Դիմիտրի Բաշիչևիչ

Դիմիտրի Բաշիչևիչ (հայտնի է Մանգելոս կեղծանունով, (խորվ.՝ Dimitrije Bašičević Mangelos, մարտի 14, 1921(1921-03-14)^[2], Šid, Սերբիա - դեկտեմբերի 18, 1987(1987-12-18)^[3][2], Զագրեբ, Խորվաթիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՀՍՖՀ), հարավսլավացի խորվաթ նկարիչ և արվեստաբան, գիտությունների դոկտոր։ Նշանակալի ներդրում է ունեցել Խորվաթիայում աբստրակտ արվեստի զարգացման գործում։

Դիմիտրի Բաշիչևիչ
Կեղծանուն	Mangelos[1]
Ծնվել է	մարտի 14, 1921(1921-03-14)[2]
Ծննդավայր	Šid, Սերբիա
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 18, 1987(1987-12-18)[3][2] (66 տարեկան)
Մահվան վայր	Զագրեբ, Խորվաթիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՀՍՖՀ
Քաղաքացիություն	ՀՍՖՀ,  Հարավսլավիայի Թագավորություն և  Սերբերի, խորվաթների և սլովակների թագավորություն
Մասնագիտություն	նկարիչ, քննադատ, քանդակագործ, համադրող և արվեստի քննադատ

Կենսագրություն

Ծնվել է գյուղացիական ընտանիքում։ Հայրը եղել է սերբ նաիվ արվեստի նկարիչ Իլիյա Բաշիչևիչը։ Արվեստի պատմություն և փիլիսոփայություն է սովորել Վիեննայում (1942-1944) և Զագրեբում (1945-1949)։ 1957 թվականին պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն։ Որոշ ժամանակ աշխատել է Հարավսլավիայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայում որպես ասիստենտ։ 1952 թվականին հիմնադրել է Գյուղացիական արվեստի պատկերասրահը, որը վերածել է Նախնադարյան արվեստի պատկերասրահի (այժմ՝ Խորվաթիայի նաիվ արվեստի թանգարան) և 1960 թվականից եղել է դրա առաջին տնօրենը։ 1959 թվականին վերցրել է Մանգելոս կեղծանունը, որն առաջացել է այն փոքրիկ քաղաքի անունից, որտեղ Բաշիչևիչը ծնվել է^[4]։

1959 թվականից եղել է Խորվաթական գեղարվեստական ​​շարժման «Գորգոն» խմբի հիմնադիր անդամ։ 1971 թվականին Բաշիչևիչը դարձել է Զագրեբի ժամանակակից արվեստի թանգարանի մաս կազմող Կինոյի լուսանկարչության և հեռուստատեսության կենտրոնի նախագահ։ Նա Ռիեկայում առաջին հարավսլավական աբստրակտ արվեստի «Սալոն 54» ցուցահանդեսի համակազմակերպիչն է եղել, կազմակերպել է նաև նաիվ արվեստի բազմաթիվ ցուցահանդեսներ ինչպես Խորվաթիայում, այնպես էլ արտերկրում, ինչը նպաստել է աբստրակտ արվեստի նկատմամբ աճող ուշադրությանը Արևելյան Եվրոպայում։

Բաշիչևիչի լուսանկարչական ու գեղարվեստական ​​աշխատանքները մեծ մասսայականություն են վայելում։ Թոշակի է անցել 1982 թվականին, մահացել է 1987 թվականի դեկտեմբերի 18-ին^[5]։

Բաշիչևիչի աշխատանքները հետմահու ցուցադրվել են Նյու Յորքում, Լոնդոնում, Բեռլինում, Պորտույում, Գրացում, Բարսելոնայում, Կասելում և այլ քաղաքներում, աշխարհի խոշորագույն թանգարաններում։

Ծանոթագրություններ

1. Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
2. Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
3. Library of Congress Authorities — Library of Congress.
4. «Dimitrije Basicevic Mangelos». Ilija&Mangelos Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
5. «Dimitrije Bašičević Mangelos». mbasicevic.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.