Գոնկուրյան մրցանակ

Գոնկուրյան մրցանակ (ֆր.՝ Prix Goncourt), Ֆրանսիայի ամենահայտնի գրական մրցանակը, որ շնորհվում է լավագույն վեպի համար։ Մրցանակը կոչվել է ի պատիվ Գոնկուր եղբայրների։ Հաղթողը որոշվում է Գոնկուրյան ակադեմիայի անդամների քվեարկությամբ, որ տեղի է ունենում փարիզյան «Դրուան» (Drouant) ռեստորանում հատուկ ընթրիքի ընթացքում։ Մրցանակը տրվում է ամեն տարի՝ սկսած 1903 թվականից։ Մրցանակի գումարային չափը սիմվոլիկ է (ներկայումս կազմում է 10 եվրո), սակայն այն, որպես կանոն, նպաստում է հաղթող գրքի վաճառքի ավելացմանը, իսկ նրա հեղինակը դառնում է ֆրանսիական գրականության առաջատար գրողներից մեկը։

Գոնկուրյան մրցանակ
Երկիր	Ֆրանսիա
Տեսակ	գրական պարգև
Պարգևատրող	Գոնկուրյան ակադեմիա
Վիճակագրություն
Հիմնադրման ամսաթիվ	1903[1]
Հերթականություն
Կայք	academiegoncourt.com​(ֆր.)
Prix Goncourt Վիքիպահեստում

Գոնկուրյան ակադեմիայի կազմում ընդգրկված են Ֆրանսիայի 10 ամենահայտնի գրականագետները, որոնք ստանում են սիմվոլիկ աշխատավարձ՝ տարեկան 60 ֆրանկ։ Ակադեմիայի յուրաքանչյուր անդամ ունի մեկ ձայնի իրավունք, որ կարող է տալ մեկ գրքի օգտին։ Գրական ստեղծագործություններին տրված ձայների հավասար լինելու դեպքում առաջնությունը տրվում է այն գրքին, որի օգտին քվեարկել է Նախագահը։ Տարբեր ժամանակներում Գոնկուրյան ակադեմիայի անդամ են եղել գրողներ Ա. Դոդեն, Ժ. Ռենարը, Ռոնի Ավագը, Ֆ. Էրիան, Է. Բեզենը, Լուի Արագոնը և այլք։

Ըստ կանոնադրության՝ Գոնկուրյան մրցանակը մի հեղինակին կարող է տրվել միայն մեկ անգամ։ Միակ բացառությունը գրող Ռոմեն Գարին է։ Առաջին անգամ նա Գոնկուրյան մրցանակ ստացել է 1956 թվականին, իսկ 19 տարի անց մրցանակն ստացել է Էմիլ Աժար անվամբ. դա բացահայտնվել է միայն մրցանակի հանձնումից հետո։

Գլխավոր մրցանակից բացի Գոնկուրյան ակադեմիան մրցանակներ է տալիս նաև դեբյուտայի վեպի, պեոզիայի, նովելի, կենսագրության համար։ Իսկ վերջին ժամանակներում Գոնկուրյան մրցանակներ են տրվում նաև Արևելքի (Լիբանան) ու Եվրոպայի (Իտալիա, Լեհաստան, Ռումինիա, Սերբիա) այլ երկրների ֆրանսիացի գրողների։

Պատմություն

Գոնկուրյան մրցանակը, որը ստեղծվել է յուրաքանչյուր տարի «արձակի լավագույն պատկերավոր ստեղծագործությունը» գնահատելու նպատակով, գրեթե բացառապես շնորհվում է վեպերին։

1862 թվականին Գոնկուր եղբայրները որոշում են, որ իրենց մահից հետո նրանց ունեցվածքը կվաճառվի, իսկ կապիտալը կներդրվի, որպեսզի Գոնկուրյան ակադեմիան (Ֆր.` Académie Goncourt ) օգտագործի այդ գումարի տոկոսները՝ տարեկան 6,000 ոսկե ֆրանկով վարձատրելու տասը գրողների (այսպես նրանք կարողանում էին ապրուստը հոգալ իրենց գրչի միջոցով) և տարեկան 5,000 ոսկե ֆրանկ մրցանակ շնորհելու համար^[2] : Սակայն, քանի որ Գոնկուրյան ակադեմիան պետք է հանրօգուտ հիմնարկ ճանաչվեր, նրա միջոցները պետք է ներդրվեին պետական պարտատոմսերի տեսքով որոնք, թեև եկամտաբեր չէին, բայց համարվում էին ապահով։ Ցավոք, այդ պարտատոմսերը չէին համընկնում գնաճի հետ (որը 1900 թվականին դեռևս գոյություն չուներ)։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի պատճառով, ապա 1928 թվականին Պուանկարեի ֆրանկի ստեղծման հետևանքով, այս պարտատոմսային կապիտալը շարունակաբար արժեզրկվում էր , ինչի հետևանքով տարեկան եկամտի և մրցանակի գումարները ևս նվազում էին՝ համահունչ ակադեմիայի կապիտալի արժեքի անկմանը^[3] ։ Վերջիվերջո, 1962 թվականին մրցանակի չափը կազմեց ընդամենը 50 նոր ֆրանկ^[4] ։

