Հյուսիսային Մակեդոնիայում Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին նվիրված հուշարձանների ցանկ

Մակեդոնիայի Հանրապետությունում Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին նվիրված հուշարձանների ցանկ, 20-րդ դարի խոշորագույն իրադարձություններից մեկին նվիրված հուշարձաններ և հուշահամալիրներ, որոնք կառուցվել են Մակեդոնիայի Հանրապետության տարածքում։

Պատմություն

Հարավսլավիայի իշխանությունների հրամանով 1945-1960 թվականներին կառուցվել են մի շարք հուշարձաններ։ Այդուհանդերձ, հուշարձանների և հուշահամալիրների լայնամասշտաբ կառուցումը սկսել է իրականացվել Չմիացած երկրների շարժման հիմանդրումից հետո։

Հարավսլավիայի նախագահ Իոսիպ Տիտոյի հրամանով 1960-1970-ական թվականներին կառուցվել են մի շարք հուշարձաններ և հուշահամալիրներ, որոնք նվիրված են եղել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ճակատամարտերին և համակենտրոնացման ճամբարներին։ Նրանք նախագծվել են հայտնի դիզայներների կողմից, ինչպես օրինակ Դուշան Ջամոնյան, Վոյին Բակիչը, Միոդրագ Ժիվկովիչը, Ժորդան և Իսկրա Գրաբուլները։ Բացի այդ, հուշարձանների ճարտարապետներն են եղել Բոգդան Բոգդանովիչը, Գրադիմիր Մեդակովիչը։ Տիտոյի մահից հետո, կառուցվել են միայն մի քանի հուշարձաններ։ Այս հուշարձանները զբոսաշրջիկների շրջանում հայտնի են եղել 1980-ական թվականներին՝ որպես հայրենական փառքի հուշարձաններ։ Սակայն, Հարավսլավական պատերազմներից և երկրի կազմալուծումից հետո, հուշարձանները լքվել են և կորցրել իրենց նշանակությունը։

Ստորև ներկայացված են 1945- 1991 թվականներին կառուցված հուշարձանները և հուշահամալիրները։ Ցանկում ներառված չեն առանձին անհատներին նվիրված կիսանդրիները։

