Լոուրենս Օլիվիե

Լոուրենս Քերր Օլիվիե, բարոն Օլիվիե (անգլ.՝ Laurence Kerr Olivier, Baron Olivier [ˈlɒrəns ɵˈlɪvi.eɪ], մայիսի 22, 1907(1907-05-22)^{[1][2][3][…]}, Դորկինգ, Սըրրի, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն^[4] - հուլիսի 11, 1989(1989-07-11)^{[1][2][3][…]}, Արևմտյան Սասեքս, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), թատրոնի և կինոյի բրիտանացի դերասան, ռեժիսոր և պրոդյուսեր։

Լոուրենս Օլիվիե անգլ.՝ Laurence Olivier
Ծնվել է	մայիսի 22, 1907(1907-05-22)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Դորկինգ, Սըրրի, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4]
Մահացել է	հուլիսի 11, 1989(1989-07-11)[1][2][3][…] (82 տարեկան)
Մահվան վայր	Արևմտյան Սասեքս, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Գերեզման	Վեստմինստերյան աբբայություն
Կրթություն	Խոսքի և դրամայի կենտրոնական դպրոց[5] և Սուրբ Էդվարդի դպրոց
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտություն	կինոդերասան, թատերական ռեժիսոր, կինոռեժիսոր, քաղաքական գործիչ, կինոպրոդյուսեր, սցենարիստ, բնավորության դերասան, թատրոնի դերասան, հեռուստատեսային դերասան, դերասան, ռեժիսոր, դրամատուրգ և պրոդյուսեր
Ժանրեր	Շեքսպիրի կատակերգություն
Ընտրանի	Marathon Man?, Մոլեգին հողմերի դարավանդ (ֆիլմ, 1939), Համլետ, Richard III?, Rebecca? և Հենրի V
Ծնողներ	հայր՝ Gerald Kerr Olivier?[6][7], մայր՝ Agnes Louise Crookenden?[6][7]
Ամուսին(ներ)	Ջիլ Էսմոնդ[7], Վիվիեն Լի[7] և Ջոան Փլաուրայթ[7]
Երեխա(ներ)	Tamsin Olivier?[6], Simon Tarquin Olivier?[6], Richard Olivier?[6] և Julie-Kate Olivier?[6]
Պարգևներ և մրցանակներ	BAFTA Academy Fellowship Award [8] Ալբերտի մեդալ Օսկար մրցանակ կինոարվեստում բացառիկ նվաճումների համար [8] Golden Globe Award for Best Actor in a Leading Role? [9] Ֆելտրինելի մրցանակ Սոնինգի մրցանակ [10] Ոսկե ազնվամորի՝ վատագույն երկրորդ պլանի դերասանի համար [11] «Ոսկե ազնվամորի» մրցանակ տղամարդու վատագույն դերակատարման համար [12] ԱՄՆ կինոքննադատների ազգային խորհրդի մրցանակ լավագույն ֆիլմի համար Էմմի մրցանակ մինի-սերիալում կամ ֆիլմում լավագույն տղամարդու դերակատարման համար Էմմի մրցանակ մինի-սերիալում կամ ֆիլմում լավագույն տղամարդու դերակատարման համար Օսկար մրցանակ կինոարվեստում բացառիկ նվաճումների համար [8] BAFTA «Էմմի» մրցանակ մինի սերիալում կամ ֆիլմում երկրորդ պլանի տղամարդու լավագույն դերակատարման համար Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ Դոնալդսոնի մրցանակ Society of London Theatre Special Award? և Ոսկե Գլոբուս մրցանակ երկրորդ պլանի լավագույն դերասանի համար - կինոֆիլմ [9]
Անդամություն	Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
laurenceolivier.com

Նրան համարում են 20-րդ դարի մեծագույն դերասաններից մեկը^[13], հատկապես փայլել է շեքսպիրյան տարբեր երկերի լավագույն դերակատարումներով^[14][15]։ Հանդես է եկել անտիկ դրամատուրգիական բեմադրություններում և ամերիկյան ու բրիտանական պիեսների ժամանակակից բեմականացումների մեջ։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1907 թվականի մայիսի 22-ին Անգլիայի Սուրրեյ կոմսության Դորկինգ քաղաքում, գյուղական հոգևորական Ջերարդ Օլիվիեի ընտանիքում։ Հատկապես ուժեղ կապվածություն է ունեցել վաղամեռիկ մոր` Ագնեսա Լուիսի հետ, որը մահացել է 43 տարեկան հասակում, երբ Օլիվիեն ընդամենը 12 տարեկան էր։ Նա շատ ծանր է տարել մոր անսպասելի վախճանը։ Ավարտել է Օքսֆորդի Ս. Էդվարդի դպրոցը։ 3 անգամ ամուսնացած է եղել։ Առաջին կնոջ անունը Ջիլլ Էսմոնդ էր, ում հետ ապրել է 1930-1940 թվականներին։ Այնուհետև ամուսնացել է հայտնի դերասանուհի Վիվիեն Լիի (1940 - 1960), իսկ 1960 թվականին՝ բրիտանացի դերասանուհի Ջոան Պլաուռայթի հետ, ում հետ ապրել է մինչև կյանքի ավարտը։

Մահացել է 1989 թվականին, երիկամային անբավարությունից^[16]։

Կարիերա, մրցանակներ, ֆիլմեր

Դերասանական կարիերան սկսել է 1930 թվականին՝ խաղալով Լոնդոնի Վեստ-էնդ թատրոնում։ Իր շուրջ 60 տարվա դերասանական կարիերայի ընթացքում խաղացել է թատրոնում մոտ 135, կինոյում մոտ 65 և 26 հեռուստատեսային դերեր։

