Դեռահասը (վեպ)

«Դեռահասը», Ֆեոդոր Դոստոևսկու վեպ, որը գրողը սկսել է գրել 1874 թվականի փետրվարին և ավարտել է 1875 թվականի նոյեմբեր ամսին։ Առաջին անգամ հրապարակվել է 1875 թվականին «Հայրենական գրառումներ» ամսագրում^[1]։ Ռոնալդ Հայգնելը, Դոստոևսկու գործերի փորձագետն այս վեպը անվանել է վատագույններից մեկը, իսկ Ռիչարդ Պեվերը պաշտպանում է այս գործի արժեքը, անշուշտ արժեքավոր է, չնայած նրան, որ իր կարծիքով էլ այս նյութը որոշ չափով անհաջող է։

Դեռահասը ռուս.՝ Подросток
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ձև	վեպ
Հեղինակ	Ֆեոդոր Դոստոևսկի
Երկիր	Ռուսաստան
Բնագիր լեզու	ռուսերեն
Գրվել է	1874
Տեսարան	Սանկտ Պետերբուրգ
Հրատարակվել է	1875
Նախորդ	Դևեր
Հաջորդ	Կարամազով եղբայրներ
Թվային տարբերակ	projekt-gutenberg.org/dostojew/juenglin/juenglin.html

Սյուժե

Վեպում գրողը անդրադառնում է հոր և որդիների միջև առաջացած խնդրին, հաշվի առնելով գլխավոր հերոսի հարաբերությունները՝ դեռահաս Արկադի Մակարովիչ Դոլգորուկու և իր հոր հետ՝ Անդրեյ Պետրովիչ Վերսիլովիմի։ Հայրը և որդին բախվումն են գաղափարներով՝ հին, ավանդական մտածողութան և նոր նիհիլիստական մտածելակերպով։ Արկադիի ժամանակի երիտասարդները ընդունում են ռուսական մշակույթի բացասական ազդեցությունները՝ ի տարբերություն արևմտյան կամ եվրոպական մշակույթի։ Այլ է Արկադիի մտածելակերպն ու գաղափարը։ Դեռահասների օգնությամբ հեղինակը ցույց է տալիս, թե ինչպես ագահությունը, շահույթի ծարավը, վախը ձևավորում են գլխավոր հերոսների անձը։

Հերոսներ

• Արկադի Մակարովիչ Դոլգորոկու-գլխավոր հերոս, «Արկադի Դոլգորոկոմը քսան տարեկան է։ Հեղինակը նրան անվանում է դեռահաս։ Այսպես հիշում են նրան բոլոր գործող կերպարները վեպում։ Վեպում Արկադին ասում է․ «Բոլորը ինձ համարում են դեռահաս»^[2]։

Նա պատասխանում է ի դեմս բոլորին․ «Ես ինչ դեռահաս եմ։ Չէ որ քսան տարիների ընթացքում աճում եմ»^[3]։

• Մակար Իվանովիչ Դոլկորուկու - Արկադիի հայրը
• Անդրեյ Պետրովիչ Վերսիլով - Արկադիի բիոլոգիական հայրը
• Կատերինա Նիկալաևնա Ախմակով - երիտասարդ այրի, Վերսիլովի և Արկադիի ռոմանտիկ հետաքրքրությունը
• Մոնյե Շարքեր - Արկադիի ուսուցիչը

Էկրանավորում

• «Դեռահասը» ֆիլմը էկրանավորվել է 1983 թվականին։ Ռեժիսոր՝ Եվգենի Տաշկով, գլխավոր դերում՝ Անդրեյ Տաշկով։

Ծանոթագրություններ

1. Peter Sekirin, The Dostoevsky Archive, McFarland, 1997, p. 310.
2. Ф. Достоевский. Полн. собр. соч.: В 30 т. Л., 1972—1990. Том 16. С. 218.
3. Там же. С. 209.

Գրականություն

• William Craft Brumfield, William С. (2015), «The West and Russia: Concepts of Inferiority in Dostoevsky's "The Adolescent"», Informatsionnyi gumanitarnyi portal “Znanie. Ponimanie. Umenie” (1), Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 23-ին, Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 23-ին։

Արտաքին հղումներ

• A Raw Youth Արխիվացված 2017-08-29 Wayback Machine, full text in English, in The Virtual Library Արխիվացված 2017-11-08 Wayback Machine
• Aspectos principales de El adolescente de Dostoyevsky (Իսպաներեն)