![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/%25D5%2580%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B7%25D5%25A1%25D6%2580%25D5%25B1%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D4%25B5%25D6%2580%25D5%25AF%25D6%2580%25D5%25B8%25D6%2580%25D5%25A4_%25D5%25A1%25D5%25B7%25D5%25AD%25D5%25A1%25D6%2580%25D5%25B0%25D5%25A1%25D5%25B4%25D5%25A1%25D6%2580%25D5%25BF%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B4_%25D5%25A6%25D5%25B8%25D5%25B0%25D5%25BE%25D5%25A1%25D5%25AE%25D5%25B6%25D5%25A5%25D6%2580%25D5%25AB%25D5%25B6%252C_1975%25D5%25A9%25E2%2580%25A4%252C_%25D5%258D%25D5%25AB%25D5%25BD%25D5%25AB%25D5%25A1%25D5%25B6_%25282019%2529_05.jpg/640px-%25D5%2580%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B7%25D5%25A1%25D6%2580%25D5%25B1%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D4%25B5%25D6%2580%25D5%25AF%25D6%2580%25D5%25B8%25D6%2580%25D5%25A4_%25D5%25A1%25D5%25B7%25D5%25AD%25D5%25A1%25D6%2580%25D5%25B0%25D5%25A1%25D5%25B4%25D5%25A1%25D6%2580%25D5%25BF%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B4_%25D5%25A6%25D5%25B8%25D5%25B0%25D5%25BE%25D5%25A1%25D5%25AE%25D5%25B6%25D5%25A5%25D6%2580%25D5%25AB%25D5%25B6%252C_1975%25D5%25A9%25E2%2580%25A4%252C_%25D5%258D%25D5%25AB%25D5%25BD%25D5%25AB%25D5%25A1%25D5%25B6_%25282019%2529_05.jpg&w=640&q=50)
Սիսիանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Սյունիքի մարզ)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Այս հոդվածը ներկայացնում է Հայաստանի Սյունիքի մարզի Սիսիան քաղաքի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թվականին հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 78 հուշարձան (34 միավոր)։
Մանրամասն տեղեկատվություն հուշարձան, կառուցված ...
հուշարձան | կառուցված | վայր, հասցե | կոորդ | համարանիշ | նշան. | հավելյալ նշումներ | պատկեր |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Ամրոց | բրոնզի դար | քաղաքի հս-աե եզրին, Որոտան գետի ձախակողմյան բարձր քարափին, Սիսիան - Աղիտու ճանապարհի ամենաբարձր հատվածում, Սյունի բերդից մոտ 20 մ աե | — | 9.6/1 | Հ | մասնակի ավերված | Լուսանկար վերբեռնել |
Ամրոց Ծակ քար | միջնադար | քաղաքի արևմտյան մասում, Սբ. Հովհաննես եկեղեցու հարևանությամբ | — | 9.6/2 | Հ | ![]() | |
Ամրոց Սյունի (Սյունի բերդ) | վաղ միջնադար | քաղաքի հս-աե եզրին, Որոտան գետի ձախակողմյան բարձր քարափին, Սիսիան - Աղիտու ճանապարհի ամենաբարձր հատվածում | — | 9.6/3 | Հ | ավերված | Լուսանկար վերբեռնել |
Ամրոց Քարաբերդ | մ.թ.ա. 2-1 հզ | քաղաքի հս-ամ եզրին | — | 9.6/4 | Հ | Լուսանկար վերբեռնել | |
Բնակատեղի | մ.թ.ա. 2-1 հզ | Որոտանի բարձրադիր ձախ ափին, Սբ. Հովհաննես եկեղեցու մոտ տարածվող գերեզմանոցից հս-աե | — | 9.6/5 | Հ | ավերված | Լուսանկար վերբեռնել |
Բնակատեղի Զորաց քարեր | մ.թ.ա. 3 հզ վերջ – 1 հզ 2-րդ կես | քաղաքից 3 կմ հս, ընդարձակ հրվանդանի վրա | — | 9.6/6 | Հ | «Ղոշուն դաշ», ավերված | ![]() |
Աստղադիտարան Քարահունջ | — | 9.6/6.1 | Հ | մենաքարերի խումբ, վերանվանվել է ՀՀ Կառավարության 29.07.04 թ. N 1095-Ն որոշմամբ | ![]() | ||
