Մորիս Շևալյե

Մորիս Շևալյե (ֆրանս.՝ Maurice Chevalier, ամբողջ անունը՝ Մորիս Օգյուստ Շևալյե (Maurice Auguste Chevalier), սեպտեմբերի 12, 1888(1888-09-12)^{[1][2][3][…]}, Փարիզի 20-րդ շրջան, Ֆրանսիա^[4][5] - հունվարի 1, 1972(1972-01-01)^{[4][1][6][…]}, Փարիզի 15-րդ շրջան, Ֆրանսիա^[4][7][8]), ֆրանսիական էստրադայի երգիչ, պարող և դերասան։

Մորիս Շևալյե ֆր.՝ Maurice Chevalier
Ծնվել է	սեպտեմբերի 12, 1888(1888-09-12)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Փարիզի 20-րդ շրջան, Ֆրանսիա[4][5]
Մահացել է	հունվարի 1, 1972(1972-01-01)[4][1][6][…] (83 տարեկան)
Մահվան վայր	Փարիզի 15-րդ շրջան, Ֆրանսիա[4][7][8]
Գերեզման	Cemetery of Marnes-la-Coquette
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	դերասան, երգիչ, պարող, թատրոնի դերասան, կինոդերասան, երգերի հեղինակ և Շանսոնիե
Ժանրեր	café-chantant? և Մյուզիք-հոլլ
Ամուսին(ներ)	Yvonne Vallée? և Nita Raya?
Պարգևներ և մրցանակներ	«Ոսկե գլոբուս» Սեսիլիա Բ․ Դե Միլի մրցանակ Օսկար մրցանակ կինոարվեստում բացառիկ նվաճումների համար [9] «Թոնի» հատուկ մրցանակ Գրեմմի մրցանակի փառքի սրահ Դիսնեյի լեգենդներ [10] և Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ

Կենսագրություն

Մորիս Շևալյեն ծնվել է Փարիզում՝ 1888 թվականին։ Հայրը ֆրանսիացի էր, ներկարար, իսկ մայրը՝ բելգիացի^[11]։ Ընտանիքի չորս երեխաներից Մորիսն ամենակրտսերն էր։ Նա դեռ փոքր էր, երբ հարբեցողությամբ զբաղվող հայրը լքեց ընտանիքը։ Պատանի տարիքում կատարելով տարաբնույթ աշխատանքներ, 1901 թվականին նա սկսեց անվճար երգել սրճարանում։ Ի վերջո, տեսնելով նրա ելույթները, նրան առաջարկում են հանդես գալ տեղի մյուզիք-հոլլերում։ 1909 թվականից նա ելույթ էր ունենում Ֆրանսիայում հայտնի երգչուհի Ֆրեհելի հետ, սակայն 1911 թվականից հետո, նա Փարիզի Ֆոլլի-Բերժերում, որպես զուգընկեր հանդես էր գալիս երգչուհի և դերասանուհի Միստենգետի հետ^[12]։

1912-1918 թվականներին Մորիս Շևալյեն խաղացել է օպերետի թատրոնում, իսկ հետագայում հանդես էր գալիս որպես շանսոնիե։ 1920-ական թվականների վերջում նա արդեն իսկ մեծ համբավ էր ձեռք բերել։ Ելույթներ է ունեցել Մեծ Բրիտանիայում, ԱՄՆ-ում, որտեղ մասնակցել է Բրոդվեյի շոուներում։ Նրա բեմական կերպարի անբաժանելի մասն էին կազմում սմոքինգ տիպի կոստյումը, թիթեռնիկ-փողկապը և «կանոտյե» կոչվող ծղոտե գլխարկը։ 1940-1944 թվականներին, երբ Ֆրանսիան օկուպացված էր, նա ելույթներ էր ունենում Փարիզում և Գերմանիայում գտնվող ֆրանսիացի ռազմագերիների համար։

Մորիս Շևալյեն կինոյում նկարահանվել է 1908 թվականից, իսկ հոլիվուդյան ֆիլմում առաջին անգամ նկարահանվել է 1930 թվականից։ Նրա առավել հայտնի երգերից էին «Livin' in the Sunlight, Lovin' in the Moonlight», «Valentine», «Louise», «Mimi» և «Thank Heaven for Little Girls» երգերը, որոնք հիմնականում տարածում էին գտնում իր ֆիլմերի շնորհիվ։ Հատկանշական է Ռուբեն Մամուլյանի «Սիրիր ինձ այսօր» (1932 թ.) կինոնկարը, որտեղ Մորիս Շևալյեն նկարահանվել էր Ջանեթ Մակդոնալդի հետ միասին։ Կինոնկարը համարվում է բոլոր ժամանակների լավագույն մյուզիքլներից մեկը^[13]։

Անձնական կյանք

1927-1933 թվականներին Մորիս Շևալյեն ամուսնացած էր դերասանուհի Իվոն Վալլիի հետ, իսկ 1937-1946 թվականներին՝ պարուհի և երգչուհի Նիտա Ռայայի հետ։

