Ta Cornish ny Kernowish (Cornish: Kernewek/Kernowek ayns Cummey Screeudeyrys Bun-towshanit; Kernewek ayns CC as KK; Kernowek ayns CCL as KB; as Curnoack ayns CYA) ny çhengey Cheltiagh ta loayrit 'sy Chorn. Hannee yn çhengey myr çhengey yn phobble ayns rheynnyn ny Corn derrey jerrey yn 18-oo eash, agh veih toshiaght y 20-oo eash ta deiney ennagh jannoo eiyrtysyn ee y aavioghey.

Quick Facts Kernewek, Kernowek, Curnoack, Goll er loayrt ayns ...
Cornish
Kernewek, Kernowek, Curnoack
Goll er loayrt ayns Reeriaght Unnaneyssit
Ard Yn Chorn
Earroo loayreyderyn 557 (2011)[1]
Kynney çhengey Ind-Oarpagh
Staydys oikoil
Çhengey oikoil ayns veg
Fo stiurey ec Kescowethyans an Taves Kernowek
Coadyn çhengey
ISO 639-1 kw
ISO 639-2 cor
ISO 639-3 cor
Close

Stayd roie

Çhengey aavioghit

Coadan:Kernow a'gas dynnergh 20050527.jpg
Cowrey "failt" daa-hengagh ayns Cornish as Baarle

Rere studeyrys liorish Kenneth McKinnon 'sy vlein 2000, va Cornish ghlane ec mygeayrt 300 dooinney. Agh rere speeideilys yn aavioghey t'eh oolit dy vel Cornish ghlane ec 2,000 dooinney 'sy vlein 2008, as va ram sleih fo jeih bleeaney as feed er nyn droggal ayns Cornish as Baarle.

Ta'n çhengey ry-akin ayns enmyn ynnydyn er feie yn choontae, as ta tustey mie ny çhengey cur cooney da deiney as ad jannoo eiyrtys toiggaltys y chur orroo. Ta enmyn Cornish ymmydit myr enmyn paitçhyn, beiyn, thieyn, as baataghyn. Ta ram lettyraght ry-gheddyn ayns Cornish jiu, as she bardaght y genre smoo scanshoil.

Rang-oardraghey

Shennaghys

Haink y Phrota-Chornish gys kione ny yei scarrey magh ny Brythonee ayns Somerset, Dorset, Devon as y Chorn veih ny Brythonee elley ayns Bretin liorish Cah Deorham 'sy vlein 577. Rere mooadaghey Wessex harrish ny h-eashyn ny yei, va'n thalloo fo stiurey ny Brythonee Heear Yiass ny sloo as ny sloo. 'Sy vlein 927, hug Athelstan ny Celtiee heear yiass magh ass Exeter as ren eh joarey ass y Tamer eddyr Exeter Anglo-Hostynagh as y Chorn Cheltiagh. Ny yei shen, hoshee yn çhengey gaase, as 'sy vlein 1300 va mygeayrt 38,000 loayreyderyn jeh'n çhengey. Rieau neayr's shen, huitt y mooad loayreyderyn ayns ny bleeantyn ny lurg:

Blein E L Q Blein E L Q
1050 16,000 15,000 95% 1450 62,000 33,000 54%
1110 21,000 20,000 94% 1500 69,000 33,000 48%
1150 28,000 26,000 93% 1550 76,000 30,000 40%
1200 35,000 30,000 86% 1600 84,000 22,000 26%
1250 43,000 34,000 79% 1650 93,000 14,000 15%
1300 52,000 38,000 73% 1700 106,000   5,000   5%
1350 48,000 32,000 67% 1750 140,000 beggan beg >0%
1400 55,000 34,000 61% 1800 192,000 neunhee   0%

Noteyn: E = ooley yn phobble 'sy Chorn; L = ooley loayreyderyn ny Cornish; Q = Cornisheyryn 'sy cheead

T'ad focklyn ayns laue-screeuyn Ladjyn yn obbyr De Consolatione Philosophiae liorish Boethius veih'n vlein 525 ny kied focklyn ayns Cornish, as eh jannoo ymmyd jeh ny focklyn ud rocashaas, ny "v'eh (yn aigney) dwoaie da ny h-ynnydyn dorraghey".[2][3]

Thumb
Scughey yn joarey çhengagh 'sy Chorn 1300-1750

Sheeanaghtys as sheeanchoryssaghtys

Ta fockley magh ny Cornish tradishoonagh ny red far-vriwnyssagh, agh ta coardailys son y chooid smoo rish sheeanchoryssaghtys ny Cornish Aavioghit.

Corocklyn

Shoh taabyl ny Cornish Aavioghit myr ta moyllit son fockley magh chairscreeu ny Cornish Cho-unnanaghit Lhiasit (CCL), as jannoo ymmyd jeh cowraghyn veih'n Abbyrlhit Sheeanchoryssaghtys Eddyr-ashoonagh (ASE).