1903 թվականից ի վեր, Գոնկուրյան մրցանակի դափնեկրին հանձնվում է կտրոն, որը սկզբում շնորհվում էր նատուրալիստական վեպերին՝ ակադեմիկոսների նախընտրած գիտականությամբ հագեցած ստեղծագործություններից խուսափելու նպատակով։ Այսօր, գնաճի պատճառով, այս կտրոնն ունի միայն խորհրդանշական արժեք, իսկ նյութական արժեքը կազմում է ընդամենը 10 եվրո։ Սակայն իրական պարգևը այն հռչակն է, որ դափնեկիրը ձեռք է բերում^[5] ։ Դեռ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո ակադեմիկոս Ժան Աժալբերը կանխատեսել էր, որ Գոնկուրյան մրցանակ ստացած ստեղծագործությունը դառնալու է վաճառքի առաջատարներից մեկը^[6] ։

Գոնկուրյան մրցանակը չի կարող մեկ անգամից ավել շնորհվել նույն գրողին։ Այս կանոնն ունեցել է  միայն մեկ բացառություն. 1956 թվականին մրցանակը շնորհվել է Ռոմեն Գարիին՝ «Երկնքի արմատները» (Les Racines du ciel) վեպի համար, իսկ 1975-ին նա կրկին արժանացել է մրցանակի՝ այս անգամ Էմիլ Աժար կեղծանվամբ «Ողջ կյանքը առջևում է» (La Vie devant soi) վեպի համար։

1941 թվականին Վիշիի իշխանությունները միջամտեցին մրցանակի շնորհմանը՝ թույլ չտալու համար, որ Ռայմոն Գերինի «Երբ գալիս է ավարտը» (Quand vient la fin) վեպը հաղթի, քանի որ այն համարվել էր բարոյալքող։ Մրցանակը տրվեց Անրի Պուրրային, որը պաշտպանում էր գյուղական կյանքի վերածնունդը^[7] ։

2008 թվականի փետրվարի 5-ին ժյուրին փոփոխություններ կատարեց կանոններում՝ թափանցիկությունն ապահովելու համար, քանի որ բազմիցս ենթարկվել էր քննադատությունների։ Սահմանվեց, որ ժյուրիի անդամները չեն կարող վճարվող պաշտոն ունենալ հրատարակչական տներում^[8] ·^[9] , ինչպես նաև մեկ տարվա ընթացքում ժողովներին չմասնակցած ժյուրիի անդամը պարտավոր է հրաժարական տալ։ Սահմանվեց նաև 80 տարեկանի տարիքային շեմ նոր անդամների համար (սա հետադարձ ուժ չուներ)^[10] ։

2022 թվականից Գոնկուրյան ակադեմիայի նախագահը հստակեցրեց, որ նախկին ժյուրիի անդամները չեն կարող ընդգրկվել մրցանակի հավակնորդների շարքում։ Այս կանոնը հրապարակայնորեն հստակեցվեց Վիրջինի Դեսպենթեսի «Սիրելի խորտակիչ» (Cher connard) վեպի քննարկման ժամանակ, որը, չնայած մեծ վաճառքին, մրցանակի համար չէր կարող ընտրվել, քանի որ հեղինակը նախկինում եղել էր ժյուրիի անդամ^[11] ։

