Stari kršćanin

Stari kršćanin (španjolski: Cristiano Viejo, portugalski: cristão-Velho, katalonski: cristià Vell) je društvena i zakonska kategorija koja se koristila na Iberijskom poluotoku od kraja 15. i početka 16. stoljeća nadalje, s ciljem razlikovanja portugalskog i španjolskog naroda koji su imali potvrđenu čistoću krvi od populacije novih kršćana,^[1] uglavnom osoba djelomičnog ili potpunog židovskog ili maurskog podrijetla koje su prešale na kršćanstvo, i njihovih potomaka.^[2]

Nakon protjerivanja Židova iz Španjolske 1492 i Portugala 1497, svo židovsko stanovništvo u Iberiji je službeno postalo kršćansko. Novi kršćani su uvijek bili pod sumnjom otpadništvo. Stvaranje španjolske inkvizicije godine 1478. i portugalske inkvizicije 1536. je opravdavano potrebom borbe protiv krivovjerja. Vjerovalo se da su mnogi novi kršćani prakticirali svoju izvornu vjeru u tajnosti te, u stvari, u velikom broju bili kripto-židovi. Stoga je izraz "stari kršćanin" bio uveden za razlikovanje od obraćenika (conversos) i njihovih potomaka, koji su bili gledani kao potencijalni krivovjerci i prijetnjama katoličkom pravovjerju.^[3] Novi kršćani muslimanskog podrijetla nazivani su pogrdno moriscos, što znači „ poput Maura“.^[4] Oni židovskog podrijetla nazvani marranos (svinje, svinje).^[5]

Sustav i ideologija čistoće krvi izopćavala je nove kršćanske manjine iz društva, bez obzira na njihov stvarni stupanj iskrenosti kao preobraćenika, dajući daleko više povlastica starim kršćanima koji su bili većina stanovništva. U Portugalu, pravna razlika između novih i starih kršćanskih je završila kroz zakonske odredbe koje je izdao markiz Pombal godine 1772.

Izvori

1. Norman Roth (2002). Conversos, Inquisition, and the Expulsion of the Jews From Spain. University of Wisconsin Press. str. 230. ISBN 978-0-299-14234-6.
2. Margaret Rich Greer, Walter Mignolo, Maureen Quilligan (2008). Rereading the Black Legend: The Discourses of Religious and Racial Difference in the Renaissance Empires. University Of Chicago Press. str. 111. ISBN 978-0-226-30722-0.1.
3. Susan Schroeder, Stafford Poole (2007). Religion in New Spain. University of New Mexico Press. str. 198. ISBN 978-0-8263-3978-2.
4. Michael C. Thomsett (2010). The Inquisition: A History. McFarland. str. 152. ISBN 978-0-7864-4409-0.
5. Michael Brenner, Jeremiah Riemer (2010). A Short History of the Jews. Princeton University Press. str. 122. ISBN 978-0-691-14351-4.