Լեհաստանի տնտեսություն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Լեհաստանի տնտեսությունը զարգացած շուկայական արդյունաբերական խառը տնտեսություն է, որը անվանական ՀՆԱ-ով մեծությամբ վեցերորդն է Եվրամիությունում և հինգերորդը՝ ՀՆԱ-ով[1]։ Լեհաստանի առանձնանում է զարգացած տնտեսություններին բնորոշ լայնածավալ հանրային ծառայություններով։ 1988 թվականից Լեհաստանը վարում է տնտեսական ազատականացման քաղաքականություն, բայց պահպանում է զարգացած սոցիալական ապահովության համակարգը։ Սա ներառում է համընդհանուր անվճար հանրային առողջապահություն և կրթություն (ներառյալ երրորդական), երեխաների անվճար հանրային խնամքի և ծնողական արձակուրդի լայնածավալ դրույթները[2]։ Շատերն այս երկիրը համարում են հաջողակ հետկոմունիստական պետություն։ Համաշխարհային բանկը այն դասակարգում է որպես բարձր եկամուտ ունեցող տնտեսություն, որն աշխարհում զբաղեցնում է 20-րդ տեղը ՀՆԱ-ի ծավալով (ԳՀ), 21-րդ տեղը ՀՆԱ-ի անվանական ծավալով և 21-րդ տեղը 2023 թվականի տնտեսական բարդության ինդեքսում[3]։
Լեհաստանի տնտեսության ամենամեծ բաղադրիչը ծառայությունների ոլորտն է (62,3%), որին հաջորդում են արդյունաբերությունը (34,2%) և գյուղատնտեսությունը (3,5%)։ 1989 թվականի տնտեսական բարեփոխումից հետո Լեհաստանի արտաքին պարտքը 1989 թվականի 42,2 միլիարդ դոլարից 2014 թվականին հասել է 365,2 միլիարդ դոլարի։ 2017 թվականին Լեհաստանն ամբողջ աշխարհում մատակարարել է 224,6 միլիարդ դոլարի ապրանք։ Երկրի հիմնական արտահանման ապրանքներն են մեքենաները, էլեկտրոնային սարքավորումները, տրանսպորտային միջոցները, կահույքը և պլաստմասսաները։ Լեհաստանը ԵՄ-ում միակ տնտեսությունն է, որը խուսափել է ռեցեսիայից 2007-08 թվականների տնտեսական անկման ժամանակ[4]։
2019 թվականի դրությամբ Լեհաստանի տնտեսությունը կայուն աճ է գրանցել 28 տարվա ընթացքում, ինչը ռեկորդային ցուցանիշ է ԵՄ-ում[5]։ Համաշխարհային տնտեսության մեջ այս ռեկորդը գերազանցել է միայն Ավստրալիան։ Վերջին 20 տարիների ընթացքում մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն գնողունակության պարիտետով աճել է տարեկան միջինը 6%-ով, ինչը ամենաբարձր ցուցանիշն է Կենտրոնական Եվրոպայում։ 1990 թվականից ի վեր Լեհաստանի ՀՆԱ-ն աճել է յոթ անգամ[6][7][8]։