Վիճահարույց դեպքեր

Գոնկուրյան մրցանակը մնում է Ֆրանսիայի ամենահեղինակավոր գրական մրցանակը, հատկապես այն պատճառով, որ այն իր դափնեկրին բերում է մեծ ճանաչում և վաճառքի զգալի աճ ^[12] ։ Ենթադրվում է, որ մրցանակը ստանալուց հետո ութ շաբաթվա ընթացքում հրատարակչի եկամուտը կարող է հասնել առնվազն երեք միլիոն եվրոյի^[13]։ Գոնկուրյան մրցանակի դեմ հաճախ հնչող քննադատություններից մեկն այն է, որ այն չի տրվել 20-րդ դարի որոշ մեծ գրողներին։ Գիյոմ Ապոլիները և Կոլետը (ով հետագայում դարձել է Գոնկուրյան ակադեմիայի անդամ, ապա նաև նախագահ) առաջին ականավոր գրողներն էին, որոնք չեն արժանացել մրցանակին։ Անդրե Ժիդը, Ժան-Պոլ Սարտրը, Ալբեր Կամյուն, Ալբեր Կոենը, Կլոդ Սիմոնը, Մարգարիտ Յուրսենարը, Ֆրանսուազ Սագանը, Միշել Բյուտորը և Ժան-Մարի Գյուստավ Լեկլեզիոն հռչակավոր ֆրանսիացի գրողներ են, որոնց երբևէ չի պարգևատրել Գոնկուրյան ակադեմիան, բայց ովքեր հետագայում մեծ ճանաչում են ստացել կամ Նոբելյան մրցանակի են արժանացել։ 1999 թ. Լիղ (ֆր.`Lire- կարդալ) ամսագիրը այս խնդիրը արտահայտել է հետևյալ կերպ. «Գոնկուրյան մրցանակը հազվադեպ է պարգևատրում տարվա լավագույն վեպը»։

Գոնկուրյան մրցանակը հաճախ ենթարկվում է քննադատության իր ակադեմիական կողմնորոշման համար։ 1983 թվականին ֆրանսիացի գրող Միշել Տուրնյեն նշել է․ «Մենք ռեալիզմի և նատուրալիզմի ժառանգներն ենք։ Պետք է գնահատել գրականությունը այդ ժառանգության շրջանակներում։ Սակայն ակադեմիզմի խոչընդոտը միշտ առկա է, և երբեմն մենք չենք կարող խուսափել դրանից։ Դրա պատճառով որոշ մեծ գրական գործեր մնում են անտեսված»։ ^[14] Մրցանակի ընտրական գործընթացը ևս քննադատության է արժանանում՝ կապված ժյուրիի անդամների և խոշոր հրատարակչությունների միջև առկա կապերի հետ։ 2008 թվականին նոր կանոններ են սահմանվել՝ ժյուրիի անդամներին արգելելով զբաղեցնել վճարվող պաշտոն հրատարակչական ընկերություններում՝ մրցույթի թափանցիկությունն ապահովելու համար^[15] ։

Ի տարբերություն այլ հեղինակավոր գրական մրցանակների, ինչպիսիք են «Պուլիցերյան մրցանակը», «Սերվանտեսի մրցանակը» կամ «Բուքերյան մրցանակը», որտեղ ժյուրիի կազմը պարբերաբար փոխվում է, Գոնկուրյան մրցանակի ակադեմիայի անդամները անփոփոխ են մնում։ Սա հանգեցնում է կասկածների՝ կապված ընտրության անաչառության հետ^[16]։ Մեկ այլ քննադատության թեմա ժյուրիի անդամների տարիքն է ^[17] ։ Ֆրանսիացի գրող Ժյուլ Ռենարը նշել է․ «Գոնկուրյան ակադեմիան ավելի շատ հիշեցնում է թոշակառուների տուն։ Գրականությունը վաղ թե ուշ կխուսափի դրանից»։ Այս հարցին լուծում տալու համար 2008 թվականին սահմանվեց նոր կանոն, ըստ որի՝ ժյուրիի անդամները 80 տարեկանից հետո կորցնում են քվեարկելու իրավունքը և անցնում են «պատվավոր» կարգավիճակի:

Չնայած Գոնկուրյան մրցանակը շարունակում է մնալ գրականության ամենահեղինակավոր պարգևներից մեկը, որոշ հեղինակների համար այն կարող է վերածվել «թունավորված նվերի»։ Մրցանակը ստանալուց յոթ տարի անց ֆրանսիացի գրող Ժան-Լուի Բորին գրել է․ «Գոնկուրյան մրցանակի առաջին հետևանքը եղել է այն, որ այն կարծես փուշ է դարձել իմ հիշողության մեջ։ (…) Դրանից հետո ես սկսել եմ ծերանալ։ (…) Գոնկուրյան մրցանակը ձեզ հայտնի է դարձնում լայն հանրությանը, սակայն միևնույն ժամանակ ձեզ օտարում է «ճշմարիտ գրականության գիտակներից», որոնց համար այս մրցանակը գրեթե հիվանդության պես մի բան է, նման մաշկի ծանր ախտերին։ (…) Արդյունքում՝ լայն հանրությունը կարդում է ձեր գիրքը միայն այն պատճառով, որ այն ստացել է Գոնկուրյան մրցանակ, բայց այլևս չի կարդում ձեր հետագա ստեղծագործությունները, քանի որ դրանք մրցանակ չեն ստացել ^[18] ։

1972 թվականի դափնեկիր Ժան Կարիերը 1987 թվականին հրապարակեց «Գոնկուրյան մրցանակի գինը» գիրքը, որտեղ ներկայացրեց, թե ինչպես մրցանակը, փոխանակ գրական հաջողություն բերելու, երկար տարիներ մոռացվածության էր մատնել իրեն։

