ՎԿ

ՎԿ^[2] (ռուս.՝ ВКонтакте, բառացի՝ կապի մեջ) (միջազգային անվանումը VK), Ռուսաստանի խոշորագույն սոցիալական ցանցն է, երկրորդ սոցիալական ցանցը՝ Բելառուսիայում, երրորդը՝ Ուկրաինայում, տասներկուերորդը՝ Հայաստանում և 60-րդը՝ ամբողջ աշխարհում^[3]։ 2012 թվականի դրությամբ կայքի օրական այցելուների թիվը հասնում է 38 միլիոնի^[4][5][6]։

Կայքի ռեյտինգը համաձայն alexa.com-ի 2012 թ. նոյեմբերի դրությամբ[3]
Երկիր	Տեղ
Բելառուս	1
Ռուսաստան	2
Ուկրաինա	3
Ղազախստան	5
Մոլդովա	9
Հայաստան	12
Ուզբեկստան	15
Ադրբեջան	15
Իսպանիա	106
Իտալիա	289
Գերմանիա	271
ԱՄՆ	610

ՎԿ
vk.com
Տեսակ	սոցիալական ցանց, կայք, հոսքային երաժշտական ծառայություն և առցանց համայնք
Երկիր	Ռուսաստան
Շտաբ կայան	Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան
Լեզու	ռուսերեն
Սեփականատեր	VK
Հեղինակ	Պավել Դուրով
Բացված	հոկտեմբերի 10, 2006[1]
Vkontakte Վիքիպահեստում

Կայքը հասանելի է տարբեր լեզուներով, ավելի հայտնի է ռուսախոս օգտատերերի շրջանում։ «ՎԿոնտակտը» թույլ է տալիս օգտվողներին ուղարկել նամակներ, ստեղծել խմբեր, հանրային էջեր և միջոցառումներ, փոխանակել լուսանկարներ, աուդիո ձայնագրություններ, տեսանյութեր, թեգեր, ինչպես նաև խաղալ բրաուզերային խաղեր։

2006 թվականի հոկտեմբերի 10-ին մեկնարկել է, սկզբից սոցիալական ցանցի որակների ռեսուրսները ստեղծվել են ուսանողների և ռուսական համալսարանների շրջանավարտների համար^[7], ավելի ուշ այն կոչվել է «ցանցում ժամանակակից, արագ և գեղագիտական հաղորդակցության միջոց»^[2]։ 2017 թվականի հունվարի տվյալներով օրական միջին լսարանը հասավ 87 714 854 այցելուների^[8], գրանցումը հասել է ավելի քան 410 միլիոն օգտվողների^[9]։ Ըստ SimilarWeb-ի տվյալների «ՎԿոնտակտը» աշխարհի 4 ամենահայտնի կայքերից մեկն է^[10]։

Գրասենյակները գտնվում են Սանկտ Պետերբուրգում, Մոսկվայում և Կիևում^[2]։ 2017 թվականի փետրվարին «ՎԿոնտակտի» գլխավոր տնօրեն դարձավ Անդրեյ Ռոգոզովը։

Անվան պատմություն

Կայքի անվան ընտրության համար եղել է երկու պատճառ^[11][12]։

1. Ստեղծող Պավել Դուրովը վերաիմաստավորել է «Լրիվ կոնտակտային տվյալներ» նախադասությունը, որը ցուցադրվել է ջինգլով «Эхо Москвы» ռադիոկայանում։
2. Տարբերակների միջև փնտրել են անուններ, որը պետք է ասոցացված չլինի կայքի որոշակի սոցիալական կատեգորիաների և դասակարգերի հետ։ Դրա համար իդեալական է համարվել «Կոնտակտ» բառը։

2012 թվականին սոցիալական ցանցի հիմնադիրներից Լև Լևիևը հարցազրույց է տվել «Իզվեստիա» ամսագրին ասելով, որ անունների տարբերակներից մեկը Studlist.ru-ում եղել է գործարկման փուլում։ Ավելի ուշ, սակայն, այս տարբերակը փակվել է, քանի որ այն նախատեսված է եղել միայն որոշակի լսարանային նախագծում^[13]։

