Էլեկտրական և Էլեկտրոնիկական ճարտարագետների ինստիտուտ

Էլեկտրական և Էլեկտրոնիկական ճարտարագետների ինստիտուտ (հապավում՝ IEEE, անգլ.՝ Institute of Electrical and Electronics Engineers), շահույթ չհետապնդող ճարտարագիտական ասոցիացիա ԱՄՆ-ում, որը մշակում է ռադիոէլեկտրոնիկայի, էլեկտրատեխնիկայի և սարքային ապահովման ու ցանցերի համաշխարհային ստանդարտներ։ Կորպորատիվ գրասենյակը գտնվում է Նյու Յորքում^[14], իսկ գործունեության կենտրոնը՝ Նյու Ջերսի նահանգի Պիսկատուեյ քաղաքում։ Կազմավորվել է 1963 թվականին Ամերիկյան Էլեկտրաճարտարագետների ինստիտուտի և Ռադիոճարտարագետների ինստիտուտի միաձուլմամբ^[15]։ 2018 թվականի դրությամբ այն աշխարհի ամենամեծ տեխնիկական ասոցիացիան է^[16], որն ունի ավելի քան 423,000 անդամ աշխարհի ավելի քան 160 երկրներում^[17]։ Ինստիտուտի նպատակներն են կրթական և տեխնոլոգիական առաջընթացը էլեկտրոնիկայի և էլեկտրատեխնիկայի, հեռահաղորդակցության, հաշվողական տեխնիկայի և հարակից ոլորտներում^[14][18]։

Էլեկտրական և Էլեկտրոնիկական ճարտարագետների ինստիտուտ
Հապավում	IEEE[1][2]
Տեսակ	ստանդարտավորման կազմակերպություն, հրատարակչություն, trade union federation?, ազատ հասանելիության հրատարակություն, գիտական ընկերություն, engineering society?, մասնագիտական միություն, ոչ առևտրային կազմակերպություն և բարեգործական կազմակերպություն
Կարգախոս	Advancing Technology for Humanity[2]
Հիմնադրվել է	հունվար 1963[1]
Անդամ է	ORCID[3][4], IEEE Industry Standards and Technology Organization?, World Federation of Engineering Organizations?[5], DataCite?[6], Committee on Publication Ethics?[7], Association of Learned and Professional Society Publishers?[8], CHORUS?[9] և International Association of Scientific, Technical, and Medical Publishers?[10]
Աշխատակիցներ	մոտ 1000 մարդ (2020)[11]
Երկիր	ԱՄՆ[12][13]
Պարգևներ	Ayrton Prize?
Կայք	ieee.org​(անգլ.)
Institute of Electrical and Electronics Engineers Վիքիպահեստում

Պատմություն

Այս հասարակական շահույթ չհետապնդող ասոցիացիան հայտնվեց 1963 թվականին երկու ամերիկյան մասնագիտական ընկերությունների միաձուլման արդյունքում։ Այդ ինստիտուտներն էին՝ Ռադիոճարտարագետների ինստիտուտը (IRE), որը ստեղծվել էր 1912 թվականին, և Ամերիկյան Էլեկտրաճարտարագետների ինստիտուտը (AIEE), որը ստեղծվել է 1884 թվականին^[19]։

Նպատակ

IEEE-ի հիմնական նպատակն է էլեկտրատեխնիկայի, էլեկտրոնիկայի, համակարգչային տեխնիկայի և ինֆորմատիկայի գիտական գործունեության կազմակերպման և զարգացման մասնագետների տեղեկատվական և նյութական աջակցությունը, դրանց արդյունքների կիրառումը ի շահ հասարակության, ինչպես նաև IEEE անդամների մասնագիտական աճը։

Գործունեություն

IEEE-ն, որն ունի ավելի քան 400,000 անհատական անդամներ 170 երկրներից (այդ թվում ավելի քան 100,000 ուսանող), հրատարակում է համաշխարհային տեխնիկական գրականության մեկ երրորդը ռադիոէլեկտրոնիկայի, համակարգիչների, կառավարման համակարգերի, էլեկտրատեխնիկայի կիրառման վերաբերյալ^[20][21], այդ թվում (2011 թվականի հունվարի դրությամբ) 122 տեղեկատու գիտական ամսագիր և մասնագետների համար նախատեսված 36 առևտրային ամսագրեր, տարեկան անցկացնում է ավելի քան 300 խոշոր գիտաժողով։ Ասոցիացիան մասնակցել է շուրջ 900 գործող ստանդարտների մշակմանը։

Մասնակցություն ԱՄՆ պատժամիջոցներին

2002 թվականի հունվարին IEEE-ն իր իրանցի անդամներին զրկեց մի շարք արտոնություններից, ինչպիսիք են IEEE լոգոն օգտագործելու իրավունքն իրենց նախագծերի գովազդում, IEEE հրատարակությունների էլեկտրոնային տվյալների շտեմարանների հասանելիությունը և աշխատատեղերի ցուցակների հասանելիությունը։

Ստանդարտներ

• IEEE 754 — Լողացող կետով թվաբանություն.
• IEEE 802 — IEEE ստանդարտների ընտանիք, որը վերաբերում է տեղական տարածքային ցանցերին (LAN) և քաղաքային տարածքային ցանցերին (MAN)։
• IEEE 1003 — POSIX — Համատեղելիության ստանդարտ UNIX-անման օպերացիոն համակարգերի համար։
• IEEE 1059 — Ծրագրային ապահովման ստուգման և վավերացման պլանների ուղեցույց։
• IEEE 1063 — «IEEE Standard for Software User Documentation» — Ծրագրային ապահովման համար օգտագործողի ձեռնարկի ստանդարտ։
• IEEE 1149 — Միկրոսխեմաների արտաքին սկանավորման ստանդարտ (Boundary Scan) — տպագիր տպատախտակների փորձարկում, ծրագրավորում և անսարքությունների տեղայնացում։
• IEEE 1284 — զուգահեռ ինտերֆեյս։
• IEEE 1394 — FireWire (i-Link) — սերիական արագընթաց շինա, որը նախատեսված է համակարգչի և այլ էլեկտրոնային սարքերի միջև թվային տեղեկատվության փոխանակման համար։
• IEEE 1667 — Standard Protocol for Authentication in Host Attachments of Transient Storage Devices — Ստանդարտ նույնականացման արձանագրություն շարժական պահեստավորման սարքերի միացման համար։
• IEEE 1990 — Scheme ֆունկցիոնալ ծրագրավորման լեզվի սխեման։

IEEE մրցանակներ

• IEEE պատվո մեդալ
• Էդիսոնի մեդալ
• IEEE-ի հիմնադիրների մեդալ
• Ջեյմս Հ. Մալիգան կրտսերի մեդալ կրթության համար
• Ալեքսանդր Բելլի անվան ոսկե մեդալ
• Սիմոն Ռամոյի մեդալ