Մրցակցությունը հատկապես սուր է Գոնկուրյան մրցանակի և Ֆեմինա մրցանակի միջև։ Այսպես, 1931 թվականին Անտուան դը Սենտ-Էքզյուպերին, ով համարվում էր Գոնկուրյան մրցանակի ֆավորիտ, ստացավ Ֆեմինա մրցանակը։ Նույնը կրկնվեց 1993 թվականին՝ Մարկ Լամբրոնի դեպքում, մինչդեռ 1959 թվականին Գոնկուրյան ակադեմիան «խլեց» Անդրե Շվարց-Բարտին Ֆեմինայի ժյուրիի ձեռքից։ 2000 թվականին երկու ակադեմիաները համաձայնության եկան, ըստ որի՝ այս մրցանակները հերթով պետք է տրվեն առաջինությունը զիջելով մեկը մյուսին ^[19] ։

Շատ գրական քննադատներ նշում են, որ Գոնկուրյան մրցանակի նախկին դափնեկիրներից շատերը ժամանակի ընթացքում մոռացվել են ^[20]։

Կանանց ներգրավվածությունը Գոնկուրյան մրցանակում

Պատմականորեն Գոնկուրյան մրցանակը ստեղծվել էր բացառապես տղամարդ հեղինակների վեպերը պարգևատրելու համար։ Այս անարդարության դեմ արձագանքելու նպատակով, հատկապես այն բանից հետո, երբ 1904 թվականին մրցանակը տրվեց տղամարդու, այլ ոչ թե ֆավորիտ Միրիամ Հարիին՝ Երուսաղեմի նվաճումը վեպի համար, Աննա դե Նոայի շուրջ համախմբվեցին 22 կին՝ հիմնելով La Vie Heureuse (Երջանիկ կյանք) մրցանակը՝ ի պատասխան Գոնկուրյան ակադեմիայի կնատյացության։ Նույն տարում առաջին անգամ շնորհված այս մրցանակի ժյուրին բաղկացած էր միայն կանանցից, իսկ առաջին դափնեկիրը դարձավ հենց Միրիամ Հարին։ Հետագայում մրցանակը սկսեցին շնորհել ինչպես արձակ, այնպես էլ չափածո ստեղծագործությունների հեղինակներին^[21] ։ 1922 թվականին այն վերանվանվեց Ֆեմինա մրցանակ։

Գոնկուրյան մրցանակի առաջին կին դափնեկիրը դարձավ Էլզա Տրիոլեն 1945 թվականին^[22] ։

Մինչև այսօր էլ Գոնկուրյան ակադեմիան ենթարկվում է քննադատության, քանի որ հիմնականում առանձնացնում է տղամարդ հեղինակների։ Լրագրող Սեսիլ Մազենը 2015 թվականին արձանագրել է, որ մրցանակի պատմության ընթացքում 112 դափնեկիրներից 101-ը եղել են տղամարդիկ^[23] ։

Լրագրողը նաև անդրադառնում է 2013 թվականի ֆրանսիական գրական սեզոնի թվերին, որտեղ տղամարդ հեղինակները գերակշռում էին․ Գրասե հրատարակչությունում՝ 72%, Սեյլում՝ 81%, իսկ Գալիմարում՝ 82%։ ActuaLitté ամսագրում հրապարակված հոդվածում, որի հեղինակը խմբագրության տնօրեն Նիկոլա Գարին է, La Barbe խումբը ենթադրություններ է անում այս երևույթի վերաբերյալ․ «Հոմերոսից ի վեր գրականության մեջ ընդունված տեսակետը հիմնված է պատերազմների և կոնֆլիկտների վրա։ Կանայք իրենց ձեռագրերով ներկայացնում են անանուն, անհասկանալի մի բան, որը դուրս է ընդունված պատկերացումներից»։ Խումբը հավելում է․ «1954 թվականին Սիմոն դը Բովուարը Մանդարինները վեպի համար ստացավ Գոնկուրյան մրցանակ» ։ Դա պարզապես «կնոջ ալիբի» էր»^[24] ։

Գոնկուրյան այլ մրցանակներ

Երկար ժամանակ «դրամաշնորհ» անվամբ ^[25] հայտնի Գոնկուրյան պոեզիայի, նովելի, կենսագրության, պատանեկան գրականության և առաջին վեպի մրցանակները ևս

ամեն տարի շնորհվում են Գոնկուրյան ակադեմիայի կողմից։

Բայց փաստորեն, միայն Գոնկուրյան մրցանակն է, որը, ըստ Գոնկուր եղբայրների կտակի, կարող է կրել «մրցանակ» անունը։

