Լուի-Լեոպոլդ Բուալյի

Լուի-Լեոպոլդ Բուալյի^[5], նաև Բուայի^[6][7] կամ Բուաիլի (ֆր.՝ Louis-Léopold Boilly, հուլիսի 5, 1761(1761-07-05)^{[1][2][3][…]}, La Bassée - հունվարի 4, 1845(1845-01-04)^{[1][2][3][…]}, Փարիզ, Ֆրանսիա^[4]), ֆրանսիացի գեղանկարիչ, գծանկարիչ և Դիրեկտորիայի շրջանի սենտիմենտալ-սալոնային ուղղության վիմագիր (1795-1799)^[8]։

Լուի-Լեոպոլդ Բուալյի ֆր.՝ Louis Léopold Boilly
Ծնվել է	հուլիսի 5, 1761(1761-07-05)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	La Bassée
Վախճանվել է	հունվարի 4, 1845(1845-01-04)[1][2][3][…] (83 տարեկան)
Մահվան վայր	Փարիզ, Ֆրանսիա[4]
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	նկարիչ և վիմագրող
Ժանր	ժանրային նկարչություն
Թեմաներ	գեղանկարչություն և Կերպարվեստ[4]
Ուսուցիչ	Charles-Alexandre-Joseph Caullet? և Dominique Doncre?
Աշակերտներ	Julien-Léopold Boilly?
Պարգևներ
Անդամակցություն	Ֆրանսիայի ինստիտուտ
Զավակներ	Edouard Boilly?, Julien-Léopold Boilly? և Alphonse Boilly?
Louis-Léopold Boilly Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Լուի-Լեոպոլդ Բուալյին ծնվել է Ֆրանսիայի հյուսիսում գտնվող Լա Բասում 1761 թվականին տեղի փայտագործի համեստ ընտանիքում։ Նա մեծացել է Դուեում, մինչև տասնյոթ տարեկանը նկարել է սովորել Շառլ-Ալեքսանդր-Ժոզեֆ Կոլեի մոտ։ Այնուհետև, նախքան 1787 թվականին Փարիզ տեղափոխվելը, Արրասում Դոմինիկ Դոնկրեի մոտ ուսումնասիրել է տրոմպլյոյ (խաբկանք) ոճի նկարչություն (trompe l'oeil)^[9]։

Օրվա ապրուստը վաստակելու համար սկսել է գումար աշխատել դիմանկարներով։ 1789-1791 թվականներին նա մի շարք պատվերներ է կատարել ավինյոնցի հավաքորդ Էսպրի Կալվեի համար։ Նրա վաղ գեղանկարչական ոճը հիշեցնում է Ժան Գրյոզի և Ժան Օնորե Ֆրագոնարի սենտիմենտալ և բարոյագիտական ոճը, ինչպես նաև այն ժանրը, որում նա աստիճանաբար ինտեգրեց ձևի գույնի մոդելավորման ճշգրտությունն ու մանրակրկիտությունը, որը քաղվել էր անցյալ դարի հոլանդացի վարպետներից, որոնց նկարները նա հավաքել էր իր համեստ հավաքածուի համար։

Բուալյին առաջին անգամ ցուցադրել է իր աշխատանքները Փարիզի սալոնում 1791 թվականին և հայտնի է դարձել դիմանկարներով և խաբուսիկ նկարներով, ինչպես նաև կենցաղային ժանրի տեսարաններով, այդ թվում՝ «գալանտ» և անպարկեշտ թեմաներով։ 1794 թվականին նրան դատապարտել է պուրիտանացի հեղափոխական նկարիչ Ժան-Բատիստ Վիկարը։ Արվեստների ժողովրդահանրապետական ընկերությունը (Société populaire et républicaine des Arts) և հասարակական անվտանգության կոմիտեն սպառնացել են պատասխանատվության ենթարկել նկարչին նրա կողմից տարածվող պատկերների անպարկեշտության համար։ Ի պաշտպանություն իրեն՝ նա կոմիտեի գործակալներին հրավիրել է իր արվեստանոց և նրանց ցույց տվել հայրենասիրական թեմաներով կտավների շարք, այդ թվում՝ հեղափոխական կառավարության կողմից կազմակերպված մրցույթի առիթով կատարված «Մարատի հաղթանակը»^[10]։

