Մասնակից:Արշո/Ավազարկղ6
From Wikipedia, the free encyclopedia
Լիտվայի տնտեսությունը, համարվում է Բալթյան երեք երկրներից ամենամեծ տնտեսությունը[1][2]: Լիտվան Եվրամիության անդամ է և պատկանում է մարդկային զարգացման բարձր մակարդակ ունեցող երկրների խմբին և հանդիսանում է ԱՀԿ և ՏՀԶԿ անդամ:
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Lithuania%27s_GDP_per_capita_compared_to_rest_of_the_world_%282020%29.png/640px-Lithuania%27s_GDP_per_capita_compared_to_rest_of_the_world_%282020%29.png)
1990-ականներին Լիտվան արագորեն անցել է կենտրոնացված պլանային տնտեսությունից դեպի շուկայական տնտեսության՝ իրականացնելով բազմաթիվ ազատական բարեփոխումներ: Բալթյան մյուս երկրների հետ Եվրամիությանն անդամակցելուց հետո այն աճի բարձր տեմպեր է ունեցել ինչը հանգեցրել է Բալթյան վագրի գաղափարին: Լիտվայի տնտեսությունը (ՀՆԱ) աճել է ավելի քան 500 տոկոսով 1990 թվականին անկախության վերագտնումից հետո։ Բալթյան երկրներն ունեն 3,3 միլիոն մարդ ընդհանուր աշխատուժ, որոնցից 1,5 միլիոնը ապրում է Լիտվայում:
ՀՆԱ-ի աճը հասել է իր գագաթնակետին 2008 թվականին, իսկ 2018 թվականին կրկին մոտեցել է նույն մակարդակին[3]։ Բալթյան մյուս երկրների նման, Լիտվայի տնտեսությունը խորը անկում է ապրել 2009 թվականին, ՀՆԱ-ն անկում է ապրել գրեթե 15%-ով։ Այս ծանր անկումից հետո երկրի տնտեսությունը սկսել է վերականգնման նշաններ ցույց տալ արդեն 2009 թվականի 3-րդ եռամսյակում։ Այն վերադարձել է աճի 2010 թվականին՝ դրական 1,3 արդյունքով և 6,6 տոկոս աճով 2011 թվականի առաջին կիսամյակում: Երկիրը ԵՄ-ի ամենաարագ զարգացող տնտեսություններից մեկն է[4]: ՀՆԱ-ի աճը վերսկսվել է 2010 թվականին, թեև ավելի դանդաղ տեմպերով, քան մինչ ճգնաժամը[5][6]: Ճգնաժամի հաղթահարման հաջողությունը վերագրվում է Լիտվայի կառավարության խնայողության քաղաքականությանը[7]:
Լիտվան կայուն հարկաբյուջետային դիրք ունի: 2017 թվականի բյուջեն հանգեցրել է 0,5 տոկոս հավելուրդի, ընդ որում համախառն պարտքը կայունացել է ՀՆԱ-ի շուրջ 40 տոկոսի վրա։ Բյուջեն դրական է մնացել 2017 թվականին, և ակնկալվում էր որ դա կշարունակվի նաև 2018 թվականին[8]
Լիտվան աշխարհում 11-րդն է Համաշխարհային բանկի խմբի կողմից պատրաստված «Գործարարություն վարելու դյուրինություն» ինդեքսում[9], 16-րդը՝ 178 երկրներից՝ տնտեսական ազատության ինդեքսում, որը չափվում է The Heritage Foundation-ի կողմից[10] և 8-րդը՝ 165 երկրներից Աշխարհի տնտեսական ազատության մեջ, որը հաշվվել է 2021 թվականին[11] Ֆրեյզերի ինստիտուտի կողմից: Միջին հաշվով, Լիտվայում բոլոր օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների ավելի քան 95%-ը գալիս է Եվրամիության երկրներից։ Շվեդիան պատմականորեն ամենախոշոր ներդրողն է՝ Լիտվայի բոլոր ՕՈՒՆ-ի 20%-30%-ով[12]: ՕՈՒՆ-ը Լիտվայում աճել է 2017 թվականին՝ հասնելով երբևէ գրանցված ամենամեծ թվով Greenfield ներդրումային նախագծերի: 2017 թվականին Լիտվան եղել է երրորդ երկիրը՝ Իռլանդիայի Հանրապետությունից և Սինգապուրից հետո ներդրումային նախագծերի միջին աշխատատեղերի արժեքով[13]:
Ելնելով ՏՀԶԿ-ի տվյալներից՝ Լիտվան մտնում է աշխարհի լավագույն 5 երկրների շարքում՝ հետմիջնակարգ (երրորդական) կրթության մակարդակով[14]: Այս կրթված աշխատուժը վերջին տարիներին ներդրումներ է ներգրավել հատկապես ՏՀՏ ոլորտում։ Լիտվայի կառավարությունը և Լիտվայի բանկը պարզեցրել են էլեկտրոնային փողերի և վճարային հաստատությունների գործունեության համար լիցենզիաներ ստանալու ընթացակարգերը[15]: