Բենզիլբենզոատ

Բենզիլբենզոատ, վաճառվում է Սկաբանկա բրենդի անվան տակ, համարվում է բուժում և միջոց միջատների դեմ^[1]։ Որպես բուժման միջոց` այն օգտագործվում է քոսը և ոջիլը բուժելու համար^[2]։ Քոսի համար սովորաբար նախընտրելի է պերմետրինը կամ մալաթիոնը^[3]։ Այն օգտագործվում է մաշկի համար որպես լոսյոն^[2]։ Սովորաբար անհրաժեշտ է լինում կիրառել երկուսից երեք անգամ^[2]։

Բենզիլբենզոատ
Նույնացուցիչներ
CAS համար	120-51-4
PubChem CID	2345
DrugBank	DB00676
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID8029153
ECHA InfoCard	100.004.003
դ ք խ

Կողմնակի ազդեցություն կարող է լինել մաշկի գրգռվածությունը^[2]։ Այն խորհուրդ չի տրվում օգտագործել երեխաների համար^[3]։ Այն նաև օգտագործվում է կենդանիների համար, սակայն այն համարվում է թունավոր նաև կատուների համար^[1], քանի որ նրա ազդման մեխանիզմը այնքան էլ պարզ չէ^[4]։

Բենզիլբենզոատը առաջին անգամ բժշկական տեսանկյունից ուսումնասիրվել է 1918 թվականին^[1]։ Այն գրանցված է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության՝ հիմնական և արդյունավետ դեղամիջոցների ցանկում՝ որպես ամենաարդյունավետ և անվտանգ դեղամիջոց, որն անհրաժեշտ է առողջապահական համակարգում^[5]։ Բենզիլբենզոատը հասանելի է որպես ունիվերսալ բուժում^[3]։ Մեծածախ գնման դեպքում զարգացող երկրներում արժեքը կազմում է մոտավորպես 0.21 - 0.53 ԱՄՆ դոլար՝ 100 մլ-ի համար^[6]։ Միացյալ նահանգներում այն հասանելի չէ բժշկության մեջ^[1]։ Միացյալ թագավորությունում Առողջապահության պետական կազմակերպությունը դեղամիջոցի համար սահմանել է հետևյալ գինը՝ 500 մլ դեղաչափի համար 2.50 £^[3]։

Կիրառում

Բժշկության մեջ

Բենզիլբենզոատը մարդկանց համար արդյունավետ և մատչելի միջոց է՝ տեղային քոսի բուժման համար^[7]։ Այն ունի ընդլայնող ու հակասպազմատիկ ազդեցություն և մտնում է բրոնխիալ ասթմայի և կապույտ հազի համար նախատեսված դեղամիջոցների բաղադրության մեջ^[8]։ Ինչպես նաև օգտագործվում է հիպոգոնադիզմի բուժման ժամանակ՝ որոշ դեղամիջոցներում օգտագործելով որպես տեստոստերոնի փոխարինող^[9]։

Բենզիլբենզոատը անասնաբուժական հիվանդանոցներում օգտագործում են քոսի դեմ^[10]։

Ոչ բժշկական

Բենզիլբենզոատը համարվում է վանող միջոց՝ տզերի, մժեղների համար^[10]։ Այն նաև օգտագործվում է երանգային նյութ, լուծողական նյութ ցելյուլոզի արտադրությունում, օծանելիքի արտադրությունում՝ որպես հոտը ֆիքսող նյութ^[11]։

Կողմնակի ազդեցություններ

Բենզիլբենզոատն ունի ցածր տոքսիկություն լաբորատոր կենդանիների վրա։ Այն արագ հիդրոլիզվում է բենզոյաթթվի և բենզիլ սպիրտի հետ։ Բենզիլ սպիրտը հետագայում վերածվում է բենզոյաթթվի։ Կոնյուգացված բենզոյաթթուն (հիպուրոնաթթուն և գլյուկուրոնիդը բենզոյաթթվի) արագ անցնում է մեզի մեջ^[1]։ Մեծ դեղաչափերը լաբորատորիայի կենդանիների մոտ հանգեցնում է գերգրգռվածության, կոորդինացիայի կորստի, ատաքսիայի (համաչափ շարժումներ կատարելու կարողության կորուստ), ջղաձգության, շնչառական կաթվածի^[10]։

Քոսի դեմ պայքարելու համար, տեղային օգտագործման ժամանակ բենզիլբենզոատը կարող է առաջացնել մաշկի գրգռվածություն^[7]։ Դեղամիջոցի չարաշահման արդյունքում հնարավոր է դիտվի ալերգիկ ռեակցիա, նաև եղնջացանի առաջացում^[12][13]։