Լիցեյականների Գոնկուր

Լիցեյականների Գոնկուրյան մրցանակը ֆրանսիական գրական մրցանակ է, որը ստեղծվել է 1988 թվականին Ֆնակի (Ֆր.`Fnac) նախաձեռնությամբ՝ Ռենի ակադեմիական վարչության համագործակցությամբ և Գոնկուրյան ակադեմիայի հովանու ներքո։ Լիցեյականների Գոնկուրի մեկնարկը տրվում է ամեն տարի՝ Գոնկուրյան ակադեմիայի նախնական ընտրության հրապարակմամբ։ Այս մրցանակը գործում է նույն կանոններով, ինչ Գոնկուրը^[26] ։

Ավելի քան 2000 դպրոցականներ (15-18 տարեկան) ընտրում են իրենց նախընտրած գիրքը Գոնկուրյան ակադեմիայի կազմած ցուցակից։  Fnac-ը աշնան սկզբին դպրոցականներին տրամադրում է ընտրված գրքերը, որոնք նրանք ընթերցում ու քննարկում են երկու ամսվա ընթացքում։ Ֆրանսիայի կրթության նախարարության հետ համատեղ կազմակերպվում են տարածաշրջանային հանդիպումներ, որտեղ աշակերտները քննարկում են իրենց ընթերցած գրքերը և շփվում հեղինակների հետ^[27] ։

Ընթերցումից և քննարկումներից հետո դպրոցականները ընտրում են իրենց Գոնկուրյան հաղթողին, որի անունը հայտարարվում է օրեր անց՝ Գոնկուրյան մրցանակի հռչակումից հետո։

Պոեզիայի Գոնկուր

Գոնկուրյան պոեզիայի դրամաշնորհը հիմնադրվել է 1985 թվականին՝ Ադրիեն Բերտրանի (1914 թվականի Գոնկուրյան մրցանակակիր) կտակի շնորհիվ։ Ի տարբերություն ակադեմիայի այլ մրցանակների, այս մրցանակը շնորհվում է պոետին իր ամբողջ ստեղծագործական գործունեության համար և ոչ թե որևէ առանձին ժողովածուի կամ գրքի համար։ 2012 թվականին մրցանակը ստացավ  «Գոնկուրյան պոեզիայի մրցանակ - Ռոբեր Սաբատիե» անունը՝ ի հիշատակ Գոնկուրյան ակադեմիայի անդամի։

Կենսագրության Գոնկուր

Գոնկուրյան կենսագրության մրցանակը շնորհվում է 1980 թվականից։ Էդմոնդ Շառլ-Ռուի մահից հետո, ի պատիվ նրա, մրցանակը վերանվանվել է «Գոնկուրյան կենսագրության մրցանակ - Էդմոնդ Շառլ-Ռու»։ Հաղթողի անունը հայտարարվում է հունիսին, իսկ մրցանակաբաշխությունը տեղի է ունենում սեպտեմբերին Նանսի քաղաքում՝ «Livre sur la Place» գրական փառատոնի ընթացքում, որը Գոնկուրյան ակադեմիան հովանավորում է իր հիմնադրման օրից։

Գոնկուրյան մրցանակի միջազգային ընտրություն

Մինչև 1998 թվականը գոյություն ուներ նաև Լեհաստանի Գոնկուրի ընտրությունը, որը կազմակերպվում էր Կրակովի Ֆրանսիական ինստիտուտի կողմից, և որոշվում էր Պոլոնիայի համալսարանների ֆրանսերեն բաժինների ուսանողների կողմից՝ Գոնկուրյան ակադեմիայի սեպտեմբերյան ցուցակի հիման վրա^[28] ։ 2012 թվականից սկսած՝ գոյություն ունի նաև Սերբիայի Գոնկուրի ընտրությունը^[29], որը կազմակերպվում է Սերբիայի Ֆրանսիական ինստիտուտի կողմից՝ սերբիական համալսարանների աջակցությամբ ։ 2013 թվականին ստեղծվեց նաև Ռումինիայի Գոնկուրի ընտրությունը, որը որոշվում է յոթ ուսանողական ժյուրիների կողմից՝ Ռումինիայի^[30] Ֆրանսիական ինստիտուտի և տեղական ընթերցողների աջակցությամբ ։ 2019 թվականից սկսած գոյություն ունի նաև Ալժիրի Գոնկուրի ընտրությունը, որը կազմակերպվում է Ալժիրի Ֆրանսիական ինստիտուտի կողմից՝ հինգ քաղաքներում (Ալժիր, Աննաբա, Օրան, Տլեմսեն, Կոնստանտին)։