Սեփականատերեր

Ըստ J.P. Morgan & Co. կոմերցիոն հաստատության, 2011 թվականի օգոստոսին «ՎԿոնտակտ» ընկերության բաժնետերերն են՝ Mail.ru Group (39,99 %), Միրիլաշվիլի ընտանիք (40 %), Պավել Դուրով (12 %), Լև Լևիև (8 %)^[14]։

Դուստր նախագծեր

• «В Кадре» (Վկադրե) - հանրային վիդեոծառայություն, բացվել է 2007 թվականի հոկտեմբերին^[15]։ 2010 թվականին ծառայությունը փակվեց, անձնակազմը բաց թողնվեց^[16]։
• «В штате» (Վշտատե) - սոցիալական կայք, նախատեսված թափուր աշխատատեղեր և ռեզյումե տեղադրելու համար։ Թողարկվել է 2008 թվականի հունիսին Պավել Դուրովի և Անդրեյ Ուրուսովի կողմից^[17]։ Ըստ կայքից վերցված տեղեկությունների, 2013 թվականի սկզբին կայքում տեղակայված էր ավելի քան 2,7 միլիոն ռեզյումե^[18]։

Պատմություն

2006 թվական

2006 թվականի ամռանը գործել է ծրագրի ալֆա տարբերակը։ Սեպտեմբերին սկսվել է բետա թեստավորման փուլը^[19]։ 2006 թվականի հոկտեմբերի 1-ին vkontakte.ru-ում եղել է դոմեյնային գրանցում^[20] (սկզբնապես՝ ООО «Гарантпей»^[21], հետո վերագրանցվեց ООО «В Контакте»^[22]): Պաշտոնական օրը համարվել է 2006 թվականի հոկտեմբերի 10-ը, երբ հայտնվել է առաջին ցանցային գործունեությունները^[23]։ Նոյեմբերի 22-ին Սանկտ Պետերբուրգի պետական համալսարանի ուսանողական համաժողովը՝ spbgu.ru, որտեղ նաև եղել է սեփականատեր Պավել Դուրովը, հրատարակել են «Փակ հավելվածի...ֆորումի» գործադրման մասին^[24]։ Ծրագիրը այդ ժամանակ փակ էր՝ գրանցումը շարունակելու էր լինել հասանելի բոլոր ուսանողներին առանց բացառության և պարտադիր նշելու էին իրական անունը և ազգանունը^[19][24]։

Նոյեմբերի վերջին արդեն բաց անվճար գրանցում էր գործում։ Միաժամանակ այն հեռարձակվել է գովազդային խմբով՝ ներգրավվելով նոր օգտվողների։ Առավել ակտիվ հովանավորներին հանձնվեցին Apple: iPod video, iPod nano, iPod shuffle արտադրանքների մրցանակներ^[19]։

2007 թվական

2007 թվականին «ՎԿոնտակտը» արագընթաց կերպով ձեռք բերեց հայտնիություն։ Տեղեկացնելով, որ փետրվարի վերջից մինչև նոյեմբեր օգտվողների թիվը 100 հազարից^[25] հասել է 3 մլն-ի^[26]։ Ըստ alexa.com-ի տվյալների՝ «Վկոնտակտը» հաճախելիությամբ հաջորդաբար շրջանցել է ներկա «Օդնոկլասնիկի» սոցիալական ցանցին^[27], չինական Xiaonei-ին և հավասարվել գերմանական StudiVZ-ին^[28]։ Տարվա արդյունքները ամփոփելուց հետո Ռուսաստանի կայքերում «Վկոնտակտեն» գլխավորել է էջում դիտումների քանակով և տեղեկատվության բերման ծավալով։ Հայտնիությամբ զբաղեցրել է 2-րդ տեղը ռուսական կայքերում, ինչպես նաև առաջատար դիրքը ԱՊՀ երկրներում (4-րդը՝ Ղազախստանում, 7-ը՝ Բելառուսում, 10-ը Ուկրաինայում)^[29]։ Կայքը զբաղեցրես երկրորդ տեղը Ռուսական կայքերի քվեարկությունում և bash.org.ru ժամանցային կայքի սանդղաշարքում ստանալով մրցանակ^[30]։