Որոշ դեղամիջողներում այն օգտագործում են որպես տեստոստերոնին փոխարինող, սակայն Ավստրալիայում բենզիլբենզոատը հայտարարել են անաֆիլաքսիայի պատճառ^[14]։ Բայերը այս տվյալը բժշկական աշխատողների համար ներառում է որպես տեղեկություն, որպեսզի բժիշկները իմանան «դեղի ալերգիկ լուրջ ռեակցիաներ առաջացնելու պոտենցիալի» մասին^[9]։

Քիմիա

Բենզիլբենզոատը C₆H₅CH₂O₂CC₆H₅ բանաձևով օրգանական միացություն է։ Այն բարդ էսթեր է՝ կազմված բենզիլ սպիրտից և բենզոյաթթվից։ Այն մածուցիկ հեղուկի կամ կոշտ փաթիլների տեսքով է, քաղցր-բալզամիկային բույրով։ Այն առաջանում է բույսերի ծաղիկների մեծամասնության մոտ (օրինակ բրաբիոնի, հակինթի) և մտնում է բալզամների բաղադրության մեջ^[11][15]։

Արտադրություն

Բենզիլբենզոատը ստանում են նատրիումի բենզոատի և բենզիլ սպիրտի փոխազդեցությունից, կամ մեթիլ բենզոատի և բենզիլ սպիրտի տրանսէսթերացման եղանակով^[8]։ Սա բենզոյաթթվի սինթեզի ռեակցիայի արդյունքն է՝ տոլուոլի օքսիդացման միջոցով^[11]։ Այն կարող է ստացվել նաև Տիշչենկոյի ռեակցիայի միջոցով, օգտագործելով բենզալդեհիդ և նատրիումի բենզիլատ(ստացվել է նատրիումից և բենզիլ սպիրտից)՝ որպես կատալիզատոր^[16]։

Ծանոթագրություններ

1. Knowles, Charles O. (1991). «22.4.2 Benzyl Benzoate». In Hayes, Wayland J.; Laws, Edward R. (eds.). Handbook of Pesticide Toxicology, Volume 3: Classes of Pesticides. Academic Press. էջեր 1505–1508. ISBN 0123341639.
2. WHO Model Formulary 2008 (PDF). World Health Organization. 2009. էջ 311. ISBN 9789241547659. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
3. British national formulary : BNF 69 (69 ed.). British Medical Association. 2015. էջ 836. ISBN 9780857111562.
4. Bowman, Dwight D. (2009). Georgis' Parasitology for Veterinarians (անգլերեն). Elsevier Health Sciences. էջ 262. ISBN 1416044124.
5. «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)» (PDF). World Health Organization. April 2015. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
6. «Benzyl Benzoate». International Drug Price Indicator Guide. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-01-22-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
7. D.A. Burns (2010), «Diseases Caused by Arthropods and Other Noxious Animals», in Tony Burns; և այլք: (eds.), Rook's Textbook of Dermatology, vol. 2 (8th ed.), Wiley-Blackwell, էջ 38.41
8. Brühne, Friedrich; Wright, Elaine (2000 թ․ հունիսի 15). «Benzyl Alcohol». Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley. doi:10.1002/14356007.a04_001.
9. «Nebido Monograph – Information for Health Care Professionls». Bayer. 2016. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
10. Shaikh, Jamaluddin (2005). «Benzyl Benzoate». In Wexler, Philip (ed.). Encyclopedia of Toxicology. Vol. 1 (2nd ed.). Elsevier. էջեր 264–265.
11. Maki, Takao; Takeda, Kazuo (2000 թ․ հունիսի 15). «Benzoic Acid and Derivatives». Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley. doi:10.1002/14356007.a03_555.
12. «Benzocaine-Benzyl Benzoate Topical: Side Effects». WebMD. 2016. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
13. «Benzyl Benzoate (Topical route)». PubMed Health at the United States National Library of Medicine. 2016 թ․ հոկտեմբերի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
14. Ong, G. S. Y.; Somerville, C. P.; Jones, T. W.; Walsh, J. P. (2012). «Anaphylaxis Triggered by Benzyl Benzoate in a Preparation of Depot Testosterone Undecanoate». Case Rep Med. 2012. doi:10.1155/2012/384054. PMC 3261473. PMID 22272209. 384054. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 16-ին.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
15. Fahlbusch, Karl-Georg; Hammerschmidt, Franz‐Josef; Panten, Johannes; Pickenhagen, Wilhelm; Schatkowski, Dietmar; Bauer, Kurt; Garbe, Dorothea; Surburg, Horst (2003 թ․ հունվարի 15). «Flavors and Fragrances». Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley. doi:10.1002/14356007.a11_141.
16. Brühne, Friedrich; Wright, Elaine (2011 թ․ հոկտեմբերի 15). «Benzaldehyde». Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley. doi:10.1002/14356007.a03_463.pub2.