1787 թվականին Լուի-Լեոպոլդն ամուսնացել է Մարի-Մադլեն Դեսլինի (Marie-Madeleine Desligne) հետ, այնուհետև, այրիանալով 1795 թվականին, Ադելաիդա-Ֆրանսուազ Լեդյուկի (Adélaïde-Françoise Leduc) հետ, ունեցել է վեց որդի։ Ջուլիեն Լեոպոլդը (1796-1874) և Էդվարդը (1799-1854) դարձել են նկարիչներ, Ալֆոնսը (1801-1867) զբաղվել է գեղանկարչական բնօրինակների հիման վրա տպագրությունների արտադրությամբ^[11]։

1833 թվականին Լուի-Լեոպոլդ Բուալյին ստացել է Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետի կոչում և դարձել Ֆրանսիայի ինստիտուտի անդամ։ Մահացել է 1845 թվականին ութսուներեք տարեկան հասակում։ Թաղված է Փարիզում՝ Պեր Լաշեզ գերեզմանատանը (23-րդ բաժին)։

Ստեղծագործություն

Նկարչի վաղ գծանկարներն ու նկարները ցույց են տալիս Ֆրանսիայում միջին խավի ապրելակերպը 18-րդ դարի վերջին և 19-րդ դարի սկզբին։ Նրա խնամքով մշակված և կատարված նկարներն արտացոլում են քաղաքային կյանքի ողջ բազմազանությունը, տարազներն ու սովորույթները՝ հեղափոխական ժամանակաշրջանի և Բուրբոնների վերականգնման ժամանակի միջև, սակայն Բուալյին հայտնվել է կայսրության մայրաքաղաքային ոճից հեռու և այս իմաստով նրա աշխատանքը խորապես պահպանողական է։ Բուալյիի նկարները գնահատվել են Փարիզի սրահի հասարակության կողմից, որը 1804 թվականին նրան պարգևատրել է ոսկե մեդալով։

«Նուրբ գունային մոդելավորումը, նկարչության շնորհը և թեթև սենտիմենտալությունը սրահի եզրին, որը կապված է ռոկոկո ոճի հետ, բնորոշ են ինչպես այս նկարչի աշխատանքին, այնպես էլ գրացուցակի շրջանի և դրան հաջորդող ժամանակի ֆրանսիական ողջ նկարչությանը Նապոլեոն Բոնապարտի կայսրության ոճի նախօրեին»,- գրել է Վիկտոր Վլասովը^[6]։

1823 թվականին Բուալյին ստեղծեց հումորային վիմագրությունների շարք, որը կոչվում էր «Ծամածռություններ» (Les Grimaces)։ Մոտ 4500 դիմանկարներով (որոնցից միայն մեկ տասներորդն է պահպանվել) նրա աշխատանքները փաստագրական արժեք ունեն։ Բուալյին, այն սակավաթիվ նկարիչներից մեկը, ով դեմ էր հեղափոխական ռեժիմներին՝ ահաբեկչությունից մինչև կայսրություն։ Նա պատկերում էր հասարակ մարդկանց առօրյա, խաղաղ կյանքը։ Նրա միակ պատերազմը «մղվեց բիլիարդի սեղանի շուրջ և երիտասարդ կանանց շփոթված տղամարդկանց հակադրելու շուրջ»^[12]։

Պատկերասրահ

• 
  Անհամեստը, մոտ 1795։ Կտավ, յուղաներկ: Կոնյակ-Ժե թանգարան, Փարիզ
• 
  Ինտիմ զարդասեղան կամ քաղած վարդ: Գտնվելու վայրն անհայտ է
• 
  Երկու ընկերուհիների համբույրը, մոտ 1790։ Կտավ, յուղաներկ: Կոնյակ-Ժե թանգարան, Փարիզ
• 
  Հապճեպ փախուստ, մոտ 1790։ Կտավ, յուղաներկ: Կոնյակ-Ժե թանգարան, Փարիզ
• 
  Զարդասեղանի դիմաց
• 
  Մադամ Սենտ Անժ Շևրիե։ 1807. Կտավ, յուղաներկ: Գեղարվեստի ազգային թանգարան, Ստոկհոլմ
• 
  Ժան-Անտուան Գուդոնն իր արվեստանոցում քանդակում է Լա Պլասի կիսանդրին։ 1803։ Կտավ, յուղաներկ: Լուվր (Դեկորատիվ արվեստի թանգարան), Փարիզ
• 
  Գալանտ տեսարան․ 1791։ Կտավ, յուղաներկ: Մասնավոր հավաքածու
• 
  Բիլիարդ, 1807։ Կտավ, յուղաներկ: Էրմիտաժ, Սանկտ Պետերբուրգ
• 
  Նուրբ նվեր։ 1787։ Կտավ, յուղաներկ: Բեմբերգ հիմնադրամ, Թուլուզ
• 
  Մարատի հաղթանակը։ 1794։ Կտավ, յուղաներկ: Գեղարվեստի պալատ, Լիլ
• 
  Ընտանեկան խաղ շաշկի։ 1803
• 
  Մաքսիմիլիան դը Ռոբեսպիերի դիմանկարը: 1791։ Կտավ, յուղաներկ: Գեղարվեստի պալատ, Լիլ
• 
  Երիտասարդ տավղահարուհին: 1806-1808. Կտավ, յուղաներկ: Յեյլի համալսարանի արվեստի պատկերասրահ, Նյու Հեյվեն, ԱՄՆ
• 
  Պատշգամբում։ Անվճար ներկայացման օր: 1830. Կտավ, յուղաներկ:

