Վլադ III (ռումիներեն՝ Vlad Țepeș [Վլադ Ցեպեշ], հայտնի է նաև որպես Վլադ Դրակուլա, Կոմս Դրակուլա, ոչ վաղ քան 1428 և ոչ ուշ քան 1431 կամ դեկտեմբեր 1431, Սիգիշոարա, Մուրեշ, Ռումինիա - դեկտեմբերի 14, 1476, Բուխարեստ, Վալախիա), Վալախիայի իշխանը 1448 թ.-ին, 1456-1462 թթ. և 1476 թ.-ին, Սբ. Գևորգի միաբանության ասպետ։ Իշխանության օրոք պայքարել է Օսմանյան կայսրության հետագա ընդլայնման դեմ։
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դրակուլա
Վլադ III Vlad III | |
|---|---|
| Վալախիայի իշխան | |
 | |
| Իշխանություն | 1448, 1456–1462, 1476–1477 |
| Տիտղոսներ | Սբ. Գևորգի միաբանության ասպետ |
| Ծնվել է՝ | 1428–1431 |
| Ծննդավայր | Սիգիշոարա, Մուրեշ, Ռումինիա |
| Մահացել է՝ | Դեկտեմբերի, 1476 – հունվար, 1477 մարդասպանություն[1] |
| Վախճանի վայր | Բուխարեստ, Վալախիա |
| Snagov Monastery | |
| Երկիր | Վալախիա |
| Հարստություն | Դրակուլեշտի |
| Նախորդ | Վլադիսլավ II Վլադիսլավ II Բասարաբ III |
| Թագավորական Տուն | Դրակուլ |
| Տոհմ | House of Drăculești? |
| կառավարիչ | |
| Հայր | Վլադ II Դրակուլ |
| Մայր | Vasilissa?[2] |
| Երեխաներ | Միհնյա Ռաու[2] |
| Հավատք | ուղղափառություն |
| Ստորագրություն |  |
Համարվում է Բրեմ Սթոքերի «Դրակուլա» վեպի գլխավոր կերպարի իրական նախատիպը։ Վլադ Դրակուլան ունեցել է մի հիվանդություն, ըստ որի նա չպետք է արևի տակ լիներ, այլապես նրա մաշկը կքայքայվեր։ Այդ հիվանդության ժամանակ նաև արյան ծարավ է առաջանում մարդկանց մոտ, դա էր պատճառը որ նա միայն գիշերներն էր շրջում իր երկրով և խմում մարդկանց արյուն։ Սա շատ հազվադեպ հիվանդություն է, որը հանդիպում է մինչև օրս։
Դրակուլա մականունը
Բոլոր հետազոտողները համաձայն են, որ Դրակուլ մականունը ժառանգել է իր հորից՝ Վլադ 2-րդ-ից, ով եղել Սբ. Գևորգի միաբանության (Վիշապի միաբանություն) ասպետ։ Միաբանության ասպետներն իրենց հագուստի վրա պետք է կրեին վիշապի նշան, սակայն Վլադ 3-րդի հայրը, ընդգծելով իր պատկանելությունը միաբանությանը, իր հատած ոսկե դրամների վրա դրոշմեց վիշապի պատկեր։ Այդ դրամները լայն տարածում գտան Վալախիայում և մականվան պատճառ դարձան, որն այնուհետև ժառանգեց Վլադ 3-րդը։
Երիտասարդ տարիքում Վլադ 3-րդը հորից ժառանգեց Դրակուլ մականունն առանց որևէ փոփոխության։ Սակայն ավելի ուշ, նրա մականվան վերջում ավելացավ «ա» տառը, քանի որ այն ժամանակ նա արդեն հայտնի էր այդ մականվամբ[3]։
Կա կարծիք, որ «Դրակուլա» ռումիներենից թարգմանաբար նշանակում է «վիշապի որդի» կամ «սատանայի որդի»[4], սակայն ռումինացի պատմաբանները հերքում են այն կարծիքը, որ վերջին «ա» տառը «Դրակուլ» բառին կարող է տալ լրացուցիչ իմաստ[4][5]։
