From Wikipedia, the free encyclopedia
Մարիան Լուպու (մոլդ.՝ Marian Lupu, հունիսի 20, 1966, Բելցի, Մոլդովական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), մոլդովացի պետական և քաղաքական գործիչ։ 2010 թվականի դեկտեմբերի 30-ից մինչև 2012 թվականի մարտի 23-ը Մոլդովայի Հանրապետության նախագահի պաշտոնակատարն էր, 2005 թվականի մարտի 24-ից մինչև 2009 թվականի մայիսի 5-ը և 2010 թվականի դեկտեմբերի 30-ից մինչև 2013 թվականի ապրիլի 25-ը՝ Մոլդովայի Հանրապետության խորհրդարանի նախագահը[3][4]։
Մարիան Լուպու | |
Կուսակցություն՝ | Մոլդովայի Հանրապետության կոմունիստների կուսակցություն, Եվրոպական սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն և ԽՄԿԿ |
---|---|
Կրթություն՝ | Մոլդովայի պետական համալսարան և Պլեխանովի անվան ռուսական տնտեսագիտական համալսարան |
Գիտական աստիճան՝ | տնտեսագիտական գիտությունների թեկնածու |
Մասնագիտություն՝ | տնտեսագետ և քաղաքական գործիչ |
Դավանանք | ուղղափառություն |
Ծննդյան օր | հունիսի 20, 1966 (58 տարեկան) |
Ծննդավայր | Բելցի, Մոլդովական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
Քաղաքացիություն | ԽՍՀՄ և Մոլդովա |
Կայք՝ | marianlupu.md |
Պարգևներ | |
Մարիան Լուպուն ծնվել է 1966 թվականի հունիսի 20-ին Մոլդովայի ԽՍՀ Բելցի քաղաքում՝ դպրոցական ուսուցիչներ Իլյա Լուպուի և Լարիսա Լուպուի ընտանիքում։ 6 տարեկանում ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Քիշնև։
1983 թվականին ոսկե մեդալով ավարտել է Քիշնևի թիվ 1 դպրոցը (այժմ՝ Գեորգե Ասակիի անվան տեսական վարժարան)։ 1987 թվականին գերազանցությամբ ավարտել է Քիշնևի պետական համալսարանի տնտեսագիտության և առևտրի ֆակուլտետները։ 1987 թվականից սովորել է Մոսկվայի Ժողովրդական տնտեսության ինստիտուտի ասպիրանտուրայում։ Սովորել է Գ. Վ. Պլեխանովի և Քիշնևի պետական համալսարանում, որի ավարտին՝ 1991 թվականին, ստացել է տնտեսագիտության թեկնածուի կոչում։
1980-1988 թվականներին ԼԵՀԿՄ, իսկ 1988-1991 թվականներին՝ ԽՄԿԿ անդամ էր, 1991 թվականից աշխատել է էկոնոմիկայի նախարարության արտաքին տնտեսական կապերի դեպարտամենտում նախ՝ գլխավոր մասնագետի, ապա բաժնի վարիչի, վարչության պետի, իսկ 1997 թվականից՝ դեպարտամենտի տնօրենի պաշտոնում։ 1992-2000 թվականներին նա «TACIS-Moldova» ծրագրի գործադիր տնօրենն էր։
1994 թվականին մակրոէկոնոմիկայի մասնագիտացված դասընթացներ է անցել Արժույթի միջազգային հիմնադրամի Վաշինգտոնի ինստիտուտում, իսկ 1996 թվականին՝ միջազգային առևտրի դասընթացներ Ժնևի Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության ինստիտուտում։
2001 թվականի մայիսի 24-ից Էկոնոմիկայի նախարարի տեղակալ էր և նախարարության արտաքին տնտեսական կապերի ու առևտրի դեպարտամենտների գործունեության համակարգող, 2003 թվականի օգոստոսի 5-ից՝ էկոնոմիկայի նախարար։
2005 թվականի մարտի 6-ին Մոլդովայի Հանրապետության կոմունիստական կուսակցության ցուցակով ընտրվել է խորհրդարանի պատգամավորի, իսկ 2005 թվականի մարտի 24-ին՝ խորհրդարանի նախագահի պաշտոնում։
2009 թվականի հունիսի 10-ին դուրս է եկել ՄՀԿԿ-ից։ Ավելի վաղ՝ 2007 թվականի սեպտեմբերի 17-ին, Վլադիմիր Ֆիլատը հայտարարել էր, որ Մարիան Լուպուն մտադիր էր դուրս գալ ՄՀԿԿ-ից՝ լինելով խորհրդարանի նախագահ։ Լուպուն միացել է Մոլդովայի դեմոկրատական կուսակցությանը և գլխավորել այն։