«Ведомости» ամսագիրը, Իրավաբանական անձերի ընդհանուր պետական ցուցակի (ռուս.՝ ЕГРЮЛ) հղումով, հրապարակելով ООО «Վկոնտակտեի» հիմնադիրների ցուցակ, ովքեր ցուցակագրվել են 2007 թվականի հունվարի 19-ին՝ Վյաչեսլավ Միրիլաշվիլին (60 %) և նրա հայրը գործարար Միխայել Միրիլաշվիլին (10 %), Պավել Դուրով (20 %) և Լև Լևիև (10 %)^[31]։

2008 թվական

«ՎԿոնտակտեն» թողարկեց «Մասնագիտական կոնտակտեր» ծառայությունը, պաշտոնական ստորաբաժանումների իրավաբանական և ՏՏ ընկերությունների փնտրտուքների բարձր կարգով վարձատրվող աշխատող ֆինանսավորումը^[32][33]։

Փետրվարին հեռարձակվեց ծառայությունների կարծիքները և ծրագրերը^[34], ներկայացնելով SMS-ով վալեդացիայի վերանայված գնահատման համակարգը^[35], իսկ կայքը ինտերֆեյսով հասանելի դարձավ ուկրաիներեն^[36]։ Նույն պահին, alexa.com կայքի տվյալներով, «ՎԿոնտակտեն» դարձավ Ռուսաստանում ամենահայտնի ինտերնետային ռեսուրսը^[37], իսկ ուկրաինական ինտերնետային սեգմենտում կայքը զիջում էր միայն Google-ին և Mail.Ru-ին^[36]։

Մարտին հայտարարվեց ինտերնացիոնալային ռեսուրսների աշխատանքի մասին^[38], կայքը թողարկվեց WAP տարբերակով^[39] և նոր վիդեոյի փնտրման ծառայությամբ՝ ВКадре.ру, բացման նույն պահին հավաքելով ավելի քան 20 միլիոն տեսանյութեր^[40]։

Ապրիլի 1-ին, Ծիծաղի օրը, հայտնվեց «հայրենաբաղձ» ինտերֆեյս «Միությունում». նոր անվան հետ միասին հայտնվեց մանգաղ և մուրճ, իսկ բառապաշարը վերցվել է ԽՍՀՄ-ի ժամանակներից^[41]։

Ապրիլի սկզբին հայտարարվել է, որ ցանցից օգտվում է ավելի քան 10 մլն մարդ, ամեն օր այցելում են 600 միլիոն էջ։ Ապա հեռարձակվել է «հարցեր», ինչպես նաև «հավելվածներ» ծառայությունները, որոնք թույլ էին տալիս կայքին ավելացնել ինտերնացիոնալ ֆլեշ ծրագրեր^[42]։ Որոշ ժամանակ անց հայտնվեց սեփական կարգավորումների ընդլայնում^[43][44]։

Հունիսից մինչև հոկտեմբերի վերջը մրցույթ անցկացվեց, մշակված ծրագրերի API սկզբունքներով, որտեղ «ՎԿոնտակտեն» հաղթող ճանաչվեց, ամեն երկու շաբաթ սահմանելով Apple iPhone հեռախոսներում^[45][46]։

Հուլիսի 15-ին Մեդիա Պյուս ընկերության հետ կնքած պայմանագիրը չեղյալ համարվեց, որը կայքում զբաղված էր տարածելով բաներային գովազդներ^[47]։

