From Wikipedia, the free encyclopedia
Էնն Ռեյ Ռուլ (անգլ.՝ Ann Rae Rule, ծնված՝ Սթաքհաուս, հոկտեմբերի 22, 1931, Քենտ շրջան, Միչիգան, ԱՄՆ - հուլիսի 26, 2015[1], Burien, Քինգ շրջան, Վաշինգտոն, ԱՄՆ), իրական հանցագործության գրքերի և հոդվածների ամերիկացի հեղինակ էր։
Էնն Ռեյ Ռուլ | |
---|---|
Ծննդյան անուն | անգլ.՝ Ann Stackhouse |
Ծնվել է | հոկտեմբերի 22, 1931 |
Ծննդավայր | Քենտ շրջան, Միչիգան, ԱՄՆ |
Վախճանվել է | հուլիսի 26, 2015[1] (83 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Burien, Քինգ շրջան, Վաշինգտոն, ԱՄՆ |
Գերեզման | անհայտ և City View Cemetery[2] |
Մասնագիտություն | գրող, սցենարիստ և հրապարակախոս |
Քաղաքացիություն | ԱՄՆ |
Կրթություն | Վաշինգտոնի համալսարան և Highline College? |
Ուշագրավ աշխատանքներ | The Stranger Beside Me? |
Պարգևներ | |
Ann Rule Վիքիպահեստում |
Նա հայտնի է իր «Անծանոթը՝ իմ կողքին» (անգլ.՝ The Stranger Beside Me) cգրքով (1980), սերիական մարդասպան Թեդ Բաունդիի մասին, ում հետ Ռուլը աշխատեց և ում ընկեր համարեց, բայց հետագայում պարզվեց, որ մարդասպան է։ Ռուլը հայտնի է նաև իր «Փոքր զոհաբերություններ» (անգլ.՝ Small Sacrifices) Օրեգոնում մանկասպան Դայան Դաունսի մասին պատմող գրքով։ Ռուլի գրքերից շատերը կենտրոնացած են սպանությունների դեպքերի վրա, որոնք տեղի են ունեցել Խաղաղ օվկիանոսի հյուսիս-արևմուտքում և նրա որդեգրած հայրենի Վաշինգտոն նահանգում[4]:
Էնն Ռեյ Սթաքհաուսը ծնվել է 1931 թվականի հոկտեմբերի 22-ին Միչիգան նահանգի Լոուել քաղաքում[5][6]։ Նա Սոֆի Մարիի (Հանսեն) և Չեսթեր Ռ. Սթաքհաուսի երկու երեխաներից մեկն էր։ Նրա մայրը ուսուցչուհի էր՝ մասնագիտացած զարգացող հաշմանդամ երեխաների վրա, իսկ հայրը՝ ֆուտբոլի և թեթեւ ատլետիկայի մարզիչ։ Ինչպես Ռուլը իր երիտասարդ տարիներին, այնպես էլ նրա ընտանիքի անդամներն աշխատում էին իրավապահ մարմիններում։ Ռուլի պապն ու մորեղբայրը Միչիգանում շերիֆ էին։ Մյուս մորեղբայրը բժշկական քննիչ էր, իսկ զարմիկը՝ դատախազ։ Ռուլը ամառներն անցկացնում էր տատիկի ու պապիկի հետ՝ կամավորական աշխատանք կատարելով տեղի բանտում[7]։
Նա ավարտել է Փենսիլվանիայի Չեսթեր շրջանի Քոութսվիլի ավագ դպրոցը և հետագայում դոցենտի կոչում է ստացել Վաշինգտոնի Դը Մոյնսի Հայլայն համայնքային քոլեջում։ Ռուլը նաև հաճախել է Վաշինգտոնի համալսարան՝ ուսումնասիրելով ստեղծագործական գրություն, քրեագիտություն և հոգեբանություն[7][8][9]։
Ռուլի կարիերայի ուղին ներառում էր աշխատել որպես իրավապահ մարմին Սիեթլի ոստիկանության բաժանմունքում, ինչպես նաև կանանց համար նախատեսված հրապարակումների կատարում։ 1969 թվականից սկսած նա գրում էր «Իրական դետեկտիվ» (անգլ.՝ True Detective) ամսագրի համար՝ «Էնդի Սթաք» կեղծանվամբ[7][10]։