2009 թվականի արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններում գլխավորել է ՄԴԿ թեկնածուների ցուցակը և ընտրվել Մոլդովայի խորհրդարանի պատգամավոր։ Այն ժամանակ, երբ ընտրություններից հետո ՄԴԿԿ-ն և ՄԴԿ-ն միասին ունեցել են 61 պատգամավորական մանդատ (նախագահի ընտրության համար անհրաժեշտ թվով մանդատներ), Մարիան Լուպուն հրաժարվել է կոալիցիա ստեղծել իր նախկին կուսակցության հետ՝ նախընտրելով «հանուն եվրոպական ինտեգրման» դաշինք ստեղծել Մոլդովայի Լիբերալ-դեմոկրատական կուսակցության, Լիբերալ կուսակցության և «Մեր Մոլդովան» դաշինքի հետ։ 2009 թվականի նոյեմբերի 10-ին և դեկտեմբերի 7-ին կայացած ընտրություններում Մարիան Լուպուն դարձել է Մոլդովայի նախագահի թեկնածու, սակայն անհրաժեշտ 61 ձայնից ստացել է ԵԻԴ 53 պատգամավորների ձայները[5]։
2010 թվականի արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններում Մարիան Լուպուն կրկին ընտրվել է Մոլդովայի խորհրդարանի պատգամավոր։ Մեկ ամսվա ընթացքում կուսակցությունը նրա ղեկավարությամբ բանակցություններ է վարել ՄԴԿԿ-ի, ՄԼԴԿ-ի և ԼԿ-ի հետ։ «Մեր Մոլդովան» դաշինքը չի հաղթահարել 4 տոկոսանոց շեմը։ 2010 թվականի դեկտեմբերի 30-ին ստորագրվել է «հանուն եվրոպական ինտեգրման 2» դաշինքի ստեղծման մասին համաձայնագիրը։ Նույն օրը Մարիան Լուպուն խորհրդարանի նախագահ է ընտրվել ՄԼԴԿ-ից, ՄԴԿ-ից և ԼԿ-ից 59 պատգամավորների ձայներով և զբաղեցրել Մոլդովայի նախագահի պաշտոնը։
2011 թվականի դեկտեմբերի 16-ի նախագահական ընտրություններում Մարիան Լուպուն դարձել է ԵԻԴ-ի թեկնածու, սակայն ստացել է միայն ԵԻԴ-ի 58 պատգամավորների աջակցությունը։ Սոցիալիստ 3 պատգամավորներ՝ Իգոր Դոդոնի գլխավորությամբ, դեմ են քվեարկել, ևս մեկ քվեաթերթիկ անվավեր է ճանաչվել։ Քվեարկության ժամանակ իշխող դաշինքի պատգամավորներն ու սոցիալիստ պատգամավորներն իրենց քվեաթերթիկները ցույց են տվել լրագրողներին նախքան դրանք քվեատուփի մեջ գցելը։ Պատգամավոր Միխայ Գոդյան, որը մասնակցել է քվեարկությանը, սակայն ցույց չի տվել իր քվեաթերթիկը, ավելի ուշ Սահմանադրական դատարան հարցում է ուղարկել դեկտեմբերի 16-ի նախագահական ընտրությունները չեղյալ հայտարարելու մասին՝ պատգամավորների կողմից քվեաթերթիկների ցուցադրման անօրինականության հիմքով[6]։ Մոլդովայի Սահմանադրական դատարանը չեղյալ է հայտարարել դեկտեմբերի 16-ին կայացած նախագահական ընտրությունների արդյունքները, ինչպես նաև խորհրդարանի որոշումը՝ ընտրությունների երկրորդ փուլի ամսաթիվը 2012 թվականի հունվարի 15-ին նշանակելու մասին[7]։
2011 թվականի դեկտեմբերի 28-ին Մարիան Լուպուն հայտարարել է, որ չի առաջադրվի երկրի նախագահի պաշտոնում՝ խորհրդարանում ներկայացված կուսակցություններին կոչ անելով նախագահի պաշտոնի համար փնտրել այլ թեկնածուներ[8][9]։
2013 թվականի ապրիլի 25-ին խորհրդարանի նախագահ Մարիան Լուպուն պաշտոնանկ է արել կոմունիստական, լիբերալ-դեմոկրատական և սոցիալիստական կուսակցությունների 76 պատգամավորների՝ լիբերալ-բարենորոգիչ կուսակցության որոշ «բարենորոգիչ» ու անկախ պատգամավորների ձայներով[3]։
2016 թվականի հոկտեմբերի 30-ին դեմոկրատական կուսակցությունը Մարիան Լուպուին որպես թեկնածու առաջադրել է նախագահական ընտրություններում[10]։
2012-2017 թվականներին Սոցինտերնի նախագահի տեղակալն էր։ 2015-2017 թվականներին Եվրոպայի սոցիալիստական կուսակցության նախագահության և խորհրդի ասոցացված անդամ էր։ 2017-2018 թվականներին Եվրոպայի խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովում Մոլդովայի Հանրապետության խորհրդարանի պատվիրակության ղեկավարն էր, ինչպես նաև ԵՄ-ի հետ Արևելյան գործընկերության խորհրդարանական վեհաժողովի համանախագահը։
2019 թվականի փետրվարից Մոլդովայի Հանրապետության Հաշվիչ պալատի նախագահն է։
Տիրապետում է ֆրանսերենին, անգլերենին և ռուսերենին[11]։
Կինը Վիկտորիա Լուպուն է։ Ունեն դուստր՝ Ալեքսանդրա Լուպուն, որը ծնվել է 1995 թվականին, և որդի՝ Քրիստիան Լուպուն, որը ծնվել է 1997 թվականին[12]։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.