Դուբլ վե (կենսոլորտային արգելոց)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Դուբլ վե (անգլ.՝ W National Park, ֆր.՝ Parc national du W; Դուբլ «V», «W») - Աֆրիկայի առաջին անդրսահմանային կենսոլորտային արգելոցը[2][3][3][4][5]։ Արգելոցը գտնվում է Նիգերի, Բենինի և Բուրկինա Ֆասոյի տարածքում, ձգվում է Նիգեր գետի երկայնքով, որը իր թեքությունով W տառի տեսք ունի[6]։
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ազգային պարկ, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կենսոլորտային արգելոց և բնության հատուկ պահպանվող տարածք |
| Կազմված է | W National Park of Benin?, W National Park of Burkina Faso? և W National Park of Niger? |
| Մասն է | W-Arly-Pendjari Complex? |
| Երկիր | Աֆրիկա |
| Տեղագրություն | Նիգեր |
| Հիմնվել է | 1954 |
| Մակերես | 10 182,8 կմ²[1] |
  | |
.svg) | |
Արգելոցի ընդհանուր տարածքը կազմում է 31,223.13 կմ²։ Յուրաքանչյուր երկրի համար կենսոլորտային պաշարների համաշխարհային ցանցի տվյալների բազան ցույց է տալիս արգելոցների և հիմնական գոտիների տարածքների կոորդինատները, որտեղ ըստ գոտիավորման հայեցակարգի, արգելոցը բաժանված է հետևյալ մասերի[6]։
- Բենին։ 11°53′34″ հս․ լ. 02°42′32″ ավ. ե.HGЯO, տարածք — 20 483,13 կմ² (հիմնական մաս — 5632,8 կմ², բուֆերային տարածք — 3250,33 կմ², համագործակցության տարածք — 11 600 կմ²).
- Բուրկինա Ֆասո։ 11°29′15″ հս․ լ. 02°00′45″ ավ. ե.HGЯO — 12°21′00″ հս․ լ. 02°24′10″ ավ. ե.HGЯO, տարածք — 3460 կմ² (հիմնական մաս — 2350 կմ², բուֆերային տարածք — 1110 կմ², համագործակցության տարածք — չկա).
- Նիգեր։ 11°55′ հս․ լ. 02°04′ ավ. ե.HGЯO — 13°20′ հս․ լ. 03°20′ ավ. ե.HGЯO, տարածք — 20 483,13 կմ² (հիմնական մաս — 2200 կմ², բուֆերային տարածք — 770 կմ², համագործակցության տարածք — 4310 կմ²).
Կենսոլորտային արգելոցը նախատեսված է կասեցնել հյուսիսից անապատի ներխուժումը։ Այստեղ գետը մի քանի կտրուկ շրջադարձ է կատարում և հիշեցնում է W տառը։ Այն ընդգրկում է Սուդանի, Գվինեայի և Սախալինի բիոգեոգրաֆիական շրջանները։ Այն հիմնականում սավաննա է[6]։
Նիգերի տարածքում գտնվող ազգային պարկը գտնվում է Նիամեյ քաղաքից 150 կմ հարավ։ Արգելոցի հյուսիսարևելյան սահմանը անցնում է Նիգերի գետի երկայնքով, հարավայինը` Մեկրու գետի երկայնքով, (որի հետ միասին անցնում է Բենինի սահմանը), հյուսիսը` Տապոա գետի երկայնքով։ Արևմուտքում է գտնվում Բուրկինա Ֆասոյի հետ սահմանը[7]։
Ազգային պարկի այն հատվածը որը մտնում է Բենինի տարածքի մեջ, գտնվում է վերոնշյալ երկրի հյուսիսում։ Այգու արևմտյան սահմանը անցնում է Մեկրու գետի երկայնքով, արևելյանը` Ալիբորի գետի երկայնքով։ Նրանցից երկուսն էլ Նիգերի հիմնական վտակներն են և սեզոնային բնույթ ունեն՝ գրեթե ամբողջությամբ չորանում են չոր սեզոնի ընթացքում։ Այգու հարավային մասում բլուրների բարձրությունը հասնում է 320 մետրի[8]։
Տարեկան տեղումների միջին քանակը 700մմ է[7]։
