From Wikipedia, the free encyclopedia
Պալեուատե Գամարալագե Մայտրիպալա Յապա Սիրիսենա (սինգ․՝ පල්ලෙවත්ත ගමරාලගේ මෛත්රීපාල යාපා සිරිසේන, թամիլերեն՝ பல்லேவத்தை கமரலாலாகே மைத்திரிபால யாப்பா சிறிசேன; սեպտեմբերի 3, 1951[1][2], Yagoda, Gampaha District, Շրի Լանկա), Շրի Լանկայի պետական և քաղաքական գործիչ, Շրի Լանկայի 7-րդ նախագահը 2015 թվականի հունվարի 9-ից մինչև 2019 թվականի նոյեմբերի 18-ը։
Մայտրիպալա Սիրիսենա | |
Կուսակցություն՝ | Ազատության կուսակցություն, Communist Party of Sri Lanka?, People's Alliance (Sri Lanka)?, United People's Freedom Alliance? և New Democratic Front? |
---|---|
Կրթություն՝ | Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտ և Polonnaruwa Rajakeeya Madya Maha Vidyalaya? |
Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ |
Դավանանք | բուդդայականություն |
Ծննդյան օր | սեպտեմբերի 3, 1951[1][2] (73 տարեկան) |
Ծննդավայր | Yagoda, Gampaha District, Շրի Լանկա |
Քաղաքացիություն | Շրի Լանկա |
Կայք՝ | president.gov.lk |
Ինքնագիր | |
Մաիտրիպալա Սիրիսենան ծնվել է 1951 թվականի[3] սեպտեմբերի 3-ին Ցեյլոնի Յուանում[4]։ Նրա հայրը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վետերան Ալբերտ Սիրիսենան է՝ Ցեյլոնի վարչապետի օրոք D. S. Senanayake-ին շնորհվել է հինգ ակր բրնձի դաշտեր Պոլոնարուվ քաղաքում՝ Պարակրամա Սամուդրա լճի մոտակայքում[5]։ Նրա մայրը ուսուցչուհի էր[5]։
Մաիտրիպալան կրթություն է ստացել Պոլոննարուվա թագավորական Կենտրոնական քոլեջում[5][6]։ Այնուհետև երեք տարի սովորել է Կունդասալի Շրի Լանկայի գյուղատնտեսական դպրոցում։ 1980 թվականին ստացել է ԽՍՀՄ Ա. Մ. Գորկու անվան գրական ինստիտուտի քաղաքական գիտությունների դիպլոմ[7]։
15 տարեկանում հետաքրքրվել է կոմունիզմով[5], անդամակցել Ցեյլոնի Կոմունիստական կուսակցությանը (մաոիստական), որտեղ սերտորեն համագործակցել է գլխավոր քարտուղար Նագալինգամ Շանմուգաթասանի հետ[4]։ 1967 թվականին Մաիտրիպալան միացավ Ազատության կուսակցության երիտասարդական լիգային Պոլոննարուվ քաղաքում[5]։ 1971 թվականի հեղափոխության ողջ ընթացքում, թեև չի մասնակցել դրան[7] բայց շինծու[4] մեղադրանքներով բանտ է նստել Բատիկալոայում[3]։ 1972 թվականին ազատ արձակվելուց և արդարացումից հետո[3], աշխատել է Պալուգասդամանի բազմաֆունկցիոնալ կոոպերատիվում, ինչպես նաև եղել է գյուղական սպա[7]։ 1978 թվականին եղել Է Հավանայում (Կուբա)[7], երիտասարդների և ուսանողների փառատոնին, սակայն կառավարությունը արձակուրդ չի տվել և հրաժարական է տվել պետական ծառայությունից[3]։ 1979 թվականին դարձել է կուսակցության շրջանային կազմակերպության քարտուղար[7][7], 1981 թվականին՝ բյուրոյի անդամ[5], իսկ 1983 թվականին՝ ամբողջ կղզու երիտասարդական լիգայի նախագահ[7]։ Նույն թվականին այցելել Է ՉԺՀ[7]։
