Խորոգ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Խորոգ, քաղաք Տաջիկստանում, Լեռնային Բադախշանի ինքնավար մարզի վարչական կենտրոնը։
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| Խորոգ | |||
| տաջ.՝ Хоруғ | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Տաջիկստան | ||
| Համայնք | Shughnon District? | ||
| ԲԾՄ | 2123±1 մետր | ||
| Բնակչություն | ▲31 100 մարդ (հունվարի 1, 2022)[1] | ||
| Ժամային գոտի | UTC+6 | ||
| Փոստային դասիչ | 736000 | ||
| |||
Քաղաքը գտնվում է մարզի հարավարևմտյան մասում՝ մայրաքաղաք Դուշանբեից 525 կմ հեռավորության վրա։ Արևմուտքից սահմանակից է Աֆղանստանի Բադախշան մարզին։
Խորոգը գտնվում է ծովի մակարդակից 2200 մետր բարձրության վրա, որով և հետխորհրդային տարածքի ամենաբարձր քաղաքներից մեկն է։ Գտնվում է Պամիրի բարձրավանդակի հարավարևմտյան մասում, Գունտ և Փյանջ գետերի միախառնման վայրին մոտ։ Քաղաքն ընդգրկված է կիսաչորային կլիմայական գոտում։ Տարվա ընթացքում քիչ տեղումներ են լինում։ Համաձայն Կյոպենի կլիմայական դասակարգման՝ քաղաքն ունի բարեխառն լայնությունների չոր կիսաչորային կլիմա՝ զով ձմեռներով։ Տարվա միջին օդի ջերմաստիճանը 9,3 °C է, տարեկան տեղումների թիվը՝ մոտ 276 մմ։
Խորոգի բնակչությունը 2019 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ կազմում է 30,3 հազար մարդ։ Բնակչության կողմից խոսվող պամիրյան լեզուներն ընդգրկված են հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի իրանական ճյուղի հարավարևելյան խմբում, ինչով նրանք տարբերվում են իրանական լեզուների հարավարևմտյան խմբին պատկանող տաջիկերենից։ Տեղացիները դավանում են հիմնականում շիա իսլամ, իսկ թյուրքալեզու փոքրամասնությունը՝ սուննի իսլամ։
Մինչև 19-րդ դարի վերջը Խորոգը գտնվում էր Բուխարայի էմիրի, Աֆղանստանի շահի, Ռուսաստանի և Բրիտանիայի միջև վիճելի տարածքում։ Ի վերջո քաղաքն անցնում է Ռուսական կայսրությանը՝ գետահունը դարձնելով Աֆղանստանի հետ սահման։ 1896 թվականին ռուսները այստեղ ամրություն կառուցեցին և կայազոր դրեցին։ Ցարական Ռուսաստանի անկումից և Խորհրդային Միության հիմնադրումից հետո 1925 թվականին Խորոգը դարձավ Լեռնային Բադախշանի մայրաքաղաքը։
Տաջիկստանի անկախության տարիներին՝ 2012, 2014, 2018, 2021 և 2022 թվականներին Խորոգում տեղի են ունեցել տարաբնույթ հակակառավարական ցույցեր։
Խորոգը առևտրային, տրանսպորտային և մշակութային կենտրոն է տարածաշրջանի համար։ Այստեղ են գտնվում՝ Մոյոնշո Նազարշոևի անվան Խորոգի պետական համալսարանը, Կենտրոնական Ասիայի միջազգային համալսարանի մասնաճյուղը և Աղա Խանի հիմնադրամի ճեմարանը։
Խորոգով անցնում է Պամիրի մայրուղին՝ քաղաքը կապելով Դուշանբեի և Օշի հետ (Ղրղզստան)։ Վախանի հովտով (Աֆղանստան) և Ալիչուր գյուղով անցնում է գրունտային ճանապարհ։ Քաղաքը Կուլմա-Կարոկուրում լեռնանցքով կապվում է Չինաստանի հետ։ Քաղաքն ունի փոքր օդանավակայան։
Խորոգը Պամիրի զբոսաշրջային կենտրոններից է և Պամիրի հիմնական տեսարժան վայրերի մեկնարկային կետը։ Բացի բնության տեսարժան վայրերից՝ քաղաքը հայտնի է Պամիրի բուսաբանական այգով, որը ամենաբարձրն է ԱՊՀ տարածքում և երկրորդը աշխարհում (2320 մ)՝ Նեպալի բուսաբանական այգուց հետո։ Այգին հիմնադրվել է 1940 թվականին։ Բուսաբանական այգու հավաքածուն ներառում է ավելի քան 4 հազար տեսակի բույսեր աշխարհի բոլոր տարածաշրջաններից։
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
