![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Fabre_Geffrard%252C_pr%25C3%25A9sident_d%2527Ha%25C3%25AFti.jpg/640px-Fabre_Geffrard%252C_pr%25C3%25A9sident_d%2527Ha%25C3%25AFti.jpg&w=640&q=50)
Fabre Geffrard
From Wikipedia, the free encyclopedia
Guillaume Fabre Nicolas Geffrard (fèt 23 septanm 1806[1] nan Ansavo - mouri 31 desanm 1878[2] nan Kinstòn, Jamayik) se yon politisyen ak sòlda ayisyen[3] ki te Prezidan Repiblik la depi 1859 rive nan demisyon li an 1867, apre koudeta militè enperyalis Sylvain Salnave yo.se yon politisyen ak sòlda ayisyen, ki te lidè siprèm ak pwotèktè eta a pou lavi depi 1859 jiska depozisyon an 1867, apre yon koudeta militè.
Fabre Geffrard | |
---|---|
![]() Foto Prezidan Geffrard (1866). | |
Fonksyon | |
Prezidan Ayiti | |
– ( 8 an, 1 mwa ak 18 jou) |
|
Eleksyon | |
Predesesè | Fen Anpi a Faustin I (anperè) |
Siksesè | Nissage Saget (prezidan pwovizwa) Sylvain I (anperè) |
Biyografi | |
Non nesans | Guillaume Fabre Nicolas Geffrard |
Dat nesans | |
Lye nesans | Ansavo (Ayiti) |
Dat lanmò | (ak 72 ane) |
Lye lanmò | Kinstòn (Jamayik) |
Pwofesyon | Militè |
|
|
![]() |
|
Lis prezidan Ayiti | |
modifye ![]() |
Jeneral nan lame ayisyen an, li te premye sèvi sou prezidans Jean-Pierre Boyer, answit te patisipe nan lagè endepandans Dominiken an, anvan li te fè sèman nan Anpi a apre asansyon Faustin Soulouque an 1849. Briyan sòlda, li te resevwa plizyè kòmandman nan men lèt la, sitou pandan plizyè kanpay militè kont vwazen Repiblik Dominikèn, epi pita yo te rele Duke nan Tabarre. Sepandan, li te rete yon repibliken fidèl, epi apre li te kolabore nan yon tantativ soulèvman ki te vize ranvèse anperè a, li te arete men jere yo sove, ki te pwovoke yon nouvo soulèvman: revolisyon an 1859, ki te mennen nan tonbe nan Anpi a. Li te retabli Repiblik la, retabli lòd pa aplike yon vèsyon amande nan konstitisyon 1816 la, ki te pèmèt li mete fen nan règ enperyal la ak retabli demokrasi elektoral lè li te eli prezidan nan dat 15 janvye 1859.
Yon nonm eklere ak yon demokrat fervan, yo souvan konsidere l kòm papa dezyèm repiblik ayisyen an. Pandan manda prezidansyèl li a, Geffrard te fè efò pou konsolide enstitisyon demokratik yo epi ankouraje pwogrè ekonomik ak sosyal peyi l.
Prezidans Geffrard a konstitye yon parantèz nan peryòd boulvèse sa a. Li te negosye yon konkorda ak Vatikan, ki te siyen nan lavil Wòm nan dat 28 mas 1860, ki te mete fen nan sism nan ant katolik ayisyen yo ak Legliz Wòm. Se te anba manda Geffrard tou ke Etazini ak prezidan Abraham Lincoln te rekonèt ofisyèlman Ayiti kòm yon eta totalman souveren ak endepandan nan dat 5 jen 1862. Li te devlope edikasyon piblik primè ak siperyè. Dapre kòd riral li an 1863, li te etabli corvée pou konstwi wout, kanal ak sous. Li ankouraje ekspòtasyon koton an ak mwatye lame a. Men, finans yo rete frajil. Li te oblije siprime plizyè konplo ki te menase estabilite rejim repibliken an, tankou Prens Sylvain Salnave nan mwa me 1865, ki te siprime gras ak entèvansyon marin Britanik la.
Sou prezidans li, Geffrard te travay pou retabli konfyans nan enstitisyon demokratik peyi a. Li te inisye refòm politik ki te vize ranfòse sistèm palmantè a, konsa bay tout Ayisyen yon vwa nan gouvènans nasyon yo. Politik rekonsilyasyon nasyonal li a te ede soulaje tansyon politik ak sosyal ki te souke peyi a pandan plizyè ane. Geffrard, antanke prezidan, mete aksan sou devlopman ekonomik ak sosyal tou, li t ap chèche amelyore kondisyon lavi popilasyon ayisyen an, nan favorize envestisman nan enfrastrikti ak pwomosyon endistri lokal, konsa kontribye nan estimile kwasans ekonomik ak diminye lamizè. Sepandan, manda prezidansyèl li pa te san defi. Geffrard te fè fas ak opozisyon sèten gwoup politik konsèvatè, espesyalman enperyalis, ak presyon ekstèn k ap chèche destabilize gouvènman l 'yo. Malgre obstak sa yo, li te rete yon defann fervan demokrasi ak lapè, travay san pran souf pou byennèt peyi l.
An 1867, apre yo fin fè gwo pwogrè nan konsolide demokrasi ak estabilite ann Ayiti, Geffrard te demisyone apre koudeta Salnave ki te pran kapital la[4]. Li te pran wout egzil la, san li pa patisipe nan gè sivil ki vin apre a, li kite dèyè li yon eritaj lidèchip demokratik pwogresis ak devouman pou kòz pèp ayisyen an. Egzile nan Jamayik, Geffrard te ekri memwa li yo kote li te eksprime dezi pou peyi l kenbe lapè, estabilite ak modèl demokratik la, ak pèp ayisyen an kontinye goumen pou dwa yo, san yo pa bay presyon ak lide enperyalis. Apre yon ti retounen ann Ayiti ant 1872 ak 1874, li te pran retrèt nan Jamayik epi li te mouri nan Kingston an 1878.