1971 թվականին Սիեթլում ինքնասպանությունների ճգնաժամի թեժ գծի կենտրոնում աշխատելու ժամանակ Ռուլը հանդիպեց Թեդ Բանդիին՝ աշխատավայրում սովորող ուսանողին, ով հոգեբանություն էր սովորում Վաշինգտոնի համալսարանում։ Այն բանից հետո, երբ Բանդին Յուտա տեղափոխվեց իրավաբանական դպրոց, նա ձերբակալվեց 1975 թվականին երիտասարդ կնոջ առևանգման համար և հետագայում ճանաչվեց որպես սերիական մարդասպան՝ անհայտ թվով զոհերով, որոնք թվագրվում էին առնվազն 1974 թվականից, եթե ոչ ավելի վաղ։ Միասին աշխատելու ընթացքում Ռուլը Բանդիի մեջ անհանգստացնող ոչինչ չնկատեց և նրան համարեց «բարի, հոգատար և կարեկից»[11][12]։ Նրա առաջին գիրքը՝ «Անծանոթը՝ իմ կողքին» (անգլ.՝ The Stranger Beside Me) համարվում է Բանդիի ամենավերջնական կենսագրություններից մեկը։ Առաջին անգամ հրատարակվել է 1980 թվականին, այն տարին, երբ Բանդին դատապարտվել է սպանության համար, գիրքը գրվել է ոչ թե նախկինում օգտագործած կեղծանվամբ, այլ իր անունով։ Գրքում Ռուլը բացահայտում է, որ Բանդին իրեն ասել է, որ իր սպանած կանանց թիվը շատ ավելի մեծ էր, քան կարծում էր ոստիկանությունը։ 2003 թվականին Ռուլը մարմնավորել է Բարբարա Հերշին՝ գրքի կինոտարբերակում։ Հեռուստատեսության համար ստեղծված ֆիլմի ադապտացիայում նկարահանվել է նաև Բիլլի Քեմփբելը՝ Բանդիի դերում։
Ռուլի հաջորդ երեք գրքերը՝ «Ցանկության մարդասպանըr» (անգլ.՝ The Lust Kille)՝ Ջերի Բրուդոսի մասին, «Մաարդասպանը որոնման մեջ» (անգլ.՝ The Want-Ad Killer)՝ Հարվի Քարինյենի մասին և «l-5 մարդասպանըr» (անգլ.՝ The I-5 Kille)՝ Ռանդալ Վուդֆիլդի մասին, թողարկվեցին նրա կեղծանունով, բայց Բանդիի մասին գրքի հաջողությունից հետո, դրանք վերաթողարկվեցին Ռուլի անունով։
Ռուլի 1987 թվականի «Փոքր զոհաբերություններ» (անգլ.՝ Small Sacrifices) աշխատանքը պատմում է Դայան Դաունսի մասին՝ Օրեգոնից մի կնոջ, ով 1983 թվականի մայիսին սպանել է իր դստերը և փորձել սպանել իր մյուս երկու երեխաներին[13]։ 1989 թվականին գիրքը նկարահանվել է հեռուստատեսության համար, Ֆեռա Ֆոսեթի մասնակցությամբ «Էմմիի» անվանակարգում[14] և «Փիբոդի»[15] ներկայացման մեջ։
2012 թվականի ապրիլին «48 ժամյա առեղծված»-ը (անգլ.՝ 48 Hours Mystery) լուսաբանեց Ռուլի հաջող ջանքերը՝ օգնելու մորն ապացուցել, որ իր դստեր մահը 1998 թվականին իրականում սպանություն էր։ Ստացված գիրքը «Գիշերվա լռության մեջ»-ն (անգլ.՝ In the Still of the NightI) էր[16]։
Նրա վերջին գրքերից մեկը՝ «Խաբելու պրակտիկա»-ն (անգլ.՝ Practice to Deceive), որը պատմում է 2003 թվականին Վաշինգտոնի Ուիդբեյ կղզում տեղի ունեցած սպանության մասին, թողարկվել է 2013 թվականի հոկտեմբերին։ Գրքի շրջագայության մեկնարկի ժամանակ կղզու հյուրանողում Ռուլը ընկել է և կոտրել ազդրը՝ ստիպելով չեղարկել միջոցառումը[17]։