Ամերիկյան կինոակադեմիան իր հրապարակած Ամերիկյան բոլոր ժամանակների ֆիլմերի 100 մեծագույն աստղերի ցանկում նրան ընդգրկել է 14-րդ տեղում։

Ստացել է 36 և ներկայացված է եղել 26 տարբեր մրցանակների, այդ թվում՝

• 4 Օսկար (ներկայացվել է 13 անգամ, որից 9 անգամ Օսկար լավագույն դերասանի համար անվանակարգում)
• 3 Ոսկե Գլոբուս
• 3 BAFTA
• 5 Էմմի (մրցանակ)

Արժանացել է նաև Վենետիկի կինոփառատոնի Ոսկե առյուծ և Բեռլինի կինոփառատոնի Արծաթե արջ մրցանակների։ Լոնդոնի թատրոնի մրցանակը 1984 թվականին վերանվանվել է նրա անվամբ։ 1960 թվականին ստացել է Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ։ 1970 թվականին Էլիզաբեթ թագուհին նրան շնորհել է բարոնի պատվավոր կոչում^[17]։ Նրա անունով է կոչվում Մեծ Բրիտանիայի ամենամեծ թատրոններից մեկը^[18], Լոուրենս Օլիվիեն դարձել է ամենաերիտասարդ դերասանը, որ ստացել է բակալավր-ասպետի կոչում^[19]։

Դերասան Սփենսեր Թրեյսին մի առիթով նրան անվանել է «մեծագույն անգլալեզու դերասանը աշխարհում»^[20], այլ նշանավոր կինոգործիչներ ևս նրան անվանել են մեծագույն դերասաններից մեկը^{[21][22][23][24][25][26]}։

Առավել նշանավոր ֆիլմերն են՝

• «Մոլեգին հողմերի դարավանդ» - 1939
• «Ռեբեկա» - 1940
• «Հպարտություն և նախապաշարմունք» - 1940
• «Լեդի Համիլթոն» - 1941
• «Հենրիխ 5-րդ թագավոր» - 1944
• «Համլետ» - 1948
• «Սպարտակ» - 1960
• «Խարտում» - 1960
• «Ռոմեո և Ջուլիետ» - 1968
• «Նիկոլայը և Ալեքսանդրան» - 1971
• «Խաղ դուրս թռչելու վրա» - 1972
• «Մարաթոնի մասնակիցը» - 1976
• «Տղաները Բրազիլիայից» - 1978
• «Ինչհոն» - 1982

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Internet Broadway Database — 2000.
3. Discogs — 2000.
4. Оливье Лоренс // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
5. High Profile Alumni — Central School of Speech and Drama.
6. Lundy D. R. The Peerage
7. Kindred Britain
8. Academy Awards Database
9. https://www.goldenglobes.com/person/laurence-olivier
10. https://event.ku.dk/sonningprisen/prismodtagere/
11. https://web.archive.org/web/20131104113243/http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=20
12. https://web.archive.org/web/20110715155800/http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=22
13. Brunskill, Ian (ed.) (2007) Great Lives: A Century in Obituaries, Times Books, p. 435.
14. Frank Miller "Henry V (1944)", Turner Classic Movies
15. Coleman, pp. 266–267.
16. Coleman, Olivier, 468.
17. Coleman, Terry (2005). Olivier. New York: Henry Holt and Co. ISBN 0-8050-7536-4.
18. «Olivier Theatre». National Theatre. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
19. «Picks and Pans: Pages; Midnight Sweets». People Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 25-ին.
20. Tracy quoted in By Myself and Then Some by Lauren Bacall. Harper Paperbacks: 2006. pp. 214–15.
21. Gottfried, Martin (2003). Arthur Miller: His Life and Work. South Boston, MA: DaCapo Press. էջ 275. ISBN 978-0-306-81214-9.
22. Kustow, Michael (2005). Peter Brook: A Biography. New York, NY: St, Martin's Press. էջ 74. ISBN 978-0-312-34034-6.
23. Vermilye, Jerry (2000). The Complete Films of Laurence Olivier. New York, NY: Citadel. էջ 271. ISBN 978-0-8065-1302-7.
24. Drayton, Joanne (2008). Ngaio Marsh Her Life in Crime. Harper. ISBN 978-0-00-732868-0.
25. Roy Plomley (1979 թ․ օգոստոսի 25). «Desert Island Discs». BBC. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 1-ին.
26. Walker, Andrew (2007 թ․ մայիսի 22). «The great pretender». BBC. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 21-ին.

Գրականություն

• Юткевич С. Короли и кроты: Короли и кроты: «Генрих V» и «Ричард ІІІ» Лоуренса Оливье // Юткевич С. Шекспир и кино. М.: Наука, 1973. С.14—32.
• Алексей Бартошевич Шекспир. Англия. XX век.. — Искусство, 1994. — 586 с. — ISBN 5-210-02049-5.
• Jonathan Croall Gielgud: A Theatrical Life 1904-2000. — Continuum, 2001. — 413 с. — ISBN 978-0-8264-1333-8.

Արտաքին հղումներ

• Internet Broadway Database կայքում
• Internet Broadway Database կայքում
• Ричард Третий навсегда
• British Film Institute's Screenonline

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լոուրենս Օլիվիե» հոդվածին։