Մեծ հայտնիությունը սոցիալական ցանցում հասցրեց նրան, որ սեպտեմբերի կեսին Յանդեքս ընկերությունը ավելացրեց հնարավորություն ստանալ ծանուցում «ՎԿոնտակտեից» իր «Յա.Օնլայն» մեսենջերի միջոցով^[48][49]։

Նոյեմբերի 5-ին հայտարարվեց ծրագրին մասնակցող 20 միլիոն մասնակիցների և ներածությունում խմբերի նորությունները արագ նշելու մասին^[50]։

Դեկտեմբերի սկզբին LiveInternet-ի ինքնուրույն վիճակագրության տվյալներով, ընկերություն հաճախում են ավելի շատ թվով օգտատերեր, քան «Օդնոկլասսնիկի» կայքը^[51]։

2009 թվական

«Վկոնտակետե» կայքը հունվարին չկրկնվող ռուս օգտատերերի թիվը անցավ 13,09 միլիոնից, ավելի քան «Օդնոկլասսնիկին»^[52]։ Ապրիլին «Վկոնտակտե» կայքը անցավ 14,3 միլիոն չկրկնվող օգտատերերը, իսկ «Օդնոկլասսնիկին»՝ 7,8 միլիոն, որը երկու անգամ քիչ է^[53]։

Սեպտեմբերի «Վկոնտակտեն» գնեց դոմեին vk.com ամբողջ ամենահեռավոր առաջխաղացումը համաշխարհային շուկայում։ Գումարի չափը չի հայտարարվել^[54]։

2010 թվական

2010 թվականի հոկտեմբերի 10, Պավել Դուրովը իր քսանվեցամյակին

Փետրվարի 2-ին կայքում արդեն գրանցվել էին 60 միլիոն օգտատերեր^[55]։ Հուլիսի օգտատերերի գրանցումների քանակը գերազանցեց ավելի քան 75 միլիոնը, օգոստոսի վերջին՝ 86 միլիոն, իսկ նոյեմբերի 24-ին՝ 100 միլիոն օգտատեր։

Ապրիլի 17-ին «Վկոնտակտեն» թողարկեց սեփական վճարման համակարգ^[56][57]։

Հունիսի 21-ին թողարկել է «ՎԿոնտակտեի» SMS ծանուցումները ստանալ նոր նամակների և իրադարձությունների հնարավորություն^[58]։ Ծառայությունը հասանելի է ՄՏՍ Ռուսաստանի բոլոր բաժանորդներին, իսկ հետո ավելացրեցին օպերատորներ Բիլայինին ու Մեգաֆոն Ռուսաստանին։ Նամակը գալիս էր 5605 համարով։

Սեպտեմբերի 20-ին հայտարարվել է վիջեթի արձակումը մեկնաբանությունների, նամակների և «Ինձ դուր է գալիս» կոճակի համար, ինչպես նաև արտահայտությունների գրառում LiveJournal օրագրում^[59]։

2010 թվականի աշնանը IPO Mail.Ru Group-ին պատրաստվելու ժամանակ (Digital Sky Technologies-ի) հայտնի դարձավ, որ ընկերությունը պատկանում է 24,99 %-ով սոցիալական ցանցի։ Դրանից հետո Mail.Ru Group-ը հնարավորություն ունեցավ գնել 7,5 %-ը $112,5 միլիոնով, այդպիսի հարցում, ամբողջ ընկերությանը գնահատեցին $1,5 միլիարդ^[60]։

Հոկտեմբերի 20-ի երեկոյան բոլոր օգտատերերի էջերում տեղեկայված է եղել միկրոբլոգի ռեժիմ, առանց հնարավոր ընտրության^[61]։ Օգտատերերի շրջանում դա առաջացրեց լուրջ հուզում, նրանք պահանջեցին վերականգնել հինը ինտերֆեյսը^{[62][63][64][65]}։