Ռուլի իր մահախոսականում Նյու Յորք Թայմս-ը մեջբերել է Ռուլին՝ իրական հանցագործություն գրելու մոտեցման և իր սիրելի թեմաների վերաբերյալ՝ գրելով. «Գրքի թեմա ընտրելու համար ես ուսումնասիրեցի ընթերցողների մոտ 3000 առաջարկ։ Ես փնտրում եմ «հակահերոսի», որի վերջնական ձերբակալությունը կցնցի նրանց, ովքեր ճանաչում էին նրան․ գրավիչ, փայլուն, հմայիչ, հայտնի, հարուստ, տաղանդավոր և շատ գրավիչ իրենց համայնքներում, բայց իրականում դիմակների հետևում թաքնվող»[5]։ «Guardian» հոդվածը Ռուլի մասին գաղափարը ավելի է զարգացրել ՝ գրելով. «Դժվար է, ասում է նա, բայց նա չի ուզում լսել մարդասպանների մասին, ովքեր տգեղ են, ստոր և ոչ հմայիչ»։ Մեզ չի հետաքրքրում այն անձը, ով կարող է մարդասպանություն կատարել։ Մենք ուզում ենք իմանալ այն տեսակի մասին, ում դուք չեք պատկերացնի, որ հաճելի դեմքի հետևում այս հրեշավոր «ես»-ը կարող է լինել»[18]։
Իրական հանցագործություն գրելու Ռուլի ոճը որոշակի քննադատություն առաջացրեց։ Ժանրի վրա նրա ազդեցության գնահատումը բացասական մեկնաբանություն թողեց իր ամենատխրահռչակ թեմայի վերաբերյալ։ Չնայած նրա գրքերի կոմերցիոն հաջողությանը, «Անծանոթը՝ իմ կողքին» (անգլ.՝ The Stranger Beside Me) գրքի քննադատական և հասարակական ընդունելությունը միշտ չէ, որ առատաձեռն էր։ 2015 թվականին Ռուլի մահից հետո Վիկտորիա Բիլը «The New Yorker»-ի համար գրեց մի հոդված՝ «Չափազանց մոտ Թեդ Բանդիին» (անգլ.՝ Too Close to Ted Bundy) վերնագրով, որտեղ Բիլը մեղադրում էր Ռուլին սխալ էթիկական ընտրություն կատարելու մեջ՝ պատմությունը պատմելու և Բանդիի կյանքում մասնակցություն ունենալու համար, այն բանից հետո, երբ նա բանտ նետվեց, ներառյալ՝ գումար ուղարկելով Բանդիին, երբ նա բանտում էր[19]։ «Ռուլի դերը, սերիական մարդասպանի կյանքում ակամա ներգրավված լինելուց, վերածվում է հեղինակի՝ հաշվի առնելով, թե որքան շահավետ կարող է լինել այն», - գրում է Բիլը[20]։
2003 թվականին Ռուլի «Ստերով լի սիրտ» (անգլ.՝ Heart Full of Lies) գրքի թողարկումից հետո, որը պատմում է 2000 թվականին Լայսա Նորթոնի ամուսնու՝ Քրիսի կրակոցների ժամանակ սպանության դատապարտման մասին, Նորթոնը զրպարտության հայց է ներկայացրել Ռուլի և նրա հրատարակչի դեմ։ 2011 թվականի հունվարին 9-րդ շրջանային վերաքննիչ դատարանը հայցը մերժել է[21]։ Դեռևս բանտում, սպանության համար 12 տարի պատիժ կրելով, Նորթոնի փեսացուն՝ Ռիկ Սվարթը՝ անկախ գրող, առաջին էջի հոդված է գրել «Seattle Weekly» թերթի համար, որը Ռուլի «Heart Full of Lies» գրքում մեղադրել է Ռուլին «անփույթ պատմվածք» գրելու մեջ։ Սվարթը հոդվածում չի բացահայտել, որ պատրաստվում էր ամուսնանալ Նորթոնի հետ, ինչպես նաև թերթի նրա խմբագիրները տեղյակ չեն եղել հարաբերությունների մասին[22]։ Ի պատասխան հոդվածի՝ 2013 թվականին Ռուլը փաստաբան Էնն Բրեմների միջոցով զրպարտության հայց է ներկայացրել թերթի և գրողի դեմ՝ նշելով, որ Ռուլը զրպարտվել է հոդվածի քննադատության պատճառով՝ վնաս պատճառելով նրա հեղինակությանը[23]։
