Ալժիրի բնակչություն

Այս հոդվածը Ալժիրի բնակչության ժողովրդագրական ցուցանիշների մասին է, այդ թվում, բնակչության խտություն, էթնիկ խմբեր, կրթական մակարդակ, բնակչության առողջություն, տնտեսական վիճակ, կրոնական պատկանելություն և բնակչության այլ ոլորտներ։

Ալժիրի ժողովրդագրությունը 2005 թվականին, բնակիչների քանակը հազարներով:

Ալժիրի գտնվելու վայրը:

Ալժիրի բնակչության 91%-ն ապրում է Միջերկրական ծովի ավազանում, որը երկրի ցամաքային տարածքի 12%-ն է։ Բնակչության 45%-ն ապրում է քաղաքներում, և ինչպես բոլոր ուրբանիզացված երկրներում, Ալժիրում նույնպես կառավարությունը փորձում է կանխել միգրացիան դեպի քաղաքներ։ Ներկայումս 24,182,736 ալժիրցիներ ապրում են քաղաքային տարածքներում, իսկ մոտ 1,5 քոչվորներ ապրում են Սահարայի տարածաշրջանում։

Բնակչության 99%-ը դասակարգվում են էթնիկապես որպես մաղրիբներ^[1], իսկ 96%-ը դավանում է Սուննի իսլամ։ Փոքրաթիվ ոչ սուննի մուսուլմանները հիմնականում իբադիներ են Մզաբ տարածաշրջանից։ Ալժիրում քրիստոնյաները կազմում են բնակչության մոտ 1%-ը։ Չնայած ֆրանսիական գաղութարարական տարիներից հետո քրիստոնյաների թիվը նվազել է, շատ Հռոմեական կաթոլիկ համայնքներ դեռ պահպանվել են։ Հրեական համայնքը, որը նախկինում կազմել է բնակչության 2%-ը, ներկայումս արտագաղթել է հիմնականում Ֆրանսիա և Իսրայել։

Ալժիրի կրթական համակարգն արագորեն աճել է 1962 թվականից սկսած, վերջին 12 տարիներին ուսանողների թիվը կրկնապատկվել է` հասնելով 5 միլիոնի։ Կրթությունը անվճար է և պարտադիր մինչև 16 տարեկանը։ Չնայած կառավարությունը հսկայական միջոցներ է տրամադրում կրթական համակարգին, ժողովրդագրական ճնշումները, ուսուցիչների անբավարարությունը և 1990-ականների հաճախակի ահաբեկչական հարձակումները կրթական օջախների վրա, ծանր հետևանք են ունեցել կրթական համակարգի վրա։ Մեծ թվով ալժիրցի ուսանողներ ուսանում են արտասահմանում, հիմնականում Ֆրանսիայում և ֆրանսախոս Կանադայում։

Օթևանները և դեղամիջոցները մնում են Ալժիրի գլխավոր խնդիրները։

Բնակչություն

Բնակչության վիճակագրություն

Պատմական բնակչություն
Տարի	Բնակչություն	%±
1901	4739300	1906
5231700	1911	5563800
1921	5804200	1926
6066400	1931	6553500
1936	7234700	1948
8681800	2010	35600000
2011	36300000	2012
37100000	2013	37900000
2017	42200000	{{{27}}}

Վիճակագրություն համաձայն Ալժիրի ազգային վիճակագրական գրասենյակի^[2] և Միացյալ ազգերի տարեգրքից.^[3]

	Բնակչության միջին (x 1000) (1 հունվար)	Ծնունդներ	Մահեր	Բնական աճ	Ծնունդներ (1000 մարդու հաշվով)	մահեր (1000 մարդու հաշվով)	Բնական աճ (1000 մարդու հաշվով)	Ընդամենը
1966	13 123	667 000			50.8
1967	13 497	630 000			46.7
1968	13 887	618 000			44.5
1969	14 287	665 000			46.5
1970	14 691	689 000			46.9
1971	15 098	687 000			45.5
1972	15 512	697 000			44.9
1973	15 936	717 000			45.0
1974	16 375	722 000			44.1
1975	16 834	738 000			43.8
1976	17 311	751 000			43.4
1977	17 809	728 000			40.9
1978	18 331	767 000			41.9
1979	18 885	797 000			42.2
1980	19 475	819 000			42.0
1981	20 104	835 000			41.5
1982	20 767	852 000			41.0
1983	21 453	812 000			37.9
1984	22 150	850 000			38.4
1985	22 847	864 000			37.8
1986	23 539	781 000			33.2
1987	24 226	755 000			31.2
1988	24 905	806 000			32.4
1989	25 577	755 000	153 000	602 000	29.5
1990	25 022	775 000	151 000	624 000	30.94	6.03	24.91	4.50
1991	25 643	773 000	155 000	618 000	30.1	6.0	24.1
1992	26 271	799 000	160 000	639 000	30.4	6.1	24.3
1993	26 894	775 000	168 000	607 000	28.8	6.2	22.6
1994	27 496	776 000	180 000	596 000	28.2	6.5	21.7
1995	28 060	711 000	180 000	531 000	25.3	6.4	18.9
1996	28 566	654 000	172 000	482 000	22.9	6.0	16.9
1997	29 045	654 000	178 000	476 000	22.5	6.1	16.4
1998	29 507	607 000	144 000	463 000	20.6	4.9	15.7
1999	29 965	593 643	141 000	452 643	19.8	4.7	15.1
2000	30 416	588 628	140 000	448 628	19.36	4.59	14.77	2.40
2001	30 879	618 380	141 000	477 380	20.0	4.6	15.5
2002	31 357	616 963	138 000	478 963	19.7	4.4	15.3
2003	31 848	649 000	145 000	504 000	20.4	4.6	15.8
2004	32 364	669 000	141 000	528 000	20.7	4.4	16.3
2005	32 906	703 000	147 000	556 000	21.4	4.5	16.9
2006	33 481	739 000	144 000	595 000	22.1	4.3	17.8
2007	34 096	783 000	149 000	634 000	23.0	4.4	18.6
2008	34 591	817 000	153 000	664 000	23.62	4.42	19.2	2.81
2009	35 268	849 000	159 000	690 000	24.07	4.51	19.56	2.84
2010	35 978	888 000	157 000	731 000	24.68	4.37	20.31	2.87
2011	36 717	910 000	162 000	748 000	24.78	4.41	20.37	2.87
2012	37 495	978 000	170 000	808 000	26.08	4.53	21.55	3.02
2013	38 297	963 000	168 000	795 000	25.14	4.39	20.75	2.93
2014[4]	39 114	1 014 000	174 000	840 000	25.93	4.44	21.50	3.03
2015	39 963	1 040 000	183 000	858 000	26.03	4.57	21.50	3.10