2019 թվականի սեպտեմբերի 1-ի դրությամբ Գոնկուրի ընտրությունների թիվը հասել է տասնչորսի՝ ընդգրկելով հետևյալ երկրները՝ Ալժիր, Բելգիա, Բրազիլիա, Բուլղարիա, Չինաստան, Իսպանիա, Իտալիա, Արևելք (Լիբանան և Միջին Արևելքի տասներկու երկրներ), Լեհաստան, Ռումինիա, Սերբիա, Սլովենիա, Շվեյցարիա, Թունիս^{[31] [32]} ։ 2019-2020 թվականների համար՝ երեք նոր երկրներ են միացել Գոնկուրի ընտրությանը՝ Միացյալ Թագավորություն (ծրագրի մեկնարկը դեկտեմբեր 2019), Ավստրիա (հունվար 2020), Մարոկկո (փետրվար 2020)։ 2020 թվականի մայիսից սկսած, այս թիվը հասել է 20-ի։ 2023 թվականի մայիսին՝ Գոնկուրի միջազգային ընտրությունների թիվը հասել է 35-ի^[33] ։

Արտաքին հղումներ

● Site officiel - պաշտոնական կայքը

● Ressource relative à l'audiovisuel

● Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes

Գրականություն

● Olivier Boura, Paris, Arléa, 22 août 2003, 302 p.

● Robert Kopp, , Paris, Gallimard, coll. « Découvertes Gallimard », 18 octobre 2012, 144 p.

● Pierre Assouline, , Paris, Gallimard, coll. « Hors-série Littérature », 10 octobre 2013, 224 p.

