![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Ary_Scheffer_-_Marguerite_Leaving_Church_-_80.55_-_Detroit_Institute_of_Arts.jpg/640px-Ary_Scheffer_-_Marguerite_Leaving_Church_-_80.55_-_Detroit_Institute_of_Arts.jpg&w=640&q=50)
Հավերժ կանացի
արխետիպ, որն իդեալականացնում է կնոջ անփոփոխ պատկերը / From Wikipedia, the free encyclopedia
Հավերժ կանացի կամ հավերժական կանացի (գերմ.՝ das Ewig-Weibliche), հասկացություն, արքետիպ, որն առաջին անգամ ներմուծել է Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթեն իր «Ֆաուստ» պիեսում (1832), կանացիության կամ կանացի կերպարի անդրանցական իդեալականություն է՝ աբստրակտացված մեծ թվով կանանց և կանացի կերպարների հատկանիշներից, գծերից և վարքագծից։ Ֆաուստում դրանք ներառում են պատմական, գեղարվեստական և դիցաբանական կանայք, աստվածուհիներ և նույնիսկ աբստրակտ էություններով կանացի անձնավորումներ, ինչպիսին է իմաստությունը։ Որպես իդեալ՝ հավերժական կանացիությունն ունի էթիկական բաղադրիչ, ինչը նշանակում է, որ ոչ բոլոր կանայք են նպաստում դրան։ Նրանք, ովքեր, օրինակ, չարամիտ բամբասանքներ են տարածում այլ կանանց մասին կամ նույնիսկ պարզապես ստրկաբար են համապատասխանում իրենց հասարակության ավանդույթներին, ըստ սահմանման, դրանում ներդրում չունեն։ Քանի որ հավերժական կանացիությունը հայտնվում է առանց բացատրության (թեև ոչ առանց նախապատրաստման) միայն պիեսի վերջին երկու տողերում, ընթերցողին է մնում պարզել, թե որ գծերն ու վարքագիծն է այն ներառում, և թե պիեսի տարբեր կանանց ու կին կերպարներից որոնք են նպաստում հավերժ կանացիին։ Այս հարցերի շուրջ Գյոթեի ստեղծագործությունն ուսումնասիրող գիտնականները հասել են որոշակի կոնսենսուսի։ Հավերժական կանացին ունի նաև հասարակական, տիեզերական և մետաֆիզիկական չափումներ։
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Ary_Scheffer_-_Marguerite_Leaving_Church_-_80.55_-_Detroit_Institute_of_Arts.jpg/640px-Ary_Scheffer_-_Marguerite_Leaving_Church_-_80.55_-_Detroit_Institute_of_Arts.jpg)
Գյոթեի ժամանակներից ի վեր հավերժական կանացի հասկացությանն անդրադարձել են մի շարք փիլիսոփաներ, հոգեբաններ, հոգեվերլուծաբաններ, աստվածաբաններ, ֆեմինիստներ, բանաստեղծներ և վիպասաններ։ Ոմանք այն կիրառել կամ մշակել են Գյոթեի սկզբնական հայեցակարգին համահունչ ձևերով, իսկ մյուսները՝ մեկ կամ մի քանի առումներով զգալիորեն տարբերվող ձևերով, և ոչ միշտ բարեհաջող։ Աստիճանաբար «հավերժական կանացի» արտահայտության ժողովրդական գործածության մեջ մտնելով` այն սկսել է կորցնել որևէ կապը Գյոթեի սկզբնական գաղափարի հետ (բացառությամբ տեղյակ մարդկանց) և ընդունվել է որպես կանացի կառուցվածքին բնորոշ գերակշռող մշակութային կարծրատիպերի մատնամշում։