Քաղաքներ

Էթնիկ խմբեր

Ալժիրցիները արմատներով հիմնականում արաբներ են և բերբերներ, ովքեր եղել է Ալժիրի բնիկներ և համարվում են, որ նրանք նաև հնում կապ են ունեցել փյունիկիացիների, հռոմեացիների, բյուզանդացիների, արաբների, թուրքերի և այլ էթնիկ խմբերի հետ, որոնք ձևավորել են ալժիրցիների էթնիկ համակարգը^[5]։ Անդալուսիական ժառանգությունը նույնպես առկա են Ալժիրի բնակչության մեջ^[6]։

Ալժիրցիները ավանդական հագուստներով:

2008 թվականի դրությամբ Ալժիրում ապրում էին 600,000-ից 2 միլիոն ալժիրյան թուրքեր, որոնց նախնիները եղել են թուրք ղեկավարներ, զինվորներ և այլ պաշտոնյաներ օսմանյան իշխանության տարիներին^[7]։ Ներկայումս տեղի թուրքերին անվանում են Կուլուգլիս, ինչը նշանակում է թուրք տղամարդու և ալժիրցի կնոջ ժառանգ^[8][9]։

Ալժիրցիների մեծամասնությունը 20-րդ դարի արաբական ազգայնականության պատճառով իրեն նույնականացնում է արաբական ինքնության հետ^[10][11]։ Էթնիկ բերբերները բաժանվում էին մի քանի խմբերի տարբեր լեզուներով։ Նրանցից ամենամեծ խմբերն են Կաբիլները, որոնք ապրեում են Կաբիլի տարածաշրջանում, Ալժիրի արևելում, Չաուիները` Հյուսիսարևելյան Ալժրիում, Տուարեգները` հարավային մասում և Շենվաները` երկրի հյուսիսում^[12]։

Գաղութացման ժամանակաշրջանում կար մեծ^[13] եվրոպական բնակչություն, որոնց կոչում էին ֆրանկոալժիրցիներ։ Նրանք հիմնականում ունեին ֆրանսիական, իսպանական և իտալական ծագում։ Գրեթե բոլոր եվրոպացիները լքեցին Ալժիրը անկախության պատերազմից հետո^[14]։

Ծանոթագրություններ

1. http://www.familytreedna.com/public/Y-DNA_J/default.aspx
2. «National Office of Statistics». 2015 թ․ հունիսի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 6-ին.
3. «United Nations Statistics Division - Demographic and Social Statistics». unstats.un.org. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 9-ին.
4. «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 19-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
5. UNESCO (2009). «Diversité et interculturalité en Algérie» (PDF). UNESCO. էջ 9. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հուլիսի 25-ին.
6. Ruedy, John Douglas (2005). Modern Algeria – The Origins and Development of a Nation. Indiana University Press. էջ 22. ISBN 9780253217820.
7. Turkish Embassy in Algeria (2008). «Cezayir Ülke Raporu 2008». Ministry of Foreign Affairs: 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
8. Ruedy, John Douglas (2005). Modern Algeria: The Origins and Development of a Nation. Indiana University Press. էջ 22. ISBN 0-253-21782-2.
9. Stone, Martin (1997). The Agony of Algeria. C. Hurst & Co. Publishers. էջ 29. ISBN 1-85065-177-9.
10. Stokes, Jamie (2009). Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East: L to Z. Infobase Publishing. էջ 21. ISBN 978-1-4381-2676-0.
11. Oxford Business Group (2011). The Report: Algeria 2011. Oxford Business Group. էջ 9. ISBN 978-1-907065-37-8. {{cite book}}: |last= has generic name (օգնություն)
12. Marion Mill Preminger (1961). The sands of Tamanrasset: the story of Charles de Foucauld. Hawthorn Books.
13. Cook, Bernard A. (2001). Europe since 1945: an encyclopedia. New York: Garland. էջ 398. ISBN 0-8153-4057-5.
14. De Azevedo, Raimond Cagiano (1994). Migration and Development Co-Operation. Council of Europe. էջ 25. ISBN 9789287126115.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 165)։