Դամբարանադաշտ | մ.թ.ա. 3 հզ վերջ – 1 հզ 2-րդ կես | — | 9.6/6.2 | Հ | Լուսանկար վերբեռնել | ||
«Արքայական» դամբարան | մ.թ.ա. 2 հզ 1-ին կես | դամբարանադաշտի բարձրադիր` աե մասում | — | 9.6/6.2.1 | Հ | Լուսանկար վերբեռնել | |
Դամբարան | մ.թ.ա. 2-1 հզ | Սբ. Հովհաննես եկեղեցուց մոտ 800 մ հս, սարալանջին | — | 9.6/7 | Հ | Լուսանկար վերբեռնել | |
Դամբարան | մ.թ.ա. 1 դ. կես | քաղաքի աե թաղամասում, պանրագործարանի մոտ | — | 9.6/8 | Հ | իշխանական դամբարան | Լուսանկար վերբեռնել |
Դամբարան | մ.թ. 1 դ. սկիզբ | քաղաքի աե թաղամասում, իշխանական դամբարանից մոտ 150 մ հս-աե | — | 9.6/9 | Հ | վաղ երկաթեդարյան դամբարանում կատարված երկրորդական թաղում | Լուսանկար վերբեռնել |
Դամբարանադաշտ | մ.թ.ա. 2 հզ սկիզբ - 1 հզ 2-րդ կես | Որոտանի ձախ ափին, Սիսիան, Ղզլջուղ և Անգեղակոթ բնակավայրերի միջև | — | 9.6/10 | Հ | առանձին դամբարանաբլուրներ | Լուսանկար վերբեռնել |
Դամբարանադաշտ | մ.թ.ա. 1 հզ սկիզբ | քաղաքից մոտ 4 կմ հս, Սիսիան - Գորիս մայրուղու երկարությամբ | — | 9.6/11 | Հ | Լուսանկար վերբեռնել | |
Դամբարանադաշտ Սիսիան - 1 | մ.թ.ա. 2 հզ - 9-8 դդ. | փորձակայանի տարածքում | — | 9.6/12 | Հ | ավերված | Լուսանկար վերբեռնել |
Դամբարանադաշտ Սիսիան - 2 | մ.թ.ա. 2 հզ սկիզբ - մ.թ.ա. 1 հզ 1-ին կես | քաղաքի աե մատույցներում, աղբանոցի տարածքում | — | 9.6/13 | Հ | Որոտանի կիրճի եզրից ձգվում է մինչև Սյունի բերդ | Լուսանկար վերբեռնել |
Եկեղեցի Սբ. Հովհաննես (Սիսավանի Սբ. Հովհաննես եկեղեցի, Սյունի վանք) | 670-689 թթ. | քաղաքի ամ կողմում | 39°30′ հս․. լ. 46°06′ ավ. ե.HGЯOL | 9.6/14 | Հ | գործող, հռիփսիմեատիպ կառույց է | ![]() |
Գերեզմանոց | 10-20 դդ. | եկեղեցու շուրջը | — | 9.6/14.1 | Հ | տարածքում և շրջակայքում նկատելի են բնակատեղիի հետքեր | Լուսանկար վերբեռնել |
Խաչքար | 10 դ. | եկեղեցուց հս | — | 9.6/14.1.1 | Հ | կիսագետնաթաղ | Լուսանկար վերբեռնել |
Խաչքար | 10 դ. | եկեղեցուց հս | — | 9.6/14.1.2 | Հ | կիսագետնաթաղ | Լուսանկար վերբեռնել |
Խաչքար | 10-11 դդ. | — | 9.6/14.1.3 | Հ | ընկած | Լուսանկար վերբեռնել | |
Խաչքար | 10-11 դդ. | — | 9.6/14.1.4 | Հ | երկատված է, ընկած | Լուսանկար վերբեռնել | |
Խաչքար | 11-12 դդ. | — | 9.6/14.1.5 | Հ | ընկած | Լուսանկար վերբեռնել | |
Խաչքար Էհանեսի, Թաթարի | 1307 թ. | — | 9.6/14.1.6 | Հ | երկատված է, ընկած | Լուսանկար վերբեռնել | |
Տապանաքար | 1607 թ. | եկեղեցուց մոտ 15 մ հվ | — | 9.6/14.1.7 | Հ | առյուծի և ցլի կռվի տեսարանով | Լուսանկար վերբեռնել |
Հուշարձան Արցախյան պատերազմում զոհված ազատամարտիկներին | 1993 թ. | — | 9.6/14.2 | Տ | ճարտ.` Մ. Համբարձումյան | ||
Հուշարձան Մեծ Եղեռնի զոհերին | 1993 թ. | — | 9.6/14.3 | Տ | ճարտ.` Մ. Համբարձումյան | ![]() | |
Կամուրջ | միջնադար | Սյունի թաղամասում, Որոտան և Գիժ գետերի միախառնման վայրի մոտ, քաղաքը Ույծ գյուղի հետ կապող ներկայիս անշուք կամրջից գետի հոսանքով մի քանի մետր ցած, բանջարանոցի տարածքում | — | 9.6/15 | Հ | հայտնի է Զարե, Խանքյոփրի անվանաձևերով, եղել է երկթռիչք, պահպանվել է ձախափնյա խելը | Լուսանկար վերբեռնել |
Հուշաղբյուր Երկրորդ աշխարհամարտում զոհված բուժաշխատողներին | 1992 թ. | քաղաքի հվ կողմում, հիվանդանոցի բակում | — | 9.6/16 | Տ | Լուսանկար վերբեռնել | |