Ցեպեշ մականունը
«Ցեպեշ» մականունը Վլադ 3-րդը ստացել է իր մահից 30 տարի անց։ Այն թուրքերի կողմից նրան տրված քազըքը (թուրք. Kazıklı թուրք. kazık [քազըք]` «ցից» բառից) մականվան թարգմանությունն էր։ Իր կյանքի ընթացքում Վլադ 3-րդին չեն անվանել «Ցից հանող» ո՛չ Վալախիայում, ո՛չ Հունգարիայում, ո՛չ էլ այլ եվրոպական երկրներում։ Առաջին անգամ այս մականունը հանդիպում է 1506 թ. վալախական փաստաթղթերում։ Այս մականունը թուրքերը տվել են նրան մահից հետո, որպեսզի մարդիկ մտածեն, որ նա դաժան և անմարդկային առաջնորդ է, թեև թուրքերը շատ ավելի դաժան էին, քան Դրակուլան։ Ցեպեշ մականունը թարգմանվում է որպես «Ցից հանող»։
Ընտանիք
1437 թ. օգոստոսից մինչև 1439 թ. օգոստոսն ընկած ժամանակահատվածում ծնվում է Դրակուլայի եղբայր Ռադուն[6][7]։ Գրեթե նույն ժամանակ մահանում է նրանց մայրը, որից հետո հայրն ամուսնանում է Կոլցունա անունով մի կնոջ հետ։ Ծնվում է Դրակուլայի ևս մեկ եղբայր, ով հետագայում հայտնի է դառնում որպես Վլադ Վանական։
Քաղաքական իրավիճակը
1442 թ. գարնանը Դրակուլայի հայրը վիճում է Յանոշ Խունյադիի հետ, ով այդ ժամանակ հանդիսանում էր Հունգարիայի փաստացի առաջնորդը։ Վեճի արդյունքում Յանոշը որոշում է Վալախիայում իշխանության բարձրացնել Բասարաբ 2-րդին։ 1442 թ. ամռանը Դրակուլայի հայրը մեկնում է Թուրքիա՝ սուլթան Մուրատ 2-րդից օգնություն խնդրելու, սակայն ստիպված է լինում մնալ այնտեղ 8 ամիս։ Այդ ընթացքում Հունգարիայում հաստատվում է Բասարաբ 2-րդը, իսկ Դրակուլան ընտանիքի հետ միասին ստիպված է լինում թաքնվել։ 1443 թ. Դրակուլայի հայրը վերադառնում է Թուրքիայից՝ թուրքական զորքերի հետ միասին և գահընկեց է անում Բասարաբ 2-րդին։ Յանոշ Խունյադին չի խոչընդոտում դրան, քանի որ թուրքերի դեմ արշավանքի էր պատրաստվում։
Կյանքի վերջին տարիները
1475 թ. Վլադ 3-րդ Դրակուլան ազատ է արձակվում հունգարական բանտից և վերսկսում է մասնակցությունը թուրքերի դեմ արշավանքներին։ 1475 թ. նոյեմբերին հունգարական բանակի կազմում (որպես «արքայական կապիտան»` Մատյաշ թագավորի հրամանատարներից մեկը) մեկնում է Սերբիա, որտեղ 1476 թ. հունվար-փետրվար ամիսներին մասնակցում է թուրքական Շաբաց ամրոցի պաշարմանը։ 1476 թ. փետրվարին մասնակցում է Բոսնիայում թուրքերի դեմ պատերազմին, իսկ 1476 թ. ամռանը մեկ այլ «արքայական կապիտան» Շտեֆան Բատորիի հետ միասին Մոլդովայի իշխան Շտեֆան Մեծին օգնում է պաշտպանվել թուրքերից։
Ծանոթագրություններ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