1989 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում, Սիրիսենա «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության անդամ է ընտրվել Պոլոնարուվա շրջանից[8]։ Այդ ժամանակից ի վեր, նա շարունակաբար վերընտրվել է 18 տարի[5]։ 1994 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում հաղթել է որպես «Ժողովրդական դաշինք» կուսակցության թեկնածու[9]։ Դրանից հետո նա նշանակվել է ոռոգման փոխնախարար նոր կառավարությունում՝ Չանդրիկա Կումարատունգայի գլխավորությամբ[5]։ 1997 թվականին Կումարատունգան Սիրիսենային նշանակեց Մահավելիի զարգացման նախարարի պաշտոնում[5]։ 2000 թվականի օգոստոսին նա փորձեց դառնալ Ազատության կուսակցության գլխավոր քարտուղար, սակայն պարտություն կրեց Ս. Բ. Դիսանայակեից[10][11], որից հետո նշանակվել է նրա տեղակալ[12]։ Սիրիսենան վերընտրվել է 2000 թվականին և պահպանեց իր նախարարական պորտֆելը[13][14]։ 2001 թվականի հոկտեմբերին Դիսսանայակի փախուստից հետո Միացյալ ազգային կուսակցություն[15]։
2001 թվականի խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքներով Սիրիսենան կրկին վերընտրվեց, սակայն ժողովրդական դաշինքը պարտվեց, և նա կորցրեց իր նախարարական պաշտոնը[16]։ 2004 թվականի հունվարին Ազատության կուսակցությունը Ժողովրդական ազատագրական ճակատի հետ միասին ձևավորեց քաղաքական դաշինք, որը կոչվում էր Ազատության Միացյալ Ժողովրդական դաշինք[17], որից Սիրիսենան նույն թվականին վերընտրվել է խորհրդարանում[18]։ 2004 թվականի ապրիլին Նախագահ Կումարատունգան նրան նշանակեց Ռաջարատայի զարգացման նախարար նոր կառավարությունում[19][20][21], իսկ ավելի ուշ նա ընտրվեց պալատի առաջնորդ[22][23]։ 2005 թվականի հուլիսին Սիրիսենայի պաշտոնը սկսեց կոչվել «Մահավելիի և Ռաջարատայի ոռոգման և զարգացման նախարար»[24][25], և օգոստոսին նա հրաժարական տվեց պալատի ղեկավարի պաշտոնից[26]։
2005 թվականի նախագահական ընտրություններից հետո ընտրված նախագահ Մահինդա Ռաջապաքսեն նոյեմբերին Սիրիսենային նշանակեց Մահավելիի գյուղատնտեսության, շրջակա միջավայրի պահպանության, ոռոգման և զարգացման նախարար[27][28]։ 2006 թվականի մարտի 27-ին Նրա անձնական քարտուղար Մ. լ. Դարմասիրին սպանվել է անհայտ զինված անձանց կողմից Արանանգաուիլում[29]։ 2007 թվականի հունվարին նախարարների կաբինետում տեղի ունեցած վերադասավորումներից հետո Սիրիսենան նշանակվել է գյուղատնտեսության զարգացման և ագրարային ծառայությունների նախարար[30][31]։ 2008 թվականի հոկտեմբերի 9-ին Սիրիսենայի ավտոշարասյունը հարձակման ենթարկվեց «Թամիլ Իլամի ազատագրման Վագրեր» խմբավորման մահապարտ ահաբեկչի կողմից Բորալեսգամուվա շրջանում Կոլոմբոյում[32][33]։ Պայթյունի հետևանքով մեկ մարդ զոհվել է, յոթը՝ վիրավորվել[34]։ Սիրիսենան վերընտրվել է 2010 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում ապրիլին նշանակվել է առողջապահության նախարար[35][36][37]։
