Շոթա Ռուսթավելի
From Wikipedia, the free encyclopedia
Շոթա Ռուսթավելի (վրաց.՝ შოთა რუსთაველი) (1172[1][2][3][…], Ռուսթավի (Ասպինձայի շրջան), Վրաց թագավորություն - 1216[1][2][3][…], Երուսաղեմ, Այյուբյան սուլթանություն, Այյուբյան սուլթանություն), «Ոսկեդարի» վրացի քաղաքական գործիչ և բանաստեղծ։ Հայտնի «Ընձենավորը» (վրաց.՝ ვეფხისტყაოსანი, վէփխիստղաոսիանի) էպոսի հեղինակն է։
Շոթա Ռուսթավելի վրաց.՝ შოთა რუსთაველი | |
---|---|
Ծնվել է | 1172[1][2][3][…] |
Ծննդավայր | Ռուսթավի (Ասպինձայի շրջան), Վրաց թագավորություն |
Վախճանվել է | 1216[1][2][3][…] |
Վախճանի վայր | Երուսաղեմ, Այյուբյան սուլթանություն, Այյուբյան սուլթանություն |
Գերեզման | Խաչի վանք |
Մասնագիտություն | բանաստեղծ, գրող և Mechurchletukhutsesi |
Լեզու | վրացերեն |
Քաղաքացիություն | Վրաց թագավորություն |
Կրթություն | Գելաթի վանք |
Ժանրեր | քնարապատմողական |
Ուշագրավ աշխատանքներ | Ընձենավորը |
Շոթա Ռուսթավելի Վիքիքաղվածքում | |
Շոթա Ռուսթավելի Վիքիդարանում | |
Shota Rustaveli Վիքիպահեստում |
Շոթա Ռուսթավելու անունը վկայված է 17-րդ դարի գրավոր աղբյուրներում։ Էպոսի տողերում հեղինակը նշել է իր անունը։ Հեղինակի ազգանունը ցույց է տալիս ծննդավայրը (Մեսխեթի Ռուսթավ գյուղ)։ Կրթությունը ստացել է Գելաթի և Իկալտոյի ակադեմիաներում, ապա «հունաց երկրում» (Բյուզանդիա)։
Զարգացած միջնադարում միացյալ Վրացական թագավորությունը զորեղանում է։ Նրա գերիշխանության տակ են անցնում հարևան ու հեռավոր բազմաթիվ երկրներ։ Պայմաններ են ստեղծվում վրացական մշակույթի բարգավաճման համար։ Թբիլիսիի արքունիքը ջանք ու միջոցներ չի խնայում արվեստների ու գրականության զարգացման համար։ Թամար թագուհին (1184-1213) Շոթա Ռուսթավելուն հանձնում է արքունի գանձապահի պաշտոնը։
Ուշ միջնադարի վրացի հեղինակները տեղեկություններ են տալիս Ռուսթավելու կենսագրության մասին։ Կյանքի վերջին տարիները բանաստեղծն անցկացրել է Երուսաղեմի նախկին վրացական Սուրբ Խաչ վանքում, որտեղ էլ գտնվել է նրա որմնանկարը։ Այն հեղինակել է վրացի ուխտավոր Տիմոթեոս Գաբաշվիլին 1757/58 թվականներին։ Երուսաղեմում գտնված տեղեկությունների համաձայն՝ Շոթա Ռուսթավելին նշվում է որպես բարերար, ինչը հաստատում է Թամար թագուհու պալատում իր ունեցած բարձր դիրքի մասին։
Այսօր Շոթա Ռուսթավելու անունով Թբիլիսիում գործում է Պետական ակադեմիական թատրոն (1887 թվականից), կա պետական մրցանակ (1965 թվականից), նրա անունն է կրում Վրաստանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Գրականության ինստիտուտը։