Թանաք

Թանաք, գրելու համար գործածվող ներկանյութերի ջրային լուծույթներ։ Հայտնի է նաև մելան անունով։

Տարբեր գույների թանաքներ

Էրեբունիի պեղումների ժամանակ շենքերի պատերին հայտնաբերված կանաչ, կապույտ, վարդագույն, ծիրանագույն և մուգ բալի գույնի որմնանկարները վկայում են, որ մ․ թ․ ա․ 8-րդ դարում Հայաստանում թանաքը կիրառվել է որմնանկարչության մեջ։

13-18-րդ դարերում հայկական ձեռագրերում պահպանվել են թանաք պատրաստելու բազմաթիվ դեղատոմսեր, ըստ որոնց թանաք ստանալու համար կիրառվել են բուսական (խունկ, գարի, տորոն, գխտոր, կտավատի ձեթ, նռան կեղև և այլն), կենդանական (լեղի, կաթ, ձու, որդան կարմիր և այլն), ինչպես նաև հանքային ծագման (արջասպներ, պաղլեղներ, կիր, պողպատի խարտուք, լեղակ և այլն) նյութեր։

Թանաք ստացվել է տարբեր եղանակներով՝ բույսերի տերևները, ծաղիկներն ու արմատները տրորելով և քամելով, ջրի մեջ եփելով, ծեծելով և այլն։

Սև թանաք հիմնականում ստացվել է գխտորից, կարմիրը՝ որդան կարմիրից, տորոնից, քրքումից կամ դրանց խառնուրդներից, կապույտը՝ լեղակից^[1]։

Ծանոթագրություններ

1. ՀՀ խմբ․ հանձնաժողով՝ Կ․ Ս․ Խուդավերդյան (գլխ․ խմբ) և ուրիշ, Հայկական համառոտ հանրագիտարան, հ. 2 (ՀՀ գլխ․ խմբ․), Երևան, «Հայկական հանրագիտարանի գլխավոր խմբագրություն», 1995, էջ 265 — 768 էջ. — 10000 հատ, ISBN 5-89700-003-5։

Գրականություն

• Հարությունյան Ա․ Ք․, «Ներկերի և թանաքների գործածությունը հին հայկական ձեռագրերում», Երևան, 1941
• Առաքելյան Բ․ Ն․, «Քաղաքները և արհեստները Հայաստանում IX―XIII դդ․», Երևան, 1959

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Թանաք կատեգորիայում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 138)։