Նկար	Անվանում	Տեղակայում	Ծանոթագրություններ
	Մակեդոնիում	Կրուշևո	Նախագծվել է Ժորդան և Իսկրա Գրաբուլների կողմից և կառուցվել 1974 թվականին։ Նվիրված է Իլինդենի ապստամբության և Մակեդոնիայի անկախության ազգային պատերազմի ժամանակ զոհված մարտիկներին[1]։
	Ֆաշիզմի զոհերի և ֆաշիզմի դեմ կռված մարտիկներին նվիրված դամբարան	Կավադարցի
	Ֆաշիզմի զոհերին և ընկած մարտիկներին նվիրված դամբարան	Կիչևո	Նախագծվել է Ժորդան Գրաբուլսկու կողմից և կառուցվել 1963 թվականին։
	Անպարտների հուշարձան	Պրիլեպ	Նախագծվել է Բոգդան Բոգդանովիչի կողմից և կառուցվել 1961 թվականին[2]։
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Բելչիշտայի մոտ	Նախագծվել է Ժորդան Գրաբուլսկու կողմից և կառուցվել 1958 թվականին[3]։
	Ազատության հուշարձան	Գևգելիա	Նախագծվել է Ժորդան Գրաբուլսկու կողմից և կառուցվել 1969 թվականին։
	Սկոպյեի ազատագրիչներին նվիրված հուշարձան	Սկոպյե	Նախագծվել է Իվան Միրկովիչի կողմից և կառուցվել 1955 թվականին։
	Հուշարձան նվիրված Ազգային ազատագրական շարժմանը	Սկոպյե	Նախագծվել է Ժորդան Գրաբուլոսկու կողմից և կառուցվել 1965 թվականին։
	Հեղափոխության մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Շտիպ	Նախագծվել է Բոգդան Բոգդանովիչի կողմից և կառուցվել 1969- 1974 թվականներին։ Այստեղ թաղված են 814 հարավսլավացի պարտիզաններ։
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Սկոպյե
	Ոսկրատան հուշարձան	Կումոնովոյի մոտ	Նախագծվել է Սրետեն Ստորյանովիչի և Կոստա Զորդումիսի կողմից և կառուցվել 1957 թվականին։
	Հեղափոխության հուշարձան	Կումանովոյի կենտրոն	Նախագծվել է Կոստա Անգելի Ռադովանիի կողմից և կառուցվել 1962 թվականին[4]։
	Հեղափոխության հուշարձան	Ստրումիցա
	Հեղափոխության հուշարձան	Բիտոլա
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Ստրուգա	Նախագծվել է Վոյիլսավ Վասիլևիչի կողմից[5]։
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Դելևոր
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Բելչիշտա
	Ազատության հուշարձան	Կոչանի	Նախագծվել է Գլիգոր Չեմերսկու կողմից 1977 թվականին։ Նվիրված է Կոչանիի և հարակից տարածքների բոլոր ընկած մարտիկներին։
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Դեբար
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Ժելեզնեց
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Զուբովցե
	Ֆաշիզմի զոհերին նվիրված հուշարձան	Ռուսյացի	Նվիրված է Ֆաշիզմի դեմ պայքարած բոլոր մակեդոնացիներին, ովքեր 1943 թվականի նոյեմբերին կատաղի մարտեր էին մղում Բուլղարիայի բանակի զինվորների դեմ։
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Պոդմոչանի	Կառուցվել է 1975 թվականին։
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Մորդիչ	Կառուցվել է 1977 թվականին։
	Ազգային ազատագրական շարժման կին մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Տետովո	Նախագծվել է Բորկա Ավրամովի կողմից և կառուցվել 1961 թվականին[6]։ Նվիրված է Ազգային ազատագրական շարժման բոլոր կին մարտիկներին։
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Բրվենիցա
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Ռադիովցե
	Ընկած մարտիկներին նվիրված հուշարձան	Ստենցե	Կառուվել է 1980 թվականին
	Տեղահանված հրեաներին նվիրված հուշարձան	Շտիպ	Նվիրված է Շտիպի 561 հրեաներին, ովքեր 1943 թվականի մարտին տեղափոխվել էին Տրեբլինկայի համակենտրոնացման ճամբար։
	Պարտիզանների գերեզմանատուն	Կրուշևո
	Պարտիզանների գերեզմանատուն	Օխրիդ
	Մակեդոնիայի սոցիալիստական ֆեդերատիվ հանրապետության նախագահությանը նվիրված հուշարձան	Սկոպյե	Նախագծվել է Սլոբոդան Միլոշևսկու կողմից և կառուցվել 2012 թվականին[7]։

Ծանոթագրություններ

1. Zdunić, Drago, ed. "Revolucionarno kiparstvo", Zagreb: Spektar, 1977, p. 167
2. Zdunić, Drago, ed. "Revolucionarno kiparstvo", Zagreb: Spektar, 1977, p. 131
3. "Revolucionarno kiparstvo", Zagreb: Spektar, 1977, p. 182
4. Zdunić, Drago, ed. "Revolucionarno kiparstvo", Zagreb: Spektar, 1977, p. 138
5. Patković, Milenko & Plećaš, Dušan. "Vodič uz kartu. Izbor spomen-obilježja narodnooslobodilačkog rata Jugoslavije", Osijek: Glas Slavonije, 1975, p. 111
6. Zdunić, Drago, ed. "Revolucionarno kiparstvo", Zagreb: Spektar, 1977, p. 139
7. Поставен споменикот посветен на Првото заседание на АСНОМ Արխիվացված 2014-01-28 Wayback Machine, accessed 7-6-2014.

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Հյուսիսային Մակեդոնիայում Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին նվիրված հուշարձանների ցանկ կատեգորիայում։