From Wikipedia, the free encyclopedia
Ջրի փուլային գծապատկեր, ջրի փուլերի ջերմադինամիկական հավասարակշռության (հեղուկ, ջրային գոլորշի և սառույցի տարբեր ձևափոխություններ) գրաֆիկական պատկերում։ Կառուցվում է ջերմաստիճան -ճնշում կոորդինատային համակարգում։
№ | Փուլեր | Ճնշում | Ջերմաստիճան | Ծանոթություն | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|
ՄՊա | °C | Կ | |||||
1 | Գոլորշի | Ջուր | Սառույց Ih | 611,657 Па | 0,01 | 273,16 | |
2 | Գոլորշի | ՍառույցIh | ՍառույցXI | 0 | −201,0 | 72,15 | |
3 | Ջուր | Սառույց Ih | ՍառույցIII | 209,9 | −21,985 | 251,165 | |
4 | Սառույց Ih | ՍառույցII | Սառույց III | 212,9 | −34,7 | 238,45 | [5][6][7] |
5 | Սառույց II | Սառույց III | Սառույց V | 344,3 | −24,3 | 248,85 | [5][6] |
6 | Սառույց II | Սառույց VI | ՍառույցXV | ~ 800 | −143 | 130 | D2O[8]-ի համար |
7 | Ջուր | Սառույց III | Սառույց V | 350,1 | −16,986 | 256,164 | [5][6] |
8 | Ջուր | ՍառույցIV | Սառույց XII | ~ 500—600 | ~ −6 | ~ 267 | |
9 | Սառույց II | ՍառույցV | ՍառույցVI | ~ 620 | ~ −55 | ~ 218 | [10] |
10 | Ջուր | ՍառույցV | Սառույց VI | 632,4 | 0.16 | 273,32 | [5][6] |
11 | Սառույց VI | Սառույց VIII | Սառույց XV | ~ 1500 | −143 | 130 | D2O[8]-ի համար |
12 | Սառույց VI | Սառույց VII | ՍառույցVIII | 2100 | ~ 5 | ~ 278 | [11][12] |
13 | Ջուր | Սառույց VI | Սառույց VII | 2216 | 81,85 | 355 | [5][6] |
14 | Սառույց VII | ՍառույցVIII | Սառույց X | 62 000 | −173 | 100 | [13] |
15 | Ջուր | Սառույց VII | Սառույց X | 47 000 | ~ 727 | ~ 1000 | [14][15] |
Սառույցի սուբլիմացիայի կորը սկսվում է (0 Պա; 0 Կ) կետում և վերջանում ջրի եռակի կետում (611,657 Պա; 273,16 Կ)։ Այս տեղամասում ջերմաստիճանի նվազման ընթացքում սուբլիմացիայի ճնշումը կտրուկ ընկնում է և արդեն 130 Կ ջերմաստիճանում հասնում է աննշան մեծության (10−8 Պա)։
Մեծ ճշտությամբ այս տեղամասում սուբլիմացիայի ճնշումը որոշվում է էքսպոնենտով՝
որտեղ՝
A=3,41.1012 Պա, B=6130 Կ։
Այս բանաձևի սխալը 240—273,16Կ ջերմաստիճանի սահմաններում 1 % -ից ավել չէ և 140—240Կ ջերմաստիճանի սահմաններում`ոչ ավել 2,5 %։
Սուբլիմացիայի կորը առավել ճշգրիտ նկարագրվում է IAPWS-ի ( անգլ.International Association for the Properties of Water and Steam -Ջրի և գոլորշու ուսումնասիրության միջազգային ասոցիացիա) առաջարկած բանաձևով[16]։
որտեղ՝
Ih սառույցի (սովորական սառույցի) հալման կորը փուլային գծապատկերում ցածր ճնշումների սահմանում գրեթե ուղղահայաց գիծ է։ Այսպես, եռակի կետից (611 Պա) մթնոլորտային ճնշմանը (101 կՊա) անցնելիս հալման ջերմաստիճանն իջնում է ընդամենը 0,008 Կ-ով (273.16-ից 273,15 Կ)։ Հալման ջերմաստիճանը 1 Կ – ով իջեցնելու համար պահանջվող ճնշումը կազմում է մոտ 132 մթնոլորտ։ Հորիզոնական առանցքի երկայնքով հալման կորը զբաղեցնում է 251.165–273.16 Կ ջերմաստիճանի տիրույթ (–21.985 ... 0.01 °C)։ Հալման նվազագույն ջերմաստիճանի (–21.985 ° С) հասնում է 208.566 ՄՊա ճնշման դեպքում (2058 մթնոլորտ)։
Ih սառույցի հալման կորը ջրի ագրեգատային վիճակի հետ կապված միակ փուլային անցումն է, որն ունի հակադարձ համեմատականություն (ճնշումն աճելիս հալման ջերմաստիճանը նվազում է)։ Այս հանգամանքը ( Լը Շատելիեի սկզբունքի համաձայն) բացատրվում է նրանով, որ սառույց Ih-ն նույն ճնշման տակ ջրի համեմատ ավելի փոքր խտություն ունի։ Սառույցի մնացած բոլոր փոփոխություններն ավելի ծանր են, քան ջուրը, դրանց հալման ջերմաստիճանը մեծանում է ճնշման աճման դեպքում։