Դեկտեմբերի 30-ին հայտնվեց էջ, որով կարելի էր դիտել բոլոր ընկերների Ֆոտոալբոմնորը։ Ինչպես նաև հնարավորություն ստացան ավելացնել այլ տեսահոլովակներ YouTube-ից, RuTube-ից և այլ վիդեոհոսթինգներ իրենց վեդեոալբոմի մեջ^[66]։

Տես նաև

• Օդնոկլասնիկի
• Ֆեյսբուք

Գրականություն

• Леонтьев, В. П. Социальные сети: В контакте, Facebook и другие… [Текст] / Виталий Леонтьев. — М. : ОЛМА Медиа Групп, 2012. — 255 с.
• Леонтьев, В. П. Новейшая энциклопедия. Компьютер и интернет, 2013 [Текст] : [для всей семьи] / Виталий Леонтьев. — М. : ОЛМА медиа групп, 2012. — 959 с.
• Марченко, Н. Г. Социальная сеть «в контакте»: лингвопрагматический аспект : диссертация … кандидата филологических наук : 10.02.19 ; [Место защиты: Юж. федер. ун-т] — Ростов н/Д, 2013. — 160 с.
• Илья Варламов (2016 թ․ հունվարի 31). «Офис ВКонтакте». varlamov.ru. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.

