Վոյցեխ Գերսոն

Վոյցեխ Գերսոն (լեհ.՝ Wojciech Gerson, հուլիսի 1, 1831(1831-07-01)^{[1][2][3][…]}, Վարշավա, Ռուսական կայսրություն^[4] - փետրվարի 25, 1901(1901-02-25)^{[1][2][3][…]}, Վարշավա, Ռուսական կայսրություն^[4]), 19-րդ դարի կեսերի լեհ անվանի նկարիչ, լեհական ռեալիստական կերպարվեստի ականավոր ներկայացուցիչ, նաև՝ երախտավոր մանկավարժ, Վարշավայի գեղարվեստի դպրոցի երկարամյա պրոֆեսոր^[5], ով իր վարպետությունը փոխանցել է լեհական գեղարվեստի հետագա լուսատուներին՝ «Երիտասարդ Լեհաստան» շարժման մի ամբողջ շարք նեոռոմանտիկ ներկայացուցիչների, ներառյալ Յուզեֆ Խելմոնսկուն, Լեոն Վիչուլկովսկուն, Վլադիսլավ Պոդկովինսկուն^[6], Յուզեֆ Պանկևիչին, Աննա Բիլինսկա-Բոհդանովիչին, Անտոնի Պիոտրովսկուն^[7]։ Նա միաժամանակ մամուլում հանդես է եկել որպես արվեստի մեկնաբան և, բացի այդ, կազմախոսության մի գիրք է հրատարակել նկարիչների համար^[6]։ Վոյցեխ Գերսոնի մեծ թվով ստեղծագործություններ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ թալանվել են նացիստների կողմից և այլևս չեն հայտնաբերվել^[8]։

Վոյցեխ Գերսոն լեհ.՝ Wojciech Gerson
Ծնվել է	հուլիսի 1, 1831(1831-07-01)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Վարշավա, Ռուսական կայսրություն[4]
Վախճանվել է	փետրվարի 25, 1901(1901-02-25)[1][2][3][…] (69 տարեկան)
Մահվան վայր	Վարշավա, Ռուսական կայսրություն[4]
Քաղաքացիություն	Լեհաստան և  Ռուսական կայսրություն
Կրթություն	Վարշավայի գեղարվեստի դպրոց և Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա
Մասնագիտություն	նկարիչ, արվեստագետ, նկարազարդող, վիմագրող և մանկավարժ
Ոճ	ռոմանտիզմ
Թեմաներ	գեղանկարչություն
Աշակերտներ	Adrianna Stromfeld-Mikulska? և Maria Gażycz?
Ներշնչվել է	Լեոն Կոնիե
Հայր	Wojciech Gerson?
Զավակներ	Maria Gerson-Dąbrowska?[4]
Wojciech Gerson Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Վոյցեխ Գերսոնը 1844 թվականին ընդունվել և վեց տարի անց փայլուն կերպով ավարտել է Վարշավայի գեղարվեստի դպրոցը։ Այնուհետև խորամուխ է եղել պատմական թեմաներով նկարչության գաղտնիքների ու նրբությունների մեջ՝ Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիայում, որն ավարտել է արծաթե մեդալով։ Ուսումնառությունը շարունակել է Փարիզում՝ աշակերտելով Կոգնիտին և այլոց։ Վերադառնալով Վարշավա՝ 1865 թվականից սկսել է նկարչության դասեր տալ, նախ՝ իր իսկ արվեստանոցում, այնուհետև՝ Վարշավայի գեղարվեստի դպրոցում, որը որոշ ժամանակ անց վերափոխվեց գեղարվեստի ակադեմիայի։ 1872 թվականին նրան շնորհվել է պրոֆեսորի կոչում։ 1873 թվականին նա արժանացել է նաև Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիայի ակադեմիկոսի, 1878-ին՝ պրոֆեսորի կոչման^[9]։

Գերսոնն իրեն դրսևորել է նաև որպես հմուտ ճարտարապետ և արվեստաբան-քննադատ; Բայց Լեհաստանում նրան գնահատում են որպես պատմահայրենասիրական թեմաներով ստեղծագործությունների, գյուղական կյանքը պատկերող գործերի, բնանկարների վարպետ հեղինակի։ Նրա աշխատանքները պահվում ու ցուցադրվում են Վարշավայի ազգային թանգարանում, Վերին Սիլեզիայի թանգարանում և Լեհաստանի ազգային թանգարանի մի շարք մասնաճյուղերում, ինչպես նաև մի քանի եկեղեցիներում^[10]։

Գրականություն

• С. Н. Кондаков (1915). Юбилейный справочник Императорской Академии художеств. 1764-1914 (ռուսերեն). Vol. 2. էջ 47.

Պատկերասրահ

• 
  Լիտվայի մկրտությունը
• 
  Կազիմեժ Օդնովիցել
• 
  Կոսցյուշկո
• 
  Պշեմիսլավ Երկրորդի մահը
• 
  Կազիմեժ Մեծը և հրեաները

Գերմանացիների թալանած արվեստի գործերի ընտրանու արխիվային լուսանկարներ

• 
  Առավոտ
• 
  Երեկո
• 
  Պտտահողմ
• 
  Եղանակ
• 
  Լոկիտեկ արքան Սկալկիում

Ծանոթագրություններ

1. RKDartists (նիդերլ.)
2. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
3. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
4. Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)
5. Janina Zielińska (2012). «Gerson, Wojciech». Grove Art Online. Oxford University Press. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
6. «Wojciech Gerson». Pinakoteka Zascianek.pl (Polish). Encyklopedia PWN, Warszawa 1974. 2012. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 6-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
7. Ангелова, Леонора (2002). «Антони Пьотровски – свидетел и хроникьор на княжеското време». Antoni Piotrowski – witness and chronicler of the Imperial period – by Leonora Angelova (Bulgarian). АРТ. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 15-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
8. «Gerson, Wojciech». Obrazy zaginione podczas II wojny światowej. Sztuka zaprasza.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
9. Irena Kossowska, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk (2004 թ․ դեկտեմբեր). «Wojciech Gerson» (Polish). Instytut Adama Mickiewicza Culture.pl. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 15-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
10. «Wojciech Gerson (July 1, 1831 - February 25, 1901)». Obrazy malarza. Artyzm.com. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 7-ին.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վոյցեխ Գերսոն» հոդվածին։