Խաչեն (գետ)

Խաչեն կամ Խաչենագետ (ադրբ.՝ Xaçınçay, ռուս.՝ Хачынчай), գետ Արցախում և Ադրբեջանում։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Խաչեն (այլ կիրառումներ)

Խաչեն
Բնութագիր
Երկարություն	119 կմ
Ավազանի մակերես	657 կմ²
Ջրի ծախս	3,2 մ³/վ
Ջրահոսք
Ակունքի տեղակայում	Արցախի լեռնաշղթա
Գետաբերանի տեղակայում	Կուր գետ
Կոորդինատներ	39°59′43″ հս․. լ. 46°19′39″ ավ. ե.HGЯOL
Տեղակայում
Հոսող հոսքեր	Գանձասար
Ջրի մարմիններ	Խաչեն ջրամբար
Երկիր	Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն
Երկրամաս	Արցախ

Աշխարհագրություն

Սկիզբ է առնում Ղարաբաղի լեռնաշղթայի Կարմրասար լեռնազանգվածից՝ մոտ 2200 մ բարձրությունից։ Վերին հոսանքում ունի լեռնային բնույթ ու հոսում է արևելյան ուղղությամբ, անցնելով ԼՂՀ֊ի Մարտակերտի և Ասկերանի շրջաններով, իսկ միջին և ստորին հոսանքներում թեքվում է դեպի հյուսիս֊արևելք ու ընկած է Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքում։ Աջից միանում է Կուրին մոտ 100 մ բարձրության վրա^[1]։ Խոշոր վտակը աջից միացող Քոլատակն է։ Խաչենի ջրերն օգտագործվում են ոռոգման նպատակով։ Արցախի տարածքում՝ ծովի մակարդակից մոտ 570 մ բարձրության վրա կառուցված է ջրամբար։

Հիդրոգրաֆիա

Երկարությունը 119 կմ է, ջրահավաք ավազանի մակերեսը 657 կմ²։ Սնման մեջ անձրևների բաժինը կազմում է 33-36 %, ձյան հալոցքինը մոտ 26%, ստորերկրյան ջրերի բաժինը՝ 36-43%։ Գարնանային անձրևների հետ կապված վարարման ընթացքում՝ մարտից մինչև հունիս, ձևավորվում է տարեկան հոսքի 35-50%֊ը։ Տարեկան միջին ծախսը 1,8-3,2 մ³/վրկ է, իսկ հոսքը 110-120 մլն մ³։ Ջրի հանքայնացվածությունը մինչև 500 մգ/լ է։ Համանուն ջրամբարի տարողությունը 20-25 մլն մ³ է։

Ծանոթագրություններ

1. Vahram Balayan, Artsakh history

Աղբյուրներ

Հայաստանի բնաշխարհ (Ընտանեկան հանրագիտարան մատենաշար), ISBN 5-89700-029-8 Երևան 2006 «Հայկական հանրագիտարան» հրատ․