ 1658 թվականին Ռոսկիլդի պայմանագրից հետո Կալմարի ռազմավարական նշանակությունը աստիճանաբար նվազեց, քանի որ սահմանները տեղափոխվեցին դեպի հարավ։ 1689 թվականին թագավորը ստեղծեց իր հիմնական ռազմածովային բազան հարավում՝ Կարլսկրոնում, և այդպիսով Կալմարը կորցրեց Շվեդիայի գլխավոր ռազմական առաջավոր դիրքերից մեկի կարգավիճակը։
Կալմարի մայր տաճար
Նոր Կալմար քաղաքը կառուցվել է Կվարնհոլմենում 1600-ականների կեսերին։ Հին քաղաքից տեղափոխվելը հիմնականում ավարտվել է 1658 թվականին։ Վերածննդի ներկայիս իդեալներից հետո նախատեսվում էր կառուցել նոր, ամրացված քաղաք։ Ըստ այդ սխեմայի, նախատեսվում էր Կալմարի Ստուրտորետի մեծ հրապարակում կառուցել մայր տաճարը և ռատուշայի շենքը։ Կալմարի մայր տաճարի նկարների շարքը արտացոլում էր նոր ոճի բարդ փոխհարաբերությունները պատարագային նկատառումների և ամրոց- քաղաքի ավանդույթների և պահանջների միջև։ Աշխատանքները սկսվեցին 1660 թվականին, բայց դրանք մի քանի անգամ ընդհատվեցին, այդ թվում ՝ դանիա-շվեդական պատերազմի ժամանակ։ Շինարարությունը վերսկսվեց, և Կալմարի տաճարի կառուցումն ավարտվեց 1703 թվականին[6][7]։
Արդի ժամանակաշրջան
Կալմարը նախաձեռնել է վառելիքի սպառումը նվազեցնելու համապարփակ ծրագիր։ Մոտավորապես 450 աշխատող ունեցող բեռնափոխադրումներ իրականացնող տեղական ընկերությունը տեղադրեց համակարգիչներ, որոնք վերահսկում էին վառելիքի ծախսման արդյունավետությունը, դիզելային սպառումը նվազեցնելով 10 տոկոսով, մեկ տարի վճարելով սարքավորումների արժեքը։ Ընկերությունը ներկայումս ձգտում էր իր տրանսպոչտային միջոցները լիցքավորել բիովառելիքով։ Փայտանյութերի մեծ արտադրամասում օգտագործվում էր գոլորշի և տաք ջուր, որը ժամանակին բաց էր թողնվում որպես թափոն՝ ստորգետնյա խողովակաշարերի միջոցով ջեռուցում ապահովելու համար, և բավականաչափ էլեկտրաէներգիա էր արտադրում ՝ սեփական կարիքների և 20000 տների ջեռուցման համար։ Շինարարական նորմաները պահանջում են ջերմամեկուսացում և արդյունավետ պատուհաններ` նոր շինարարության կամ արդիականացման համար։ Փողոցային լամպերը օգտագործում են էներգախնայողական նատրիումային լամպեր, իսկ ավտոմեքենաների դիլերները նպաստում էին խնայողական վառելիքով արդյունավետ և հիբրիդային մեքենաների օգտագործմանը։
2011 թվականին շահագործման հանձնվեց Guldfågeln Arena-ն։ Սա քաղաքի Կալմար ֆուտբոլային ակումբի նոր մարզադաշտն է[8], որի տարողունակությունը կազմում է 12000 հանդիսական և ներկայումս համարվում է Շվեդիայի նորագույն մարզադաշտերից մեկը։
Կրթություն
Քաղաքում է տեղակայված Լիննեուսի պետական համալսարանի (շվեդ.՝ Linnéuniversitetet) երկու կամպուսներից մեկը։
Եղբայր-քաղաքներ
Կալմարը ունի ինը քույր-քաղաքներ[9]։
Տես նաև
- Կալմարի գեղարվեստի թանգարան
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