Հուշաղբյուր Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին | 1945 թ. | քաղաքապետարանի մոտ | — | 9.6/17 | Հ | ճարտ.` Ռ. Իսրայելյան | ![]() |
Հուշաղբյուր Հայ և ռուս ժողովուրդների բարեկամության | 1970-ական թթ. | քաղաքի հս եզրին, Սիսիան - Շաքի ճանապարհի աջ կողմում | — | 9.6/18 | Տ | Լուսանկար վերբեռնել | |
Հուշաղբյուր Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 40 ամյակին | 1985 թ. | Դուրյան փող. | — | 9.6/19 | Հ | ճարտ.` Արեգ Իսրայելյան, քանդ․՝ Վոլոդյա Մարգարյան | ![]() |
Հուշարձան «Արծիվ» (Քաղաքի մուտքը) | 1975 թ. | Շաքի - Սիսիան ճանապարհի աջ կողմում | — | 9.6/20 | Տ | քանդակագործ՝ Արտաշես Հովսեփյան | |
Խաչքար | 17 դ. | հուշարձանից մոտ 50 մ աե | — | 9.6/20.1 | Տ | պարզունակ | ![]() |
Հուշարձան՝ 1988 թ. երկրաշարժի զոհերին | 1990 թ. | Շիրակի փող., Սիսիան - Աշոտավան ճանապարհի խաչմերուկում | — | 9.6/21 | Տ | Լուսանկար վերբեռնել | |
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին | 1960-ական թթ. | Շիրվանզադեի փող., զինվորական պարետատան շենքի մոտ | — | 9.6/22 | Տ | Լուսանկար վերբեռնել | |
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին | 1975 թ. | քաղաքի հս եզրին, Սբ. Հովհաննես եկեղեցուց աե, բարձունքի վրա | — | 9.6/23 | Հ | ճարտ.` Ա. Բաղդասարյան | ![]() |
Հուշարձան՝ Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատման համար ընկած մարտիկներին | 1961 թ. | Դուրյան փող. | — | 9.6/24 | Տ | քանդ.` Կ. Մեծատուրյան | ![]() |
Հուշարձան Աշոտ Նավասարդյանի | 2005 թ. | քաղաքի մեջ | — | 9.6/25 | Տ | քանդ.` Գ. Բաղդասարյան | ![]() |
Հուշարձան Ստեփան Շահումյանի | 1970 թ. | գեղարվեստի դպրոցի դիմաց | — | 9.6/26 | Տ | ||
Հուշարձան Համո Սահյանի | 2004 թ. | քաղաքի կենտրոնում | — | 9.6/27 | Տ | ճարտ.` Մ. Համբարձումյան, քանդ.` Գետիկ Բաղդասարյան | ![]() |
Շենք գրադարանի | 1935 թ. | քաղաքի կենտրոնում | — | 9.6/28 | Տ | ![]() | |
Պորտաքար | Սիսիան - Գորիս խճուղու ձախ կողմում | — | 9.6/29 | Հ | ![]() | ||
Քաղաքատեղի Շահրիստան | 5-15 դդ. | քաղաքի աե եզրին, Պ. Սևակի փող. | — | 9.6/30 | Հ | ավերված | ![]() |
Խաչքար | 1056 թ. | — | 9.6/30.1 | Հ | ![]() | ||
Խաչքար | 11 դ. | — | 9.6/30.2 | Հ | ![]() | ||
Կոթող | 1071 թ. | — | 9.6/30.3 | Հ | փոքր | ![]() | |
Քանդակ «Կտրիճ» | 1988 թ. | քաղաքի աջափնյակում, կինոթատրոնի դիմաց | — | 9.6/31 | Տ | քանդ.` Գ. Բաղդասարյան | Լուսանկար վերբեռնել |
Քարադարան | 1972 թ. | քաղաքի կենտրոնում | — | 9.6/32 | Հ | ||
Ժայռապատկեր | մ.թ.ա. 5-2 հզ | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.1 | Հ | տեղափոխվել է Ուղտասարից | Լուսանկար վերբեռնել |
Ժայռապատկեր | մ.թ.ա. 5-2 հզ | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.2 | Հ | տեղափոխվել է Ուղտասարից | Լուսանկար վերբեռնել |
Ժայռապատկեր | մ.թ.ա. 5-2 հզ | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.3 | Հ | տեղափոխվել է Ուղտասարից | Լուսանկար վերբեռնել |
Ժայռապատկեր | մ.թ.ա. 5-2 հզ | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.4 | Հ | տեղափոխվել է Ուղտասարից | Լուսանկար վերբեռնել |
