Արտաշեսյանների թագավորության արքաների ցանկ

Ստորև ներկայացված է Արտաշեսյանների թագավորության արքաների ցանկը։ Ք․ա․ 190 թվականին տեղի է ունեցել Մագնեսիայի ճակատամարտը, որտեղ Սելևկյան կայսրությունը կրել է ծանր պարտություն։ Օգտվելով հարմար առիթից՝ Արտաշես Ա-ն հռչակել է Հայաստանի անկախությունը, իսկ Հռոմը՝ Սելևկյաններին ավելի թուլացնելու համար, անմիջապես ճանաչել է Հայաստանի անկախությունը։

Ցանկ

Անուն	Պատկեր	Գահակալման ժամանակաշրջան	Դինաստիա	Ծանոթագրություններ
Արտաշես Ա Բարեպաշտ		մ.թ.ա. 189 - մ.թ.ա. 160	Արտաշեսյաններ	մ.թ.ա. 200 - մ.թ.ա. 189 թվականներին եղել է Սելևկյանների տիրապետության տակ գտնվող Մեծ Հայքի կառավարիչ, արքայատոհմի հիմնադիր
Արտավազդ Ա		մ.թ.ա. 160 - մ.թ.ա. 115	Արտաշեսյաններ	Արտավազդ Ա-ն պատերազմում է պարթևների հետ և պարտություն կրում։ Նա պատանդ է հանձնում իր եղբոր որդուն, քանի որ ինքը որդի չուներ։
Տիգրան Ա		մ.թ.ա. 115 - մ.թ.ա. 95	Արտաշեսյաններ	Արտաշես Ա-ի որդին և Արտավազդ Ա-ի եղբայրը։ Նրա որդին՝ Տիգրան Արտաշեսյանը, պատանդ էր Պարթևստանում։ Նրա գահակալման տարիները խաղաղ են անցել։
Տիգրան Բ Մեծ		մ.թ.ա. 95 - մ.թ.ա. 55	Արտաշեսյաններ	Պատանդությունից վերադառնալու համար Տիգրան Մեծը պարթևներին է զիջում 70 հովիտները։ Դաշինք է կնքում Պոնտոսի հետ, գրավում Կապադովկիան, Վիրքը, Աղվանքը, Պարթևստանը, Հյուսիսային Միջագետքը, Նաբաթեան, դառնում է Սելևկյանների արքա։ Նա Հռոմի դեմ մղել է երկու պատերազմ, որի արդյունքում կնքվել է Արտաշատի պայմանագիրը։
Արտավազդ Բ Աստվածային		մ.թ.ա. 55 - մ.թ.ա. 34	Արտաշեսյաններ	Արտավազդ Բ-ն մասնակցել է Հռոմի՝ դեպի Պարթևստան երկու արշավանքներին։ Առաջին անգամ Կրասոսի արշավանքի ժամանակ սկզբից օգնություն է ցուցաբերում նրան, սակայն, հաշվի առնելով անբարենպաստ հանգամանքները, հետ է կանչում իր զորքը և դաշնակցում պարթևների հետ։ Ի վերջո, տեղի է ունենում Խառանի ճակատամարտը և Կրասոսը զոհվում է։ Երկրորդ արշավանքի ժամանակ նա սկզբում օգնություն է ցուցաբերում Անտոնիոսին, սակայն, հաշվի առնելով անբարենպաստ հանգամանքները, հետ է կանչում իր զորքը և Անտոնիոսն իր պարտության մեջ նրան է մեղադրում ու շղթայակապելով նրան տանում է Եգիպտոս, ապա՝ մահապատժի ենթարկում։
Արտաշես Բ		մ.թ.ա 30 - մ.թ.ա. 20	Արտաշեսյաններ	Արտավազդ Բ-ի որդին, որը կարողացել էր խույս տալ գերությունից։ Նա դառնում է Հայաստանի թագավոր և գրավում նաև Ատրպատականը, սակայն Ք․ա․ 20 թվականին դավադրաբար սպանվում է։
Տիգրան Գ		մ.թ.ա. 20 - մ.թ.ա. 8	Արտաշեսյաններ	Հռոմի կողմից դրածո արքա, որն իր գահակալության վերջում սկսում է Հռոմից անկախ քաղաքականություն վարել և գահի ժառանգ է թողնում իր որդուն։
Տիգրան Դ և Էրատո		մ.թ.ա. 8 - մ.թ.ա. 5	Արտաշեսյաններ	Տիգրանի և իր քրոջ՝ Էրատոյի առաջին գահակալությունն ավարտվում է հռոմեական դրածո Արտավազդ Գ-ի կողմից գահի զավթումով։
Արտավազդ Գ		մ.թ.ա. 5 - մ.թ.ա. 2	Արտաշեսյաններ	Արտավազդ Գ-ն հռոմեական դրածո էր, որը Հռոմի օգնությամբ կարողանում է զավթել գահը։
Տիգրան Դ և Էրատո[1]		մ.թ.ա. 2 - մ.թ.1	Արտաշեսյաններ	Տիգրան Դ-ն կարողանում է ապստամբել և սպանել Արտավազդ Գ-ին և նորից դառնալ արքա։ Նա սպանվում է լեռնականների հետ պատերազմների ժամանակ։

Ծանոթագրություններ

1. «Արշակունիների արքայացանկ». banduryanasya.wordpress.com. Վերցված է 2019-24-07-ին.