Մատիտեղը, Թրափա նաթանները, Պիստիայի ստրատիտները աճում են արգելոցի հարավային հողերում։ Անտառներում ներկայացված են Anogeissus leiocarpus, Pterocarpus erinaceus, Diospyros mespiliformis (Բուրկինա Ֆասո), Tamarindus indicus և Cola laurifolia (Նիգեր) բույսերը[6]։
Պարկում հանդիպում են ավելի քան 350 թռչնատեսակեր, որոնց մեջ կան տեսակներ, որոնք չվում են մայրցամաքի ներսում և տեսակներ, որոնք չվում են Եվրասիա[7]։
Դեռ նեոլիթյան ժամանակներից Նիգերի ավազանում՝ արգելոցի տարածքում, մարդիկ են ապրել։ Այստեղ հայտնաբերել են բազմաթիվ հնագիտական գտածոներ[6]։
Ներկայումս տարածքի հիմնական խնդիրներն են ռեսուրսների անօրինական օգտագործումը, մասնավորապես անօրինական ձկնորսությունը, հողի օգտագործումը գյուղատնտեսական կարիքների համար (այդ թվում, բամբակի դաշտերը)։ Արգելոցը գտնվում է տեղացիների տնօրինության տակ, ինչն էլ հնարավորություն է տալիս կայուն զարգացման ռազմավարություն[6]։
Արգելոցի տարածքում գործում են տարբեր հետազոտական նախագծեր, որոնց մի մասը գործում է ավելի քան 50 տարի։ Օրինակ, 1960 թվականից սկսած իրականացվում է կլիմայի մոնիտորինգ։ Բացի այդ, հաշվարկվում է խոշոր կաթնասուններին՝ մասնավորապես փղերին, ինչի համար կատարվում են օդային դիտարկումներ։ Նիգերի տարածքում նման լայնամասշտաբ ծրագրեր իրականացվեցին 1972, 1977 և 1992 թվականներին[6]։
Կան ծրագրեր Նիգեր և Մերկու գետերի վրա ամբարտակներ կառուցելու։ Կան նաև ֆոսֆատային հանքաարդյունաբերական ծրագրեր[8]։
Արգելոցը ստեղծվել է 1937 թվականին Նիգերում, երկրում դառնալով առաջին պահպանման ենթակա տարածքը։ 1954 թվականին այդ տարածքը հայտարարվեց ազգային պարկ։ 1962 թվականին պարկի մի մասում ստեղծվեց այսպես կոչված բուֆերային գոտի` Դոսսո Մասնավոր արգելոցը (անգլ.՝ Dosso Partial Reserve), որը գտնվում է հյուսիս-արևելքում, և հյուսիսում գտնվող Թամոուի արգելոցը (անգլ.՝ Tamou Total Fauna Reserve)[8]:
Բենինի տարածքում պարկը ստեղծվել է 1936 թվականին։ Պարկի կարգավիճակը հաստատվել է 1954 թվականին[8]։ Նույն թվականին Բուրկինա Ֆասոյի տարածքում ստեղծվել է ազգային պարկ[9]։
Տարածքը պաշտպանված է որպես ազգային զբոսայգի, բոլոր այն երկրների տարածքներում, որոնցում գտնվում է։ Տարածաշրջանը պահպանվում է Ռամսարի կոնվենցիայով, Նիգերի խոնավ տարածքները 1987 թվականից[7], Բուրկինա Ֆասոյինը` 1990 թվականից։ 1996 թվականին Նիգերի ազգային պարկի հիմքի վրա ստեղծվեց կենսոլորտային արգելավայր, որին հաջորդեց մի շարք խորհրդակցություններ և ուսումնասիրություններ, որոնք ավարտվեցին 2002 թվականին։ Բուրկինա Ֆասոյի և Բենինի արգելոները միանանելով արգելոցին ստեղծեցին անդրսահմանային բնապահպանական և հետազոտական հաստատություն։ Նիգերի ազգային պարկը նույնպես ներառված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում[6]։
Արգելոցի կառավարման համար անդամ պետություններից ստեղծվեց հատուկ կորդինացիոն կազմակերպություն։ Բացի դրանից աջակություն էր ցուցաբերում նաև Եվրոմիությունը[6]։
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