Գլխավոր մրցանակի դափնեկիրներ

Թվական	Հեղինակ	Վերնագիրը	Վերնագիրը հայերեն
1903	Ջոն-Անտուան Նո	Force ennemie	«Թշնամական ուժ»
1904	Լեոն Ֆրապյե	La Maternelle	«Մանկապարտեզ»
1905	Կլոդ Ֆարեր	Les Civilisés	«Քաղաքակրթության գույնը»
1906	Ժան ու Ժերոմ Տարոներ	Dingley, l'illustre écrivain	«Դինգլին` ականավոր գրողը»
1907	Էմիլ Մոզելի	Le Rouet d'ivoire and Jean des Brebis ou le livre de la misère	«Ասեղնագործելու փղոսկրե գործիքը»
1908	Ֆրանսիս Միոմանդր	Écrit sur de l'eau...	«Ջրի վրա գրված»
1909	Մարիուս ու Արե Լեբլոններ	En France	«Ֆրանսիայում»
1910	Լուի Պերգո	De Goupil à Margot	«Աղվեսից Մարգոյի մոտ»
1911	Ալֆոնս դը Շատոբրիան	Monsieur des Lourdines	«Պարոն դը Լուրդինը»
1912	Անդրե Սավինյոն	Les Filles de la pluie	«Անձրևի աղջիկը»
1913	Մարկ Էլդեր	Le peuple de la mer	«Ծովի ժողովուրդը»
1914	Ադրիան Բերտրան	L'Appel du Sol	«Հողի կանչը»
1915	Ռենե Բենջամեն	Gaspard	«Գասպար»
1916	Անրի Բարբյուս	Le Feu	«Կրակ»
1917	Անրի Մալերբ	La Flamme au poing	«Բոց բռունցքի մեջ»
1918	Ժորժ Դյուամել	Civilisation	«Քաղաքակրթություն»
1919	Մարսել Պրուստ	A l'ombre des jeunes filles en fleurs	«Ծաղկող աղջիկների ստվերում»
1920	Էռնեստ Պերոշոն	Nêne	«Նեն»
1921	Ռենե Մարան	Batouala	«Բատուալա»
1922	Անրի Բերո	Le vitriol de la lune և Le martyre de l'obèse	«Լուսնային թույն»
1923	Լյուսյեն Ֆաբր	Rabevel ou Le mal des ardents	«Ռոբվել կամ այրվողների ցավը»
1924	Թերրի Սանդր	Le Chèvrefeuille, le Purgatoire, le Chapitre XIII	«Ցախկեռաս, քավարան, գլուխ XIII»
1925	Մորիս Ժենևուա	Raboliot	«Ռաբոլիո»
1926	Անրի Դեբերլի	Le supplice de Phèdre	«Պյատա Ֆեդրի»
1927	Մորիս Բեդել	Jérôme 60° latitude nord	«Ժերոմ 60° հյուսիսային լայնության»
1928	Մորիս Կոնստանտեն Վեյեր	Un Homme se penche sur son passé	«Մարդն իր անցյալի վրա»
1929	Մարսել Արլան	L'Ordre	«Կարգուկանոն»
1930	Անրի Ֆոկոնե	Malaisie	«Մալազիա»
1931	Ժան Ֆայյար	Mal d'amour	«Հիմար է սիրուց»
1932	Գի Մազելին	Les Loups	«Գայլեր»
1933	Անդրե Մալրո	La Condition humaine	«Մարդկային բախտ»
1934	Ռոժե Վերսել	Capitaine Conan	«Կապիտան Կոնանը»
1935	Ժոզեֆ Պեյր	Sang et Lumières	«Արյուն և լույս»
1936	Մակսենս վան դը Մեերշ	L'Empreinte de Dieu	«Աստծո հետքը»
1937	Շառլ Պլիսնյե	Faux passeports	«Կեղծ անձնագրեր»
1938	Անրի Թրուայա	L'Araigne	«Սարդ»
1939	Ֆիլիպ Էրիա	Les enfants gâtés	«Փչացած երեխաներ»
1940	Ֆրանսիս Ամբրիեր	Les grandes vacances	«Երկար արձակուրդ»
1941	Անրի Պուրրա	Vent de Mars	«Մարտյան քամի»
1942	Մարկ Բորրեդ	Pareil à des enfants	«Նման են երեխաների»
1943	Մարիուս Գրու	Passage de l'Homme	«Մարդու անցումը»
1944	Էլզա Տրիոլե	Le premier accroc coûte 200 Francs	«Տուգանք 200 ֆրանկ» ժողովածու
1945	Ժան-Լուի Բորի	Mon village à l'heure allemande	«Իմ գյուղը գերմանական ժամանակներում»
1946	Ժան Ժակ Գոթյե	Histoire d'un Fait divers	«Մի արկածի պատմություն»
1947	Ժան Լուի Կյուրտիս	Les Forêts de la Nuit	«Գիշերային անտառներ»
1948	Մորիս Դրյուոն	Les grandes familles	«Հայտնի ընտանիքներ»
1949	Ռոբեր Ժան Ժորժ Մերլ	Week-end à Zuydcoote	«Ազատ օրերը օվկիանոսի ափին»
1950	Պոլ Կոլեն	Les jeux sauvages	«Վայրի խաղեր»
1951	Ժյուլյեն Գրակ	Le Rivage des Syrtes	«Սիրտի ափը» (հրաժարվել է մրցանակից)
1952	Բեատրիս Բեկ	Léon Morin, prêtre	«Լեոն Մորենը` հոգևորականը»
1953	Պիեռ Գասկար	Les Bêtes	«Մեռյալների ժամանակը»
1954	Սիմոնա դը Բովուար	Les Mandarins	«Մանդարիններ»
1955	Ռոժե Իկոր	Les eaux mêlées	«Խառնված ջրեր»
1956	Ռոմեն Գարի	Les racines du ciel	«Երկնքի արմատները»
1957	Ռոժե Վայան	La Loi	«Օրենք»
1958	Ֆրանսիս Վալդեր	Saint-Germain ou la négociation	«Սեն-Ժերմեն»
1959	Անդրե Շվարց-Բարտ	Le dernier des Justes	«Սրբակենցաղներից վերջինը»
1960	Վինտիլա Գորիա	Dieu est né en exil	«Աստված ծնվել է աքսորում»
