Էրազմ Ռոտերդամցի

Էրազմ Ռոտերդամցի (Desiderius Erasmus Roterodamus, հոկտեմբերի 28, 1466^[1][2][3], Ռոտերդամ, Հարավային Հոլանդիա, Նիդերլանդներ^[1][3] - հուլիսի 12, 1536^[4][5], Բազել, Շվեյցարիա^[1]), նիդեռլանդական հումանիստական գրականության ամենաականավոր դեմքը։

Էրազմ Ռոտերդամցի Erasmus Roterodamus
Ծնվել է	հոկտեմբերի 28, 1466[1][2][3] Ռոտերդամ, Հարավային Հոլանդիա, Նիդերլանդներ[1][3]
Մահացել է	հուլիսի 12, 1536[4][5] (69 տարեկան) Բազել, Շվեյցարիա[1] բնական մահով
Գերեզման	Բազելի տաճար
Բնակության վայր(եր)	Erasmus House?
Քաղաքացիություն	Seventeen Provinces
Դավանանք	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Ուղղություն	Վերածննդի դարաշրջանի փիլիսոփայություն
Մասնագիտություն	թարգմանիչ, փիլիսոփա, աստվածաբան, ակնարկագիր, աստվածաշնչի թարգմանիչ, գրող, latinist, Լատինական կաթոլիկ քահանա, համալսարանի դասախոս և Lady Margaret's Professor of Divinity
Հաստատություն(ներ)	Լյովենի Հին համալսարան
Գործունեության ոլորտ	Քրիստոնեական փիլիսոփայություն և Վերածննդի հումանիզմ[6]
Ալմա մատեր	Փարիզի համալսարան, Քուինս Քոլեջ, Քեմբրիջի համալսարան, Թուրինի համալսարան, Քոլեջ դե Մոնտաիգու[7], City Gymnasium? և College of Sorbonne?
Գիտական աստիճան	աստվածաբանության դոկտոր (1506)
Տիրապետում է լեզուներին	լատիներեն[8][9], հոլանդերեն, հունարեն[6] և հին եբրայերեն[6]
Գիտական ղեկավար	Jan Standonck?[7] և Alexander Hegius von Heek?[7]
Եղել է գիտական ղեկավար	Wolfgang Capito?[7] և Jacob Milich?[7]
Ազդվել է	էպիկուրիզմ, Կիկերոն և Ջովաննի Պիկո Դելլա Միրանդոլա
Ուսուցիչ	Alexander Hegius von Heek?[7], Jan Standonck?, John Colet? և George Hermonymus?
Աշակերտներ	Gabriel Mudaeus?, Richard Croke? և Nikolaus Bensrott?[10]
Ներշնչվել է էպիկուրիզմ, Կիկերոն և Ջովաննի Պիկո Դելլա Միրանդոլա
Desiderius Erasmus Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Ծնվել է Ռոտերդամ քաղաքում, ծագումով հոլանդացի էր, հոլանդական մի բյուրգերի «ապօրինի զավակը»։ Վաղ հասակից զրկվելով ծնողներից` նա ստիպված է լինում վանք մտնել թե՛ իր գոյությունը պահպանելու, թե՛ ուսումը շարունակելու նպատակով։ Այստեղ նա մնում է մոտ երկու և կես տարի։ Նա ամբողջ ժամանակը նվիրում է ուսման գործին, սովորում է դասական լեզուներ և ուսումնասիրում հին հունական ու հռոմեական գրողների գործերը։ Վանքից դուրս գալով` 1496-ին ուսումը շարունակելու նպատակով գնում է Փարիզ։ Այնուհետև սկսում է ճանապարհորդություններ կատարել Եվրոպայում, լինում է իր հայրենքում, Նիդերլանդներում, Իտալիայում, ապա անցնում է Անգլիա։ Քեմբրիջի համալսարանում դասավանդում է հունարեն և աստվածաբանություն։ Ծանոթանում է Թոմաս Մորի հետ և դառնում նրա ամենամոտ բարեկամներից մեկը։

Վերադառնալով Անգլիայից` նա ապրում է Գերմանիայում, մի քանի տարի ծառայում է Կառլոս V-ի պալատում։ Կյանքի վերջին տարիներին անցկացնում է Շվեյցարիայում, որտեղ էլ մահանում է^[11]։

Ստեղծագործություններ

• «Գովք հիմարության» (թարգմանվել է հայերեն Վահե Միքայելյանի կողմից^[12])^[13]
• «Դատողություն կամքի ազատության մասին»
• «Քրիստոնյա մարտիկի զենքը»

Էրազմ Ռոտերդամցին հայերեն

• Գովք հիմարության, Ե., Հայպետհրատ, 1964, 343 էջ։ Ռուսերենից թարգմ.՝ Վ. Միքայելյան։

Ծանոթագրություններ

1. Эразм Роттердамский // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
2. http://webdept.fiu.edu/~mirandas/bios1535.htm#Erasmus
3. Houbraken A. Desiderius Erasmus // De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (նիդերլ.) — Arnold Houbraken, 1718. — P. 17.
4. Biografisch Portaal — 2009.
5. BeWeB
6. Эразм Роттердамский (ռուս.) // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков — 2 — Советская энциклопедия, 1936.
7. Mathematics Genealogy Project — 1997.
8. Mirabile: Digital Archives for Medieval Culture (իտալ.) — SISMEL – Edizioni del Galluzzo.
9. CONOR.Sl
10. Contemporaries of Erasmus: A Biographical Register of the Renaissance and Reformation — UTP, 2003. — Vol. 1.
11. Հ. Մամիկոնյան (1961). Արտասահմանյան գրականության պատմություն (վերածննության դարաշրջան). Երևան: Հայպետուսմանկհրատ. էջ 243.
12. Գովք հիմարության։ [Վեպ] / Է. Ռոտերդամցի; Թարգմ.՝ Վ. Միքայելյան; Ծանոթագր.՝ Լ. Պինսկի; Խմբ.՝ Ի. Կարումյան. - Երևան։ Հայպետհրատ, 1964. - 343 էջ։
13. Էրազմ Ռոտերդամցի Գովք հիմարության 1-15, Վերցված է 2022-07-04-ին, Կարդում է Արթուր Մուսայելյանը

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Էրազմ Ռոտերդամցի հոդվածին

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էրազմ Ռոտերդամցի» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էրազմ Ռոտերդամցի» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 89)։