2014 թվականի փետրվարին դատավորը մերժեց Ռուլի հայցերը՝ գտնելով, որ հոդվածում նրա մասին կեղծ կամ զրպարտչական հայտարարություններ չկան։ Այնուհետև դատավորը ամբաստանյալներին շնորհեց 10000-ական դոլար՝ որպես վնասի փոխհատուցում, գումարած փաստաբանական վճարներն ու ծախսերը[24][25]։ Ռուլը բողոքարկեց վճիռը, և 2015 թվականի հունիսի 22-ին Վաշինգտոն նահանգի վերաքննիչ դատարանը չեղյալ հայտարարեց Ռուլի դեմ ավելի վաղ կայացված վճիռը և գործը վերադարձրեց դատաքննության[26]։ 2015 թվականի հուլիսին Ռուլի մահից հետո, 2017 թվականի հունվարի դրությամբ, գործով հետագա զարգացումներ չեն եղել[22]։
Ռուլը ապրում էր Վաշինգտոնի Նորմանդի Փարքում և ուներ չորս երեխա, այդ թվում՝ հեղինակ Լեսլի Ռուլը։ Ռուլի ընտանիքը ներառում էր նաև հինգ թոռ և մեկ խնամատար որդի[8][27][28]։ Նա ամուսնացած էր Բիլ Ռուլի հետ, որից բաժանվել էր 1972 թվականին[5]։
2015 թվականի ապրիլին Քինգ Քաունթիի դատախազները Ռուլի երկու որդիներին մեղադրեցին մորից կատարած գողության մեջ[29]։ Նրանցից ոչ մեկ չի բանտարկվել[30]։ Որդիների դեմ մեղադրանքները հանվել են 2015 թվականի օգոստոսի 14-ին՝ Ռուլի մահից հետո։ Դատախազի ավագ տեղակալ Ամանդա Ֆրոն դատարանին գրեց. «Հաշվի առնելով տուժող Էնն Ռուլի վերջին մահը 2015 թվականի հուլիսի 26-ին, արդարադատության շահերը լավագույնս ծառայում են այս գործի կարճմամբ»[30]։
Ռուլի ընտանիքը և հրատարակիչ Սայմոն և Շուստեր-ը, 2015 թվականի հուլիսի 26-ին հայտարարեցին, որ Ռուլը մահացել է մեկ օր առաջ՝ սրտի անբավարարությունից։ Նա մահացել է սրտի կաթվածից՝ ծտապօգնության այցից հետո։ Ռուլին տեղափոխել էին հոսպիսային խնամքի իր մահվանից մեկ օր առաջ[8][31][32][33]։
2008 թվականին Ամերիկայի գրադարանը ընտրել է Ռուլի «Երիտասարդ սեր» (անգլ.՝ Young Love) պատմվածքը «Դատարկ խոստումներ» (անգլ.՝ Empty Promises) գրքից՝ ներառելու ամերիկյան իրական հանցագործության մասին իր երկդարյա հետահայաց «Իրական հանցագործություն» հոդվածում․ Ամերիկյան անթոլոգիա»[34]։
Ռուլի «Ճակատագրական ընկերներ, մահացու հարևաններ և այլ դեպքեր» (անգլ.՝ Fatal Friends, Deadly Neighbors and Other True Cases) գիրքը True Crime Zine-ի ընթերցողների հարցման արդյունքում ճանաչվել է 2012 թվականի լավագույն իրական հանցագործության գրքերից մեկը՝ հեղինակներ Քեթի Սքոթի և Քեթրին Քեյսիի գրքերի հետ միասին[35]։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.