1961	Ժան Կո	La pitié de Dieu	«Աստծո խենթերը»
1962	Աննա Լանգֆյուս	Les bagages de sable	«Ավազե բեռ»
1963	Արման Լանու	Quand la mer se retire	«Երբ ծովը նահանջում է»
1964	Ժորժ Կոնշոն	L'Etat sauvage	«Վայրի պետություն»
1965	Ժակ Բորել	L'Adoration	«Պաշտամունք»
1966	Էդիոնդա Շառլ-Լու	Oublier Palerme	«Մոռանալ Պալերմոն»
1967	Անդրե Պիեռ դը Մանդյարգ	La Marge	«Դատարկություն»
1968	Բեռնար Կլավել	Les fruits de l'hiver	«Ձմեռային մրգեր»
1969	Ֆելիսեն Մարսո	Creezy	«Կրիզի»
1970	Միշել Տուռնե	Le Roi des Aulnes	«Անտառի արքան»
1971	Ժակ Լորան	Les Bêtises	«Հիմարություններ»
1972	Ժան Կարյեր	L'Epervier de Maheux
1973	Ժակ Շեսսե	L'Ogre	«Մարդակերը»
1974	Պասկալ Լենե	La Dentellière	«Ասեղնագործողը»
1975	Էմիլ Աժար (Ռոմեն Գարի)	La vie devant soi	«Ողջ կյանքն առջևում է»
1976	Պատրիկ Գրենվիլ	Les Flamboyants	«Բոցավառվողները»
1977	Դիդյե Դեկուա	John l'enfer	«Ջոն-Դժոխք»
1978	Պատրիկ Մոդիանո	Rue des boutiques obscures	«Մութ խանութների փողոցը»
1979	Անտոնին Մայե	Pélagie la Charette	«Pélagie la Charette»
1980	Իվ Նավար	Le Jardin d'acclimatation	«Գազանանոց»
1981	Լյուսյեն Բոդար	Anne Marie	«Աննա-Մարիա»
1982	Դոմինիկ Ֆերնանդեզ	Dans la main de l'Ange	«Հրեշտակի ափին»
1983	Ֆրեդերիկ Տրիստան	Les égarés	«Մոլորյալ հոգիներ»
1984	Մարգերիտ Դյուրաս	L'Amant	«Սիրեկանը»
1985	Յան Կեֆելեկ	Les Noces barbares	«Բարբարոսական հարսանիքներ»
1986	Միշել Գոստ	Valet de nuit	«Գիշերային ծառա»
1987	Տախար Բենժելուն	La Nuit sacrée	«Սուրբ գիշեր»
1988	Էրիկ Օրսեննա	L'Exposition coloniale	«Գաղութային ցուցահանդես»
1989	Ժան Վոտրեն	Un grand pas vers le Bon Dieu	«Մեծ քայլ բարի Աստծուն ընդառաջ»
1990	Ժան Ռուո	Les Champs d'honneur	«Փառքի հովիտ»
1991	Պիեռ Կոմբեսկո	Les Filles du Calvaire	«Գոլգոֆի աղջիկները»
1992	Պատրիկ Շամուազո	Texaco
1993	Ամին Մաալուֆ	Le Rocher de Tanios	«Տանիոսի ժայռը»
1994	Դիդյե Վան Կովելեր	Un Aller simple	«Միակ ուղին»
1995	Անդրեյ Մակին	Le Testament français	«Ֆրանսիական կտակ»
1996	Պասկալ Ռոզ	Le Chasseur Zéro	«Զրո որսորդը»
1997	Պատրիկ Ռամբո	La Bataille	«Պայքար»
1998	Պոլ Կոնստան	Confidence pour confidence	«Խոստովանություն խոստովանության դիմաց»
1999	Ժան Էշնոզ	Je m'en vais	«Ես գնում եմ»
2000	Ժան-Ժակ Շուլ	Ingrid Caven	«Ինգրիդ Կավեն»
2001	Ժան-Կրիստոֆ Ռուֆեն	Rouge Brésil	«Կարմիր Բրազիլիա»
2002	Պասկալ Կինյար	Les Ombres errantes	«Թափառող ստվերներ»
2003	Ժան-Պիեռ Ամետ	La maîtresse de Brecht	«Բրեխտի սիրուհին»
2004	Լորան Գոդե	Le Soleil des Scorta	«Սկորտների արևը»
2005	Ֆրանսուա Վեյերգան	Trois jours chez ma mère	«Երեք օր մորս մոտ»
2006	Ջոնաթան Լիտել	Les Bienveillantes	«Բարի կամքի տերերը»
2007	Ժիլ Լերուա	Alabama song	«Ալաբամայի երգը»
2008	Ատիկ Ռախիմի	Syngué Sabour։ La pierre de patience	«Սինգե Սաբուր. Համբերության քարը»
2009	Մարի Նդյայ	Trois femmes puissantes	«Երեք ուժեղ կանայք»
2010	Միշել Ուելբեք	La Carte et le territoire	«Քարտեզ և տարածություն»
2011	Ալեքսիս Ժոննի	L'Art français de la guerre	«Պատերազմի ֆրանսիական արվեստը»
2012	Ժերոմ Ֆերարի	Le Sermon sur la chute de Rome	«Ասք Հռոմի անկման մասին»[34]
2013	Պիեռ Լեմետր	Au revoir là-haut	«Կտեսնվենք վերևում»
2014	Լիդիա Սալվեր	Pas pleurer
2015	Մաթիաս Էնար	Boussole
2016	Լեյլա Սլիմանի	Chanson douce	Իդեալական դայակ
2017	Էրիկ Վյույյար	L’Ordre du jour	«Օրվա կարգը»
2018	Նիկոլյա Մատիե	Leurs enfants après eux	«Նրանց երեխաներն իրենցից հետո»
2019	Ժան Պոլ Դյուբուա	Tous les hommes n’habitent pas le monde de la même façon	«Ոչ բոլորն են աշխարհում ապրում միանման»
2020	Էրվե Լե Տելլե	L'anomalie	«Անոմալիա»
2021	Մոհամեդ Մբուգար Սառ	La plus secrète mémoire des hommes	«Մարդկանց ամենանվիրական հուշը»