More information Daa-veillagh, Meill-eeacklagh ...
  Daa-veillagh Meill-eeacklagh Feeacklagh Cooyl-eeacklagh Lurg-chooyleeacklagh Cleaoil Meill-choghooysagh Coghooysagh Sluggidagh
Bleaystagh p  b     t  d       k  g  
Stronnagh m     n       ŋ  
Screebagh   f  v θ  ð s  z ʃ  ʒ     x h
Faggyssaght       ɹ   j ʍ  w    
Faggyssaght
lhiattagh
      l          
Close

Breeocklyn

Shoh taabylyn ny Cornish Aavioghit myr ta moyllit son fockley magh cairscreeu ny Cornish Cho-unnanaghit Lhiasit (CCL), as jannoo ymmyd jeh cowraghyn veih'n Abbyrlhit Sheeanagh Eddyr-ashoonagh (ASE).

More information Toshee, Meanagh ...
Breeocklyn giare
  Toshee Meanagh Cooyl
Doont y    
Lieh-ghoont ɪ   ʊ
Eddyr   ə  
Eddyr-oshlit ɛ œ   ɔ
Lieh-oshlit æ    
Foshlit a   ɒ
Close
More information Toshee, Cooyl ...
Breeocklyn foddey
  Toshee Cooyl
Doont
Eddyr-ghoont øː  
Eddyr-oshlit   ɔː
Lieh-oshlit æː  
Foshlit   ɒː
Close

Sambylyn

Taabyl cosoylaght

Ta'n taabyl shoh cosoylaghey focklyn Cornish ennagh (screeuit ayns cairscreeuyn CYA, Kernewek Kemmyn as CSB) lesh corrymyn rish ny çhengaghyn Celtiagh elley.

More information Bretnish, Britaanish ...
Cornish (CYA)Cornish (KK)Cornish (CSB)BretnishBritaanishYernishGaelg AlbinaghGaelg
KernowekKernewekKernewek, KernowekCernywegKerneveuregCoirnisCòrnaisCornish
gwenenengwenenenngwenenengwenynengwenanennbeachseillean, beachshellan
chayr, cadarkadorkador {cador}cadairkadorcathaoircathaircaair
cueskeuskeuscawskeuzcáiscàisecaashey
mesporthyn-mesyn-mesallanfaer-maezbealach amachdol a-machdorrys magh
codhakoedhakodha {codha}codwm, disgyn, syrthio, cwympo,kouezhañtittuiteamtuittym
gavargavergavergafrgavrgabhairgobhargoayr
chychichi, cheititigh/teachtaighthie
gwuesgweusgweusgwefusgweuzbruasbilemeill
aberaberaberaberaberinbhearinbhirinver
nyverniverniverrhif, niferniveruimhiràireamhearroo
perenperennperengellygen, perenperennpiorrapeurpeear
scolskolskol {scol}ysgolskolscoilsgoilscoill
megymegimegi {-y}ysmygumogediñcaithsmoctoghtaney
sterensterennsterenserensteredennréaltreulrollage
hedhywhedhywhedhywheddiwhizivinniuan-diughjiu
whybanahwibanahwibana {whibana}chwibanuc'hwibanatfeadaílfeadanfeddan
whelhwelhwel {whel}chwarelarvezcairéalcoireallquarral
Close

Raaghyn cadjin

Ta lettyraght as fockley magh ny raaghyn shoh heese gollrish bun-towshanyn Chernewek Kemmyn:

More information ASE, Gaelg ...
Cornish ASE Gaelg
Myttin da[ˈmɪttɪn ˈdaː]"moghrey mie"
Dydh da[ˈdɪːð ˈdaː]"laa mie"
Fatla genes?[ˈfatla ˈgɛˑnɛs]"kys t'ou?"
Yn poynt da, meur ras[ɪn ˈpɔjnt ˈdaː mœːr ˈraːs]"Dy mie, gura mie ayd"
Py eur yw hi?[ˈpɪː ˈœːr ɪw hiː]"Cre'n traa t'eh?"
Ple'ma Rysrudh, mar pleg?[ˈplɛː maː ˈrɪˑzrɪð mar ˈplɛːg]"C'raad ta Rysrudh, my sailliu?"
Yma Rysrudh ogas dhe Gambron, heb mar![ɪˈmaː ˈrɪˑzrɪð ˈɔˑgas ðɛ ˈgamːbrɔn hɛb ˈmaːr]"Ta Rysrudh faggys da Kammbronn, myrchaagh!"
Close

Jeeagh er neesht

Imraaghyn

Noteyn

Kianglaghyn çheumooie

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.