Ծանոթագրություններ

1. https://www.lecourrierderussie.com/societe/2017/06/bloquage-telegram-messagerie-russe/
2. «О компании». ВКонтакте. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 23-ին.
3. Alexa.com (2012 թ․ մարտի 27). «Alexa-ի թոփ 500 միջազգային կայքերը։ VK կայքի տվյալները» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 27-ին.
4. LiveInternet.ru. Рейтинг сайтов(ռուս.)
5. Россияне больше всех сидят в социальных сетях(ռուս.)
6. Соцсеть «ВКонтакте» занялась продвижением браузера Chrome(ռուս.)
7. Павел Дуров (2007 թ․ հուլիսի 17). ««В Контакте миллион участников»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
8. Аудитория ВКонтакте — О сайте — ВКонтакте
9. «Каталог пользователей ВКонтакте». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 28-ին.
10. «Top Websites». SimilarWeb. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 16-ին.
11. Slon.ru (20 сентября 2011). ««Эхо Москвы» помогло Павлу Дурову придумать название сети Вконтакте». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին.
12. «Живой журнал» Владимира Варфоломеева (20 сентября 2011). «И тут мы наследили :)». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 23-ին.
13. «Сеть «В Контакте» могли назвать «Студилкой»». Известия (ռուսերեն). 2012 թ․ հուլիսի 16. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.
14. Ведомости: JPMorgan раскрыл совладельцев главной социальной сети рунета(ռուս.)
15. «В кадре. О сервисе»(ռուս.)
16. Проект «В кадре» был закрыт в 2010 году Արխիվացված 2013-01-13 Wayback Machine(ռուս.)
17. Профессиональные Контакты Արխիվացված 2013-01-05 Wayback Machine(ռուս.)
18. «В штате» - счётчик числа резюме на главной странице Արխիվացված 2013-01-09 Wayback Machine(ռուս.)
19. Павел Дуров (3 февраля 2007). ««Немного об истории „контакта"»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
20. «WHOIS Сервис RU-CENTER» (անգլերեն) — RU-CENTER — регистратор доменных имён. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
21. «История WHOIS по домену vkontakte.ru». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 16-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 14-ին.
22. ООО «В Контакте» в ЕГРЮЛ
23. 4 года ВКонтакте и мгновенный поиск — сообщение Павла Дурова в блоге ВКонтакте, посвящённое четырёхлетию сайта
24. Павел Дуров — Форум СПбГУ (22 ноября 2006). «Новая возможность на форуме, ВКонтакте». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
25. Павел Дуров (26 февраля 2007). ««100 000 участников»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23-ին.
26. Павел Дуров (18 ноября 2007). ««ВКонтакте три миллиона»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23-ին.
27. Павел Дуров (2007 թ․ ապրիլի 2). ««Нас уже 200 тысяч»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23-ին.
28. Павел Дуров (22 мая 2007). ««Нас полмиллиона»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23-ին.
29. Павел Дуров (31 декабря 2007). ««Итоги 2007 года»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23-ին.
30. Премия Рунета (27 ноября 2007). ««ТОП-100 Народного голосования»». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23-ին.
31. Роман Дорохов, Юлия Белоус, Глеб Крампец «Кто В Контакте» // Ведомости : газета. — 2008. — № 37 (2059).
32. «Профессиональные контакты». ВКонтакте. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23-ին.
33. Павел Дуров (16 января 2008). ««Профессиональные контакты»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23-ին.
34. Павел Дуров (14 февраля 2008). ««С днём св. Валентина!»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
35. Павел Дуров (23 февраля 2008). ««С 23 февраля!»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
36. Павел Дуров (28 февраля 2008). ««В Контакті — українською»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
37. Павел Дуров (15 февраля 2008). ««ВКонтакте стал самым популярным в России»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
38. Павел Дуров (3 марта 2008). ««ВКонтакте на других языках»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
39. Павел Дуров (8 марта 2008). ««С 8 марта!»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
40. Павел Дуров (6 марта 2008). ««ВКадре: видео ВКонтакте»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
41. Павел Дуров (1 апреля 2008). ««C 1 апреля!»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
42. Павел Дуров (4 апреля 2008). ««Нас более 10 миллионов»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
43. Павел Дуров (22 апреля 2008). ««Папки друзей»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
44. Павел Дуров (1 мая 2008). ««С праздниками!»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
45. Павел Дуров (3 июня 2008). ««Конкурс для разработчиков»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
46. Павел Дуров (26 октября 2008). ««Победители конкурса Flash API»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
47. «VK Ads».
48. Александр Быков (15 сентября 2008). ««Уведомления от социальных сетей для Я.Онлайна»». Блог компании Яндекс. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին. {{cite web}}: External link in |publisher= (օգնություն)
49. ««„Я.Онлайн" передаст привет от „Одноклассников" и „Вконтакте"»». Вебпланета. 16 сентября 2008. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
50. Павел Дуров (2008 թ․ հոկտեմբերի 5). ««Нас более 20 миллионов»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
51. ««„Вести.net": сеть „ВКонтакте" догнала „Одноклассников"»». Вести.ру. 27 ноября 2008. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
52. «Вконтакте впервые обогнал Одноклассников по посещаемости 20 февраля». 20 февраля 2009. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
53. «Россияне больше всех сидят в социальных сетях». 2 июля 2009. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
54. Голицына, Анастасия; Цуканов, Игорь (2009 թ․ սեպտեմբերի 7). «И целого Рунета мало». Ведомости. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
55. «Стал известен 60-миллионный пользователь «ВКонтакте»». 3 февраля 2010. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 1-ին.
56. Павел Дуров (17 апреля 2010). ««Деньги „ВКонтакте"»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 11-ին.
57. lenta.ru (19 апреля 2010). ««Сеть „ВКонтакте" открыла платёжную систему»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 11-ին.
58. SMS-уведомления
59. Заметки, «Мне нравится» и другие новинки
60. Анастасия Голицына «$1,5 млрд за «В Контакте»» // Ведомости : газета. — 2010. — № 26.10.2010.
61. Фотографии в новостях и новая стена
62. Петиция
63. Пользователи «ВКонтакте» выступили против микроблогов // Lenta.ru
64. Արխիվացված 2011-01-28 Wayback Machine Юзеры «ВКонтакте» собирают подписи против микроблога // Голос России
65. Верни стену! // Газета.ru
66. Нововведения декабря

Արտաքին հղումներ

• ՎԿ սոցիալական ցանցի հիմնական հասցեն

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «ՎԿ» հոդվածին։