Հալման կորը նկարագրվում է IAPWS-ի առաջարկած բանաձևով[16]։
որտեղ՝
III սառույցի հալման կորը սկսվում է ջրի պնդացման նվազագույն ջերմաստիճանի կետից՝ (251.165 Կ; 208.566 ՄՊա), որտեղ սովորական սառույցը վերածվում է III կառուցվածքային փոփոխության, և ավարտվում այն կետում (256.164 Կ; 350.1 ՄՊա), որտեղ անցնում է III և V փուլերի սահմանը։
Հալման կորը նկարագրվում է IAPWS-ի առաջարկած բանաձևով[16]։
որտեղ՝
V սառույցի հալման կորը սկսվում է III և V փուլերի սահմանում՝ (256.164 Կ; 350.1 ՄՊա), և ավարտվում է այն կետում (273.31 K; 632.4 ՄՊա), որտեղ անցնում է V և VI փուլերի սահմանը։
Հալման կորը նկարագրվում է IAPWS-ի առաջարկած բանաձևով[16]։
որտեղ՝
VI սառույցի հալման կորը սկսվում է V և VI փուլերի սահմաններում՝(273.31 Կ; 632.4 ՄՊա), և ավարտվում է այն կետում (355 Կ; 2216 ՄՊա), որտեղ անցնում է VI և VII փուլերի սահմանը։
Հալման կորը նկարագրվում է IAPWS-ի առաջարկած բանաձևով[16]։
որտեղ՝
VII սառույցի հալման կորը սկսվում է VI և VII փուլերի սահմանագծին (355Կ ; 2216 ՄՊա), և ավարտվում է այն կետում (715 Կ; 20.6 ԳՊա), որտեղ անցնում է VII փուլի սահմանը։
Հալման կորը նկարագրվում է IAPWS-ի առաջարկած բանաձևով[16]։
որտեղ՝
Ջրային գոլորշու հագեցվածության կորը սկսվում է ջրի եռակի կետից՝ (273.16 Կ; 611.657 Պա), և ավարտվում է կրիտիկական կետում՝ (647.096 Կ; 22.064 ՄՊա)։ Այն ցույց է տալիս ջրի եռման ջերմաստիճանը տրված ճնշման դեպքում, կամ հագեցած ջրայինի գոլորշու ճնշումը սահմանված ջերմաստիճանում։ Կրիտիկական կետում ջրային գոլորշիների խտությունը հասնում է ջրի խտությանը, և, այդպիսով, այդ ագրեգատային վիճակների միջև տարբերությունը անհետանում է։
Համաձայն IAPWS-ի առաջարկությունների, հագեցվածության գիծը ներկայացված է որպես ենթադրյալ քառակուսային հավասարում նորմալացված θ ջերմաստիճանի և նորմալացված β ճնշման նկատմամբ[17]։
որտեղ՝
T բացարձակ ջերմաստիճանի տրված արժեքի համար հաշվարկվում է նորմալացված θ արժեքը և քառակուսի հավասարման գործակիցները
որից հետո β-ի արժեքը՝
և ճնշման բացարձակ արժեքը՝
Հագեցած ջրային գոլորշիների ճնշումը (կՊա) տարբեր ջերմաստիճաններում
T °C | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
0 | 0,6112 | 0,6571 | 0,7060 | 0,7581 | 0,8135 | 0,8726 | 0,9354 | 1,002 | 1,073 | 1,148 |
10 | 1,228 | 1,313 | 1,403 | 1,498 | 1,599 | 1,706 | 1,819 | 1,938 | 2,065 | 2,198 |
20 | 2,339 | 2,488 | 2,645 | 2,811 | 2,986 | 3,170 | 3,364 | 3,568 | 3,783 | 4,009 |
30 | 4,247 | 4,497 | 4,759 | 5,035 | 5,325 | 5,629 | 5,947 | 6,282 | 6,632 | 7,000 |
40 | 7,384 | 7,787 | 8,209 | 8,650 | 9,112 | 9,594 | 10,10 | 10,63 | 11,18 | 11,75 |
50 | 12,35 | 12,98 | 13,63 | 14,31 | 15,02 | 15,76 | 16,53 | 17,33 | 18,17 | 19,04 |
60 | 19,95 | 20,89 | 21,87 | 22,88 | 23,94 | 25,04 | 26,18 | 27,37 | 28,60 | 29,88 |
70 | 31,20 | 32,57 | 34,00 | 35,48 | 37,01 | 38,60 | 40,24 | 41,94 | 43,70 | 45,53 |
80 | 47,41 | 49,37 | 51,39 | 53,48 | 55,64 | 57,87 | 60,17 | 62,56 | 65,02 | 67,56 |
90 | 70,18 | 72,89 | 75,68 | 78,57 | 81,54 | 84,61 | 87,77 | 91,03 | 94,39 | 97,85 |
100 | 101,4 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.