«Ծամածռություններ» վիմագրությունների շարքից։ 1823

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Louis-Léopold Boilly (նիդերլ.)
3. Louis-Léopold Boilly — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
4. Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
5. Стародубова, 2006, էջ 165
6. Власов, 1996, էջ 144
7. Բուային Boilly ազգանվան ժամանակակից արտասանությունն է։ Աղբյուրներում ամրագրվել է XVIII դարի ֆրանսերեն արտասանությանը համապատասխանող Բուալյի տառադարձումը։
8. Neues allgemeines Künstler-Lexicon; oder Nachrichten von dem Leben und den Werken der Maler, Bildhauer, Baumeister, Kupferstecher etc. Bearb. von Dr. G. K. Nagler. — München: E.A. Fleischmann, 1835—1852
9. Сulture .fr, " Louis-Léopold Boilly: rétrospective " [archive] (consulté le 12 novembre 2011)
10. La comédie humaine de Boilly // L’Estampille — L’Objet d’art, no 474, décembre 2011. Р. 44
11. Etienne Bréton Pascal Zuber avec Annie Yacob. Louis-Leopold Boilly [archive] (consulté le 12 novembre 2011)
12. Whitlum-Cooper F. Boilly: Scenes of Parisian Life. — London: National Gallery Company, 2019. — Р. 25—30. — ISBN 9781857096439

Գրականություն

Հիմնական հետազոտություն

• Harrisse H. L.-L. Boilly, peintre, dessinateur, et lithographe : sa vie et son oeuvre, 1761–1845 :

[фр.] : étude suivie d'une description de treize cent soixante tableaux, portraits, dessins et lithographies de cet artiste / Henry Harrisse. — Paris : Société de propagation des livres d'art, 1888. — 228 p. — Указ. в: Freitag, 1997, p. 38, no. 1046. — OCLC 744466678.

• Marmottan P. Le peintre Louis Boilly :

[фр.] / Paul Marmottan. — Paris : H. Gateau, 1913. — IX, 296 p. : ill., frontispiece. — Указ. в: Freitag, 1997, p. 38, no. 1047. — OCLC 1048088190.

• Siegfried S. L. The Art of Louis-Léopold Boilly : Modern Life in Napoleonic France :

[անգլ.] / Susan L. Siegfried. — New Haven; London : Yale University Press, in association with Kimbell Art Museum, Fort Worth, and National Gallery of Art, Washington, 1995. — XV, 222 p. : ill. (some color), portr. — ISBN 0-300-06669-4. — OCLC 317783615.

Ցուցահանդեսների կատալոգներ

• Delafond M. Louis Boilly, 1761–1845 :

[фр.] : [Catalogue de l'exposition rétrospective], 3 mai-30 juin 1984, musée Marmottan, Paris / Catalogue par Marianne Delafond. — Paris : La bibliothèque des arts, 1984. — 111 p. : ill. en noir et en coul., couv. ill. en coul. — OCLC 558040442.

• Scottez-De Wambrechies A., Laveissière S. Boilly, 1761–1845 : un grand peintre français de la Révolution à la Restauration :

[фр.] : Musée des beaux-arts de Lille, 23 octobre 1988–9 janvier 1989 / Catalogue rédigé par Annie Scottez-De Wambrechies ... Sylvain Laveissière .... — Lille : Musée des beaux-arts, 1988. — 159 p. : ill. en noir et en coul., couv. ill. en coul. — ISBN 2-902092-08-3. — OCLC 681621702.

