Զեյթուն (Մալթա)

Զեյթուն (մալթ.՝ Iż-Żejtun), քաղաք Մալթայի հարավարևելյան մասում^[4]։ 2016 թվականի վերջերին բնակչության թվաքանակը եղել է 11,218^[5]։ Ավանդաբար կրում է Città Beland պատվանունը, մի տիտղոս, որ նրան շնորհել է Մալթայի ասպետների ուխտի ղեկավար (Grand Master) Ֆերդինանդ ֆոն Հոմպեշ ցու Բոլհայմը 1797 թվականին^[6]։ Բնակավայրը մինչ այդ հայտնի էր Casale Santa Caterina անվանումով^[7], որը տրվել էր ի պատիվ բնակավայրի և եկեղեցական ծխի հովանավոր սրբի՝ Կատերինա Ալեքսանդրիացու։

Բնակավայր
Զեյթուն
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Մալթա
Համայնք	Southern Region (Nofsinhar)?[1][2]
Մակերես	7,4 կմ²
ԲԾՄ	60±1 մետր, 50 մետր
Բնակչություն	11 508 մարդ (մարտի 31, 2014)[3]
Պաշտոնական կայք	zejtunlocalcouncil.com​(անգլ.)
Զեյթուն (Մալթա) (Մալթա)
Զեյթուն Վիքիպահեստում

Պատմություն

Քաղաքի՝ միջնադարյան ժամանակներից պահպանված միջուկը՝ Bisqallin և Ħal Bisbut թաղամասերով, մնացել է իր նախկին սահմաններում և հին ու նեղ փողոցներով։ 19-րդ դարի վերջերից Żejtun կամ Casale Zeitoun^[8] անվանումն է տրվել այդ երկու թաղամասերի շուրջը ձևավորված բնակավայրին։ Այն, շրջակա մի քանի գյուղակների հետ միասին, կազմավորել է Զեյթուն քաղաքը, որը կառավարվում է քաղաքագլխի և տեղական խորհրդի կողմից։ 20-րդ դարի 70-80-ական թվականներին քաղաքային տնտեսության զարգացման, անհրաժեշտ ենթակառուցվածքների ստեղծման ու կատարելագործման բնագավառում շեշտակի տեղաշարժ է կատարվել, իրականացվել են մի շարք նախագծեր, որոնց նպատակը եղել է թեթևացնել հարևանությամբ գտնվող քաղաքների եռյակի վրա ծանրացած բնակարանային չբավարարվող պահանջմունքների ճնշող բեռը։ Արդյունքում նշանակալի չափով աճել է հենց իր՝ Զեյթուն քաղաքի բնակչության թվաքանակը^[9]։ Քաղաքում և շրջակա արբանյակ-գյուղերում բնակիչները կենցաղավարում են մալթայական գյուղական կյանքին բնորոշ սկզբունքներով^[10]։

Զեյթունը մեծ ավանդ է ներդրել երկրի պատմության, արվեստների, առևտրի բնագավառներում։ Նրա սահմաններում է գործում Մալթայի կարևորագույն արտադրական ձեռնարկություններից մեկը՝ Bulebel Industrial Estate-ը^[11]։ Քաղաքը հարուստ է նաև պատմամշակութային հուշարձաններով, որոնցից շատերն ընդգրկված են Մալթայի հոգևոր ու նյութական ժառանգության ցանկում։ Դրանց թվում են սբ. Կատերինա ծխական եկեղեցին, սբ. Կատերինա հին եկեղեցին, որ վերակոչվել է սբ. Գրեգորիի անունով, բազմաթիվ մատուռներ (այդ թվում՝ 1670 թ. կառուցված սբ. Անյոլայի^[12], 1658 թ. կառուցված սբ. Կլեմենսի մատուռները^[13][14]), հինհռոմեական վիլլայի ավերակները։ Զեյթունի եկեղեցական ծուխը հնագույնն է Մալթայում, իսկ ծխական եկեղեցին հիմնադրվել է տասներկուերորդ դարում և վերակառուցվել 1492 թվականին^[15]։ Ներկայիս քաղաքապետը Դորիս Աբելան է^[16], ծխական քահանան՝ Նիկոլաս Պեյսը^[17]։

Անվան ստուգաբանություն

Քաղաքի անվանումն առաջացել է սիցիլյան արաբերեն zaytun (արաբ․՝ الزيتون‎‎) բառից, որ նշանակում է ձիթապտուղ (հնում Մալթայում ձիթենու ընդարձակ այգիներ են եղել)։ Սիցիլյան արաբերենում zaytun-ը վերաբերում է ձիթապտղին, ոչ թե ձիթենի ծառին, որն անվանվում է zabbūğ/zanbūğ.^[18][19]:

Պատկերասրահ

• 
  Սբ. Գրեգորի եկեղեցու ճակտոնը
• 
  Սբ. Գրեգորի եկեղեցու ներսը
• 
  Սբ. Կատերինե եկեղեցին գիշերով
• 
  Եպիսկոպոս Բալդասարե Կալյարիսի վիլլան
• 
  Սբ. Կատերինե եկեղեցու ներսը
• 
• 
  Փողոց քաղաքում
• 
  Մատուռ
• 
  Խաղողի այգիները

