Մարդու միկրոբիոմ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Մարդու միկրոբիոմ, մարդու[1] օրգանիզմում բնակեցված բոլոր մանրէների ամբողջականությունը, ներառյալ այնպիսի հատվածներ, ինչպիսիքն են մաշկը, կաթնագեղձերը, սեռական օրգանները, թոքերը, լորձաթաղանթները, կենսաբանական հեղուկները, լեղուղիները և ստամոքսաղիքային ուղին։
Մարդու միկրոբիոմը ներկայացված է բակտերիաներից, սնկերից, նախակենդանիներից, վիրուսներից և արքեաներից[2]։ Չնայած միկրոօրգանիզմները նույնպես կարող են ապրել մարդու մարմնի վրա, բայց դրանք սովորաբար բացառվում են այս սահմանումից։ Գենոմիկայի համատեքստում «մարդու միկրոբիոմ» հասկացությունը երբեմն օգտագործվում է ռեզիստենտ միկրօրգանիզմների կոլեկտիվ գենոմների նշանակությամբ՝ միաժամանակ «մարդու մետագենոմ» հասկացությունը ունի նմանատիպ նշանակություն և իմաստ։ Սկզբնական գնահատականը, որը տալիս էր պատկերացում մարդու օրգանիզմում բնակվող միկրոօրգանիզմների քանակի մասին՝ ենթադրում է, որ միկրոբային բջիջների քանակը տասն անգամ ավելի է, քան մարդու օրգանիզմի բջիջների քանակը, բայց ավելի ուշ գնահատականներով այդ հարաբերակցությունը իջեցվել է 3:1-ի կամ նույնիսկ մատավորապես նույն թվին համարժեք[2][3][4][5][6][7]։ Միկրոօրգանիզմների մի մասը հանդիսանում է մարդու օրգանիզմի կոմենսալներ, այսինքն՝ նրանք գոյատևում են վնաս չհասցնելով մարդկանց, մեկ այլ խումբ ցուցաբերում են մուտալիստական (փոխշահավետ) փոխհարաբերություն սեփական տիրոջ օրգանիզմի հետ։ Եվ հակառակը որոշ ախտածին (պաթոգեն) միկրոօրգանիզմներ կարող են վնաս հասցնել մարդու օրգանիզմին իրենց նյութափոխանակության արգասիքների միջոցով, այնպիսի նյութերով, ինչպիսիքն են տրիմեթիլամինը, որը մարդու օրգանիզմում վերածվում է N-օքսիդ տրիմեթիլամինի FMO3 օքսիդացնող համալիրի միջոցով[8][9]։
Որոշ միկրոօրգանիզմներ կատարում են մի շարք կարևոր գործողություններ, որոնք ինչպես հայտնի է շատ օգտակար են հյուրընկալող տիրոջ օրգանիզմի համար, բայց դրանց մեծ մասի դերը ամբողջականությամբ պարզ չէ։ Նորմալ միկրոբիոտիա երբեմն համարվում է այն, որ պետք է ներկա լինի նորմալ պայմաններում, առանց հիվանդություն պատճառելու[2]։
Մարդու միկրոբիոտիայի հետազոտության համար անց է կացվել «Մարդու միկրոբիոմ» նախագիծը, որոշելու համար այնպիսի հարցեր, որոնցից են մարդկային միկրոբիոտիայի գենոմի համադրումը և վերլուծությունը, առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնելով մաշկի, բերանի, քթի, մարսողական ուղիների և հեշտոցի բնակեցված միկրոբիոտիային։ Այն հասավ իր բեկումնային մակարդակին 2012 թվականին, երբ հրապարակեց իր նախնական արդյունքները[10] ։