• Scottez-De Wambrechies A., Raymond F. Boilly (1761–1845) :

[фр.] : [catalogue de l'Exposition, Lille, Palais des beaux arts, 4 novembre 2011 - 6 février 2012] / sous la dir. d'Annie Scottez-De Wambrechies et Florence Raymond. — Lille : Palais des beaux arts ; Paris : Chaudun, 2011. — 287 p. : ill. en noir et en coul., couv. ill. en coul. — ISBN 978-2-35039-125-0. — OCLC 1158721653.

Բառարաններ և հանրագիտարաններ

• «Буайли, Луи-Леопольд». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
• Власов В. Г. Буайи Луи-Леопольд // Стили в искусстве : Архитектура, графика. Декоративно-прикладное искусство. Живопись, скульптура : словарь : в 3 т. / В. Г. Власов. — СПб. : Кольна, 1996. — Т. 2 : Словарь имён : А—Л. — С. 144. — 543 с., [8] л. ил. : ил. — ISBN 5-88737-005-X. — OCLC 605179863.
• Стародубова В. В. Буальи, Луи Леопольд / В. Стародубова // Европейское искусство : Живопись. Скульптура. Графика : энциклопедия : в 3 т. / автор проекта А. Ю. Астахов; ред. коллегия: М. А. Бусев, В. В. Ванслов, И. А. Смирнова, Е. Д. Федотова (отв. ред.).. — М. : Белый город, 2006. — Т. I : А—Й. — С. 165–166. — 463 с. — 3000 экз. — ISBN 5-7793-0920-5. — ISBN 5-7793-0922-1 (т. I).
• Becker F. Boilly, Louis Léopold / F. Becker // Allgemeines Lexikon der bildenden Kunstler von der Antike bis zur Gegenwart : unter Mitwirkung von 320 Fachgelehrten des In- und Auslandes, :

[нем.] : in 37 Bd. / herausgegeben von Prof. Dr. Ulrich Thieme und Prof. Dr. Felix Becker. — Leipzig : W. Engelmann, 1910. — Bd. 4 : Bida – Brevoort. — S. 225. — 600 S. — OCLC 1039507204.

• Bénézit E. Boilly (Louis-Léopold) // Dictionnaire critique et documentaire des peintres, sculpteurs, dessinateurs et graveurs de tous les temps et de tous les pays, par un groupe d'écrivains spécialistes français et étrangers :

[фр.] : en 10 vol. / entièrement refondue, revue et corrigée sous la direction des héritiers de E. Bénézit. — Nouvelle edition. — Paris : Gründ, 1976. — T. 2 : Betto — Chilingovsky. — P. 122–123. — 728 p. — ISBN 2-7000-0150-8. — OCLC 1148795413.

• Blumer M.-L. Boilly / M.-L. Blumer // Dictionnaire de biographie française :

[фр.] / sous la dir. de M. Prevost,... et Roman d'Amat. — Paris : Letouzey et Ané, 1954. — T. 6 : Bergeron — Bournon. — Col. 798–799. — 1528 col. — OCLC 922284772.

• Chaudonneret M.-C. Boilly, Louis-Léopold / Marie-Claude Chaudonneret // The Dictionary of Art :

[անգլ.] : in 34 vol. / edited by Jane Turner. — New York : Grove's Dictionaries, 1996. — Vol. 4 : Biardeau to Brüggemann. — P. 241. — XIII, 929 p. : ill. — Reprinted ed. with minor corrections, 1998. — ISBN 1-884446-00-0. — OCLC 1033646743.

• Hopp G. Boilly, Louis Léopold / G. Hopp // Allgemeines Künstlerlexikon : Die bildenden Künstler aller Zeiten und Völker :

[нем.] / Saur; [Chefred.: Eberhard Kasten et al.]. — München, Leipzig : Saur, 1996. — Bd. 12 : Bobrov — Bordačev. — S. 310–312. — XIV, 680 S. — ISBN 3-598-22740-X. — ISBN 3-598-22752-3 (Bd. 12). — OCLC 643706995.

Տեղեկատու ցուցիչներ

• Freitag W. M. Art Books : A Basic Bibliography of Monographs on Artists / Wolfgang M. Freitag, ed.. — 2nd ed. — New York, London : Garland Publishing, 1997. — P. 38. — XXVI, 542 p. — (Garland Reference Library of the Humanities ; vol. 1264). — Nos. 1046–1047. — ISBN 0-8240-3326-4. — OCLC 919978279.

Արտաքին հղումներ

• Louis-leopold Boilly (1761—1845)(անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուի-Լեոպոլդ Բուալյի» հոդվածին։