Գրականություն

• Abela, Giovanni Francesco (1647). Della descrittione di Malta isola nel mare Siciliano con le sve antichita: ed altre notitie, libri quattro. Malta: P. Bonacota. էջեր 364–365.
• Badger, George Percy (1838). Description of Malta and Gozo. England: M. Weiss. էջեր 100–101.
• Bonanno, Anthony (2005). Malta: Phoenician, Punic, and Roman. Malta: Midsea books. էջ 83. ISBN 9993270350.
• Borg, V. (1967). Fabio Chigi, Apostolic Delegate in Malta, 1634-1639. An edition of his official correspondence (with Francesco Barberini, Cardinal Nephew). Vatican: Biblioteca Apostolica Vaticana. էջ 308.}
• Bruno, Brunella (2009). Roman and Byzantine Malta: Trade and Economy. Malta: Midsea Books. էջ 42. ISBN 978-9993272458.
• Bruno, Brunella (2009). Roman and Byzantine Malta: Trade and Economy. Malta: Midsea Books. էջ 120. ISBN 978-9993272458.
• Ciantar, G.A. (1772). Malta illustrata... accresciuta dal Cte G.A. Ciantar. Malta: Mallia. էջեր 316–317.
• Dalli, Charles (1993). 'Medieval Communal Organization in an Insular Context: Approaching the Maltese Universitas', The Making and Unmaking of the Maltese Universitas (A Supplement of Heritage). Malta: Midsea. էջեր 1–12.
• de Boisgelin de Kerdu, Pierre Marie Louis (1805). Ancient and modern Malta, as also, the history of the Knights of St. John of Jerusalem. էջ 58.
• Ghio (1867). The cholera in Malta and Gozo in 1865. Malta. էջ 36.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
• Ferris, Achille (1866). Descrizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta. էջ 367.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
• Fiorini, Stanley (2001). Documentary sources of Maltese history: Documents at the Vatican ; No. 1, Archivio Segreto Vaticano, Congregazione Vescovi e Regolari, Malta: Visita Apostolica n. 51, Mgr Petrus Dusina, 1575, Page 4, Issue 1. Malta: Malta University Press. էջ 499. ISBN 9990945268.
• Fiorini, Stanley (1983). Status Animarum I : A unique source for 17th and 18th century Maltese demography. Malta: Melita Historica. էջ 344.
• Hoppen, Alison (1980). The Fortification of Malta, 1530-1798 : The Impact on the Maltese. Malta: Hyphen. էջ 109.
• Hoppen, Alison (1980). The Fortification of Malta, 1530-1798 : The Impact on the Maltese. Malta: Hyphen. էջ 110.
• Lloyd's Register of British and Foreign Shipping (Firm) (1833). Lloyd's Register of British and Foreign Shipping. England: Cox and Wyman.
• Martin, Robert Montgomery (1838). Statistics of the Colonies of the British Empire from the Official Records of the Colonial Office. England: W.H. Allen and Company. էջ 588.
• Martin, Robert Montgomery (1838). Statistics of the Colonies of the British Empire from the Official Records of the Colonial Office. England: W.H. Allen and Company. էջ 589.
• Mdina Cathedral Archives (1494). Cathedral Archives. Malta. էջ Ms. 34, f.110 v.(1494).

Ծանոթագրություններ

1. https://localgovernmentdivisioncms.gov.mt/en/DLG/Department%20for%20Local%20Government/Pages/Commitees.aspx#:~:text=to%20increase%20to%206%20Regional%20Councils%20in%20November%202021
2. https://legislation.mt/eli/cap/363/eng
3. http://www.webcitation.org/6ZSEwl5UZ
4. https://d-nb.info/gnd/7618106-6 |título = Żejtun |obra = Biblioteca Nacional da Alemanha |língua = de |acessodata = 24 de dezembro de 2019}}
5. «Population Statistics (Revisions): 2012–2016». Government of Malta. 2018 թ․ փետրվարի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 26-ին.
6. Cassar Pullicino, Joseph (October–December 1949). «The Order of St. John in Maltese folk-memory» (PDF). Scientia. 15 (4): 163. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ ապրիլի 17-ին.
7. Cassar, Carmel (1981) [1981]. «O Melita infelix – A poem on the Great Siege written in 1565». Melita Historica. 8: 149–155. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 21-ին.
8. Missionary Register. Vol. 7. Church Missionary Society. Seeley, Jackson, & Halliday. 1819. էջ 365.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)
9. South Malta Local Plan. Malta: MEPA. 2006. էջեր 181–185. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
10. Hogg, Gary (1968). Malta: Blue-water Island. A. S. Barnes. էջեր 30.
11. «Bulebel industrial zone». Malta Industrial Parks. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 25-ին.
12. «Chapel of St. Clement» (PDF) (անգլերեն). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 15-ին.
13. «Chapel of St. Clement» (PDF) (անգլերեն). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 15-ին.
14. «St. Clement's Chapel» (անգլերեն). Żejtun Local Council. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 15-ին.
15. «Santa Katerina Verġni u Martri magħrufa bħala ta' San Girgor». Diocese of Malta. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 9-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 25-ին.
16. «New Mayor for Żejtun». tvm.com.mt. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
17. «New archipriest for Żejtun». Diocese of Malta. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 25-ին.
18. Dozy, Reinhard (1967). Supplèment aux dictionnaires arabes. Vol. Vol. 1 (3 ed.). Paris: Brill, Maisonneuve et Larose. էջ 578. {{cite book}}: |volume= has extra text (օգնություն)
19. Agius (2012). Siculo Arabic: Issue 12 of Library of Arabic Linguistics. Routledge. էջ 260. ISBN 978-1136161780.

Արտաքին հղումներ

• Żejtun Local Council
• Żejtun Parish Արխիվացված 2011-01-11 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զեյթուն (Մալթա)» հոդվածին։