ԶԼՄ-ներում շահարկումներից հետո 2014 թվականի նոյեմբերի 21-ին Սիրիսենան հայտարարել է[38], и выступит որ դուրս է գալիս կառավարության կազմից և 2015 թվականի նախագահական ընտրություններում հանդես կգա գործող նախագահ Ռաջապաքսեի դեմ՝ որպես ընդհանուր ընդդիմության թեկնածու[39][40]։ Ռաջապաքսեն ավելի ուշ հայտարարել է, որ այդ քայլը «դանակով հարված է մեջքին»[41]։ Սիրիսենան իր մտադրությունները հիմնավորել է նրանով, որ Շրի Լանկայում ամեն ինչ վերահսկվում է մեկ ընտանիքի կողմից, եւ որ երկիրը շարժվում է դեպի սանձարձակ կոռուպցիայի, նեպոտիզմի և իրավունքի գերակայության խախտման բռնապետություն[42][43]։ Իր հաղթանակի դեպքում նա խոստացել է ընտրվելուց հետո 100 օրվա ընթացքում հեռացնել գործադիր նախագահությունը, չեղարկել վիճահարույց տասնութերորդ և վերադարձնել տասնյոթերորդ ուղղումը, ինչպես նաեւ վարչապետի պաշտոնում նշանակել ՕՆՊ-ի առաջնորդ Ռանիլ Վիկրամասինգեին[44][45][46]։
Սիրիսենան ստացել է ՕՆՊ գլխավոր ընդդիմադիր կուսակցության, թամիլների Ազգային Դաշինքի աջակցությունը[47][48], նախկին նախագահ Չանդրիկա Կումարատունգայի և նրա հետ հեռացած Օնաս-ի մի քանի պատգամավորների՝ Դումինդա Դիսանայակեի, Վասանտա Սենանայակե, Ռաջիտա Սենարատե, Ռաջիվա Վիջեսինհա[49][50][51][52]։ Սիրիսենայի՝ իր մտադրությունների մասին հայտարարելուց հետո նա և իրեն աջակցող մի քանի այլ նախարարներ զրկվեցին իրենց պաշտոններից, հեռացվեցին Ազատության կուսակցությունից[53][54][55], նրանցից խլել են ծառայողական ավտոմեքենաները և հանվել թիկնազորը[56][57]։
Ընտրությունների նախնական արդյունքներով, որոնք հրապարակվել են 2015 թվականի հունվարի 9-ին՝ քվեարկության հաջորդ օրը, Սիրիսենան հավաքել է 51,3 տոկոս, իսկ Ռաջապաքսեն՝ 46,9 տոկոս։ Չսպասելով վերջնական արդյունքներին ՝ Ռաջապաքսեն ընդունել է իր պարտությունը և խոստացել ապահովել «իշխանության սահուն անցումը ժողովրդի ցանկությամբ»[58][59][60]։
Հունվարի 9-ին Սիրիսենան նախագահական երդում է տվել Գերագույն դատարանի անդամ Կանագասաբապատի Սրիպավանին նշելով, որ ապագայում չի առաջադրվելու երկրորդ ժամկետով[61]։ Սիրիսենան խոստացել է պաշտպանել խոսքի ազատությունը, նախկին ռեժիմի բոլոր քաղաքական ընդդիմախոսներին կոչ է արել վերադառնալ հայրենիք, կարգադրել է հանել ընդդիմադիր կայքերի գործունեության սահմանափակումները, ինչպես նաև խոստացել է դադարեցնել լրագրողներին և քաղաքական գործիչներին լրտեսելը[62][63]։ Այսպիսով, նա դարձավ Շրի Լանկայի 7-րդ նախագահը[64] և Ռանիլ Վիկրամասինգհեին նշանակեց վարչապետի պաշտոնում[65]։
Ընտրություններից հետո Սիրիսենայի կողմը, որին աջակցում են խորհրդարանի 225 անդամներից 89 պատգամավորներ, անցել են ավելի քան 40 պատգամավորներ Ռաջապաքսե կուսակցությունից[66]։ Միևնույն ժամանակ, Նախագահ Ռաջիթ Սենարատեի ներկայացուցիչը Կոլոմբոյում կայացած մամուլի ասուլիսում հայտնել է, որ Ռաջապաքսեն համաձայնել է հեռանալ իր պաշտոնից միայն այն բանից հետո, երբ բանակի գլխավոր հրամանատարն ու ոստիկանության պետը հրաժարվել են աջակցել իրեն իշխանությունը պահելու հարցում, ինչի արդյունքում հետաքննություն կանցկացվի «հեղաշրջման փորձի» վերաբերյալ[67][68][69]։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.