Ժայռապատկեր | մ.թ.ա. 5-2 հզ | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.5 | Հ | տեղափոխվել է Ուղտասարից | Լուսանկար վերբեռնել |
Ժայռապատկեր | մ.թ.ա. 5-2 հզ | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.6 | Հ | տեղափոխվել է Ուղտասարից | Լուսանկար վերբեռնել |
Ժայռապատկեր | մ.թ.ա. 5-2 հզ | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.7 | Հ | տեղափոխվել է Ուղտասարից | Լուսանկար վերբեռնել |
Խաչքար | 9-10 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.8 | Հ | ||
Խաչքար | 14-15 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.9 | Հ | ||
Խաչքար | 1549 թ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.10 | Հ | տեղափոխվել է Անգեղակոթից, քարգործ` Ակոբ նկարող | |
Խաչքար | 16-17 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.11 | Հ | ||
Խաչքար Թոդոսի | 1459 թ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.12 | Հ | ||
Խաչքար Խումարի | 1423 թ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.13 | Հ | ||
Խաչքար Շահրիարի | 1420 թ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.14 | Հ | Լուսանկար վերբեռնել | |
Խաչքար Շմավոն քահանայի | 1424 թ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.15 | Հ | Լուսանկար վերբեռնել | |
Հուշարձան Նիկողայոս Ադոնցի | 1993 թ. | քարադարանի մոտ | — | 9.6/32.16 | Հ | քանդ.` Ա. Հովսեփյան | |
Տապանաքար | 15-16 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.17 | Հ | խոյաձև | ![]() |
Տապանաքար | 15-16 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.18 | Հ | խոյաձև | ![]() |
Տապանաքար | 15-16 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.19 | Հ | խոյաձև, արձանագիր, պատվիրատու` Նելիճան | ![]() |
Տապանաքար | 15-16 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.20 | Հ | խոյաձև | ![]() |
Տապանաքար | 15-16 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.21 | Հ | խոյաձև, արաբատառ արձանագրությամբ | ![]() |
Տապանաքար | 15-16 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.22 | Հ | խոյաձև, արաբատառ արձանագրությամբ | Լուսանկար վերբեռնել |
Տապանաքար | 15-16 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.23 | Հ | խոյաձև, արաբատառ արձանագրությամբ | Լուսանկար վերբեռնել |
Տապանաքար | 15-16 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.24 | Հ | խոյաձև, արաբատառ արձանագրությամբ | Լուսանկար վերբեռնել |
Տապանաքար | 15-16 դդ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.25 | Հ | խոյաձև, արաբատառ արձանագրությամբ | Լուսանկար վերբեռնել |
Տապանաքար Իսախանի | 1569 թ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.26 | Հ | խոյաձև | Լուսանկար վերբեռնել |
Տապանաքար Սարգսի | 1661 թ. | քարադարանի բակում | — | 9.6/32.27 | Հ | խոյաձև | Լուսանկար վերբեռնել |
Քարայր - կացարաններ | քարի դար | քաղաքի հս-ամ եզրին, Սիսիան - Շաքի ճանապարհից աջ | — | 9.6/33 | Հ | 4 քարայր | Լուսանկար վերբեռնել |
Քարայր - կացարաններ | քարի դար | քաղաքի հս կողմում, Սբ. Հովհաննես եկեղեցուց աե, «Գեղի գլուխ» վայրում | — | 9.6/34 | Հ | 3 քարայր | Լուսանկար վերբեռնել |
Փակել