Մորիս Շևալյեն մահացել է 1972 թվականին՝ երիկամային անբավարարությունից^[14]։

Ֆիլմագրություն

Թվական	Անվանում	Բնօրինակ անվանում	Կերպար
1908	Չափազանց դյուրահավատը	Trop crédules	-
1911	Նորապսակը, որ ստիպում էր սպասել իրեն	Une mariée qui se fait attendre	-
1912	Գլխապտույտ վալս	La valse renversante	-
1917	Աշխարհիկ երեկույթ	Une soirée mondaine	-
1923	Գոնզագո	Gonzague	Մորիս, Գոնզագո
1923	Անպիտան տղան	Le mauvais garçon	-
1923	Ջիմ Բունը բռնցքամարտիկ	Jim Bougne, boxeur	Մորիս
1923	Սովորույթի համաձայն	Par habitude	-
1923	Տուրուդմփոց Լուրսին փողոցում	L'affaire de la rue de Lourcine	-
1929	Փարիզի անմեղները	Innocents of Paris	Մորիս Մառնի
1929	Սիրո շքերթ	The Love Parade	կոմս Ալֆրեդ Ռենե
1930	Բանակային շքերթ	Paramount on Parade	-
1930	Մեծ լճակ	La grande mare	Պիեռ Միրանդա
1930	Փլեյբոյը Փարիզից	Playboy of Paris	Ալբերտ Լորիֆլե
1930	Փոքրիկ սրճարանը	Le petit café	Ալբերտ Լորիֆլե
1931	Գողացված զարդեր	The Stolen Jools	կամեո
1931	Ժպտացող լեյտենանտը	The Smiling Lieutenant	Նիկի
1931	Մեկ ժամ՝ քեզ հետ	One Hour with You	Անդրե Բերտյե
1932	Սիրիր ինձ այսօր	Love Me Tonight	Մորիս
1933	Հեքիաթ գիշերով	A Bedtime Story	Ռենե
1933	Սիրո էքսկուրսավարը	L'amour guide	Ֆրանսուա
1934	Ուրախ այրին	The Merry Widow	արքայազն Դանիլո
1935	Ֆոլլի Բերժեր	Folies Bergère de Paris	-
1935	Մարդը Ֆոլլի Բերժերից	L'homme des Folies Bergère	բարոն Կասինի
1936	Սիրելի թափառաշրջիկ	The Beloved Vagabond	-
1936	Ժպիտով	Avec le sourire	Վիկտոր
1936	Օրվա հերոսը	L'homme du jour	Ալֆրեդ, կամեո
1938	Զարմացրեք նորություններով	Break the News	Ֆրանսուա Վերյե
1939	Ծուղակ	Pièges	Ռոբերտ
1947	Լռությունը ոսկի է	Le silence est d'or	մսյո Էմիլ
1949	Արքան	Le roi	արքա
1950	Միայն ես	Ma pomme	Մորիս
1954	Սիրո հարյուր տարին	Cento anni d'amore	Մասիմո
1954	Ես յոթ դուստր ունեի	J'avais sept filles	-
1957	Սերը կեսօրից հետո	Love in the Afternoon	Կլոդ Շավես
1958	Ժիժի	Gigi	Օնորե Լաշալ
1959	Հաշվիր քո օրհնանքները	Count Your Blessings	-
1960	Կանկան	Can-Can	-
1960	Խայտառակության շնչառությունը	A Breath of Scandal	արքայազն Ֆիլիպ
1960	Մեքսիկացին Հոլիվուդում	Pepe	Մորիս Շևալյե
1961	Ֆաննի	Fanny	-
1962	Ջեսիկա	Jessica	հայր
1962	Նավաբեկությունից տուժվածների որոնումները	In Search of the Castaways	Պագանել
1963	Սիրո նոր տեսակ	A New Kind of Love	Մորիս Շևալյե
1964	Ավելի լավ է հարուստ լինեմ	I'd Rather Be Rich	-
1964	Տագնապալից կոճակ	Panic Button	Ֆիլիպ Ֆոնտեյն
1967	Կապիկներ, հեռացեք	Monkeys, Go Home!	հայր

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
3. Encyclopædia Britannica
4. Шевалье Морис // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
5. ծննդական — P. 8.
6. http://www.aveleyman.com/OnThisDay.aspx?OTDMonth=09&OTDDay=12&OTDYear=2006
7. http://www.encyclopedia.com/topic/Paris.aspx
8. մահվան վկայական — P. 4.
9. Academy Awards Database
10. https://d23.com/walt-disney-legend/maurice-chevalier/
11. «Artiste».
12. Музыкальная энциклопедия. / Гл. ред. Ю.В. Келдыш. — «Советская энциклопедия», 1982. — 1008 с.
13. History of Musical Film 1930s: Part I "Hip, Hooray and Ballyhoo" by John Kenrick
14. «Maurice Chevalier Dead; Singer and Actor Was 83». The New York Times. 1972 թ․ փետրվարի 14.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մորիս Շևալյե» հոդվածին։