From Wikipedia, the free encyclopedia
Յակով Անդրեևիչ Բորզենկով[1] (հոկտեմբերի 22 (նոյեմբերի 3), 1832, Դնեպր, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 25 1883 (հունվարի 6 1884), Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն, ազգանունն ըստ վկայականի՝ Վալերի Նիկոլաևիչ Լյասկովսկի, հայտարարել է որպես Բորզենկով, այլ աղբյուրներում հնարավոր է հանդիպել Բորզյոնկով գրելաձևը), ռուս կազմախոս, բնախոս, կենդանաբանության պատմաբան, դարվինիստ, Մոսկվայի համալսարանի պրոֆեսոր։
Յակով Բորզենկով | |
---|---|
Ծնվել է | հոկտեմբերի 22 (նոյեմբերի 3), 1832 |
Ծննդավայր | Դնեպր, Ռուսական կայսրություն |
Մահացել է | դեկտեմբերի 25 1883 (հունվարի 6 1884) (51 տարեկան) |
Մահվան վայր | Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն |
Գերեզման | Վվեդենսկոե գերեզմանատուն |
Քաղաքացիություն | Ռուսական կայսրություն |
Կրթություն | Մոսկվայի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետ |
Մասնագիտություն | ֆիզիոլոգ |
Աշխատավայր | Մոսկվայի կայսերական համալսարան |
Ծնվել է փոխտեղակալի ընտանիքում։ 1845 թվականից սովորել է Ռիշելևի ճեմարանում։ 1851 թվականի ամռանը տեղափոխվել է Մոսկվայի համալսարան, որտեղ 1855 թվականին թեկնածուի կոչումով ավարտել է ֆիզիկա-մաթեմատիկական ֆակուլտետի բնական գիտությունների բաժինը[2]։
1857 թվականին հանձնել է մագիստրոսական քննություններ և մնացել է համալսարանում պրոֆեսորական կոչման նախապատրաստման համար։ Պրոֆեսոր Նիկոլայ Վարենկի հիվանդության հետ կապված իր հետ միասին կարդացել է կենդանաբանություն և համեմատական կազմախոսություն, սկզբում բժշկական ֆակուլտետում (1959 թվականի փետրվարից), այնուհետև ֆիզիկա-մաթեմատիկական ֆակուլտետում (1959 թվականի նոյեմբերից)։ Մոսկվայի համալսարանի առաջին պրոֆեսորն է, որը ծանոթացրել է ուսանողներին Չարլզ Դարվինի տեսության հետ[2]։
1860 թվականի մարտից` համեմատական կազմախոսության և բնախոսության ամբիոնի ասպիրանտ է։ 1862 թվականի ապրիլից մինչև 1864 թվականի օգոստոսին գործուղվել է արտասահման․ Վյուրցբուրգում Ալբերտ Քյոլիկերի և Հենրիխ Մյուլերի ղեկավարությամբ ուսումնասիրել է ձվարանների հյուսվածաբանությունը։
Վերադառնալով Ռուսաստան՝ Բորզենկովը կարդացել է դասախոսություն Մոսկվայի համալսարանում և Պետրովսկայայի հողագործական և անտառային ակադեմիայում (1867-1870 թվականներ)։
1869 թվականի «Հավի մոտ ձվի և ձվարանների զարգացման պատմությունից» մագիստերական դիսերտացիայի պաշտպանումից հետո արժանացել է Մոսկվայի համալսարանի դոցենտի կոչման, իսկ 1870 թվականին «Գոյության առաջին շրջանում հավի մոտ կզմիսի և դրա զարգացման կրթությունը» բժշկական դիսերտացիայի պաշտպանումից հետո ընտրվել համեմատական կազմախոսության արտակարգ պրոֆեսոր։ 1873 թվականի սեպտեմբերից Յակով Անդրեևիչ Բորզենկովը եղել է Մոսկվայի կայսերական համալսարանի համեմատական կազմախոսության և բնախոսության ամբիոնի հասարակ պրոֆեսոր։
Մոսկվայի համալսարանում Բորզենկովը հիմնել է ողնաշարավոր կենդանիների համեմատական կազմախոսության դպրոցը, հիմնել է համեմատական անատոմիայի առանձնասենյակը, ստեղծել է դրան կից գրադարան և թանգարան։ Բորզենկովը Մոսկվայի կենդանաբանական այգու կազմակերպիչներից մեկն է։
Մշակել է համեմատական կազմախոսության տարբեր ոլորտներ (ծովային կենդանիների կազմախոսության, ռնգեղջյուրի եղջյուրի հյուսվածաբանական կառուցվածքը)։ Հազվադեպ հրապարակել է իր հետազոտությունների արդյունքները, որոնք օգտագործել է հիմնականում դասախոսությունների ժամանակ։ Խիստ քննադատի համբավ է ունեցել, դասախոսությունների ժամանակ խոսել է հակիրճ բնավորությամբ լռակյաց էր և չշփվող։
Ապրել է առանց ընտանիքի, համալսարանի շենքի կահավորված սենյակներում[3]։ Օգնել է չքավորներին՝ թաքցնելով իր բարեգործությունները։
Թաղված է Վագանկովյան գերեզմանատանը[4]։
Սերգեյ Ալեքսանդրովիչ Ռաչինսկիի հետ միասին Բորզենկովը մաքրագրել է Ջորջ Լյուիսի «Physiology of Common Life» (Հասարակ կյանքի բնախոսությունը. — М., 1861-1867 թվականներ)։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.